“ทำไมต้องสวมหน้ากากเมื่อออกจากบ้าน”
ถึงแม้ประเทศไทยและหลายประเทศในฝั่งตะวันออกได้แนะนำให้ประชาชนของตัวเองสวมหน้ากากอนามัยเมื่อต้องเข้าไปในสถานที่แออัดมาก่อนแล้ว จนถึงตอนนี้ผู้ว่าราชการหลายจังหวัดได้ออกคำสั่งให้ทุกคนต้องสวมหน้ากากอนามัยก่อนออกจากบ้านแล้ว
แต่สาเหตุหลักที่สิงคโปร์และอเมริกาเปลี่ยนคำแนะนำให้ประชาชนสวมหน้ากากเมื่อต้องออกไปในที่สาธารณะก็คือ ผู้ป่วยโควิด-19 ที่ยังไม่มีอาการสามารถแพร่เชื้อให้กับคนอื่นได้
หมายความว่า ในระยะฟักตัว 1-14 วัน หลังได้รับเชื้อมา ผู้ป่วยจะเริ่มมีอาการไข้ ไอแห้งๆ หรือไอมีเสมหะ ซึ่งสามารถแพร่เชื้อผ่านละอองน้ำลายหรือเสมหะได้แน่นอน แต่จากการสอบสวนโรคในเวลาต่อมากลับพบว่า ผู้ป่วยหลายรายติดเชื้อมาจากผู้ป่วยคนก่อนหน้า ตั้งแต่ที่ผู้ป่วยคนนั้นยังไม่มีอาการ
ดังนั้น การสวมหน้ากากซึ่งป้องกันละอองน้ำลายกระเด็นออกไปได้ จึงทั้งป้องกันคนที่ได้รับเชื้อมาแล้วไม่ให้แพร่เชื้อต่อ และทั้งปกป้องคนที่ยังไม่ติดเชื้อจากผู้ที่ยังไม่แสดงอาการ เปรียบเทียบเหมือนการไอแล้วใช้ทิชชูหรือยกแขนเสื้อขึ้นมาปิดปาก ส่งผลให้ช่วยชะลอการระบาดได้
ประชาชนทั่วไปที่ไม่มีอาการป่วยสามารถใช้หน้ากากผ้าที่สามารถตัดเองจากวัสดุที่บ้าน หรือซื้อแบบสำเร็จรูปมาใช้ได้ ซึ่งมีข้อดีคือ สามารถซักแล้วใช้ซ้ำได้ แต่มีข้อควรระวัง คือ
- หน้ากากผ้าควรสวมพอดี คลุมจมูก ปาก และขอบของใบหน้า เพื่ออากาศลอดช่องว่างเข้ามาได้
- หน้ากากผ้าส่วนใหญ่มักไม่กันน้ำ จึงควรเปลี่ยนชิ้นใหม่เมื่อรู้สึกว่าหน้ากากเริ่มซึมหรือชื้น
- ต้องเปลี่ยนหน้ากากผ้าและซักทำความสะอาดทุกวัน โดยการถอดต้องไม่ให้มือสัมผัสกับด้านหน้าของหน้ากาก ซึ่งเป็นบริเวณที่สกปรก และซักด้วยผงซักฟอกเหมือนเสื้อผ้าทั่วไป
- กรมอนามัยแนะนำให้แต่ละคนควรมีหน้ากากอย่างน้อย 3 ชิ้น สำหรับ ‘สวม สำรอง และซัก’ คือชิ้นที่สวมในวันนั้น ชิ้นสำรองเอาไว้เปลี่ยน และชิ้นที่สวมเมื่อวานเพิ่งซักตากไว้
- ไม่ควรใช้หน้ากากผ้ากับเด็กเล็กอายุน้อยกว่า 2 ขวบ ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับการหายใจ หรือไม่สามารถถอดหน้ากากออกได้ด้วยตัวเอง
ส่วนหน้ากากสีเขียวขาว หรือหน้ากากอนามัยทางการแพทย์ และหน้ากากชนิด N95 ควรจัดสรรตามลำดับความสำคัญให้กับบุคลากรทางการแพทย์ที่ต้องใช้สวมขณะที่ดูแลรักษาผู้ป่วยก่อน
ทั้งนี้ การป้องกันการแพร่เชื้อในขณะที่ยังไม่มีอาการ นอกจากการสวมหน้ากากแล้ว ยังต้องให้ความสำคัญกับการเว้นระยะห่างจากผู้อื่น 1-2 เมตร ไม่ว่าคนนั้นจะมีอาการป่วยหรือไม่ (เรียกได้ว่าไว้ใจใครไม่ได้เลย) ร่วมกับการล้างมือบ่อยๆ ด้วยสบู่หรือเจลแอลกอฮอล์ เพราะมือของเราอาจไปสัมผัสสิ่งของที่ผู้ป่วยหยิบจับมาก่อน
อ่านเพิ่มเติม: โควิด-19 แพร่ระบาดได้แม้ผู้ป่วยไม่มีอาการ สรุปเบาะแสและข้อค้นพบสำคัญสู่การป้องกันโรคที่ดีขึ้นที่นี่
ภาพประกอบ: ฉัตรชัย เฉยชิต
อ้างอิง:
- Cloth Face Covers https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prevent-getting-sick/diy-cloth-face-coverings.html
- Government will no longer discourage people from wearing face masks, reusable masks to be distributed https://www.channelnewsasia.com/news/singapore/covid-19-coronavirus-reusable-face-masks-singapore-pm-lee-12606598
- Doctor Tips ตอน หน้ากากอนามัย กับ Covid-19 https://www.youtube.com/watch?v=6ckVryzFLc0
- การแถลงข่าวเรื่องการสวมหน้ากากอนามัยของกรมควบคุมโรค matichon.co.th/local/quality-life/news_1932044
