สำนักข่าว CNN รายงานว่า รัฐบาลสหรัฐอเมริกา ภายใต้การนำของโดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีสหรัฐฯ ได้หารือถึงความเป็นไปได้ในการช่วยให้อิหร่านเข้าถึงเงินทุนสูงถึง 30,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เพื่อสร้างโครงการนิวเคลียร์เพื่อใช้ในภาคพลเรือน โดยผ่อนปรนมาตรการคว่ำบาตรและปลดล็อกเงินทุนอิหร่านที่ถูกจำกัด ซึ่งเป็นความพยายามเร่งด่วนที่จะดึงอิหร่านกลับเข้าสู่โต๊ะเจรจา
แหล่งข่าว CNN เผยว่า ผู้แทนสหรัฐฯ และตะวันออกกลางได้เจรจาลับกับอิหร่าน แม้ในช่วงที่เกิดการโจมตีทางทหารระหว่างอิหร่านและอิสราเอลในช่วงสองสัปดาห์ที่ผ่านมา และการเจรจายังคงดำเนินต่อหลังข้อตกลงหยุดยิงมีผลบังคับใช้
เจ้าหน้าที่ระดับสูงของสหรัฐฯ ระบุว่า มีหลายข้อเสนอที่ยังอยู่ในขั้นต้นและปรับเปลี่ยนได้ แต่มีเงื่อนไขสำคัญที่ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้คือ อิหร่านต้องไม่เสริมสมรรถนะการผลิตยูเรเนียมที่ใช้ในนิวเคลียร์ ซึ่งอิหร่านยืนยันว่าจำเป็นต้องมี อย่างไรก็ตาม ร่างข้อเสนอเบื้องต้นฉบับหนึ่งมีแรงจูงใจหลายประการ ซึ่งเป็นประโยชน์สำหรับอิหร่าน
ข้อเสนอในการเจรจาลับมีอะไรบ้าง
รายละเอียดบางส่วนถูกหารือในที่ประชุมลับนานหลายชั่วโมงระหว่างสตีฟ วิตคอฟฟ์ ทูตพิเศษสหรัฐฯ ประจำตะวันออกกลางกับพันธมิตรอ่าวอาหรับที่ทำเนียบขาว ก่อนการโจมตีทางทหารของสหรัฐฯ ต่ออิหร่าน โดยหนึ่งในข้อเสนอสำคัญคือ การลงทุนประมาณ 2-3 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ในโครงการนิวเคลียร์พลเรือนที่ไม่เสริมสมรรถนะยูเรเนียม ซึ่งเงินทุนนี้จะไม่ได้มาจากสหรัฐฯ โดยตรง แต่จะมาจากบรรดาประเทศพันธมิตรรอบอ่าวอาหรับ ข้อเสนอนี้เคยถูกหารือในรอบเจรจานิวเคลียร์กับอิหร่านก่อนหน้านี้เช่นเดียวกัน
ขณะที่แรงจูงใจอื่นๆ ได้แก่ การยกเลิกบางมาตรการคว่ำบาตรและอนุญาตให้อิหร่านเข้าถึงเงิน 6 พันล้านดอลลาร์ที่ถูกจำกัดในบัญชีธนาคารต่างประเทศ, การให้พันธมิตรอ่าวอาหรับจ่ายเงินฟื้นฟู เพื่อแทนที่โครงการนิวเคลียร์ที่ฟอร์โดว์ ซึ่งถูกกองทัพอเมริกันถล่มโจมตี ด้วยโครงการนิวเคลียร์พลเรือนที่ไม่เสริมสมรรถนะยูเรเนียม แต่ยังไม่ชัดเจนว่า อิหร่านจะใช้สถานที่นี้ได้หรือไม่ และข้อเสนอนี้ได้รับการพิจารณาอย่างจริงจังมากน้อยแค่ไหน
อย่างไรก็ตาม วิตคอฟฟ์ระบุว่า สหรัฐกำลังมองหาข้อตกลงสันติภาพที่ครอบคลุม และย้ำว่าข้อเสนอทั้งหมดมุ่งหยุดยั้งอิหร่านไม่ให้มีอาวุธนิวเคลียร์
โดยทรัมป์เผยว่า สหรัฐและอิหร่านอาจเจรจากันในสัปดาห์หน้า ขณะที่อับบาส อารักชี รัฐมนตรีต่างประเทศอิหร่านระบุว่ายังไม่มีแผนที่จะเจรจากับสหรัฐฯ รอบใหม่
แม้ว่าทรัมป์จะแสดงท่าทีไม่เห็นถึงความจำเป็นของการมีข้อตกลงนิวเคลียร์กับอิหร่าน แต่ที่ปรึกษาด้านความมั่นคงบางคนเชื่อว่า การเจรจาข้อตกลงระยะยาวจะช่วยให้ข้อตกลงหยุดยิงมีความยั่งยืนมากขึ้น ซึ่งข้อเสนอที่ได้จากการประชุมลับยังได้รับการหารือกับตัวกลางในภูมิภาค โดยเฉพาะกาตาร์ ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการเจรจาหยุดยิงระหว่างอิสราเอลและอิหร่าน และจะทำงานร่วมกับสหรัฐฯ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความรุนแรงขึ้นอีก
รัฐบาลทรัมป์หวังว่า เหตุการณ์ในช่วงสองสัปดาห์ที่ผ่านมา จะทำให้อิหร่านยอมรับเงื่อนไขของสหรัฐฯ และหยุดความพยายามที่อาจนำไปสู่การพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์ อย่างไรก็ตาม ผู้เชี่ยวชาญอิหร่านเตือนว่า ขณะนี้รัฐบาลอิหร่านอาจตัดสินใจว่า ‘ต้องมีอาวุธนิวเคลียร์’ โดยเมื่อต้นสัปดาห์ที่ผ่านมา รัฐสภาอิหร่านได้ผ่านกฎหมายยุติความร่วมมือกับองค์กรพลังงานปรมาณูของสหประชาชาติ (IAEA) ซึ่งบ่งชี้ถึงความต้องการปกปิดโครงการนิวเคลียร์มากขึ้น
ด้านวิตคอฟฟ์ก็ยังยืนยันว่า ขณะนี้มีสัญญาณว่าอาจบรรลุข้อตกลงได้ สหรัฐฯ กำลังพูดคุยกับอิหร่าน มีหลายฝ่ายติดต่อกับสหรัฐฯ วิตคอฟฟ์เชื่อว่า “ขณะนี้อิหร่านพร้อมแล้ว”
แฟ้มภาพ: Dilara Irem Sancar / Anadolu via Getty Images
อ้างอิง:
