สัญญาณบอกเหตุว่าคุณกำลังเสพติดการออกกำลังกาย

เสพติดการออกกำลังกาย มีจริงหรือ?

เชื่อไหมว่าในขณะที่คนส่วนใหญ่มีปัญหาจากการไม่อยากออกกำลังกาย แต่กลับมีคนอีกกลุ่มหนึ่งที่เสพติดการออกกำลังกายมากจนเกินพอดี ซึ่งการเสพติดนี้กลายเป็นดาบสองคมที่สามารถทำให้เกิดผลร้ายในระยะยาวกับสุขภาพของเราได้อย่างไม่น่าเชื่อ

การเสพติดการออกกำลังกาย (Exercise Addiction) คือการหลงใหลในกิจกรรมการออกกำลังกายจนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิต สุขภาพกาย หรือสุขภาพใจ ตัวอย่างเช่น ร่างกายอ่อนเพลียหรือบาดเจ็บจากการออกกำลังกายมากเกินไป บางคนแม้งานจะยุ่งแค่ไหน แต่ก็เลือกที่จะไปออกกำลังกายทั้งที่งานตรงหน้ายังไม่เสร็จ หรือแม้กระทั่งว่าคุณไม่มีกิจกรรมทางสังคมอื่นๆ เลยนอกจากไปฟิตเนสหรือไปวิ่ง เป็นต้น

เมื่อเราออกกำลังกาย ร่างกายจะหลั่งสารที่ทำให้เรารู้สึกฟินหรือมีความสุขอย่าง เอ็นดอร์ฟิน หรือโดพามีน ซึ่งสำหรับหลายๆ คนที่ชีวิตมีแต่ความเคร่งเครียด การออกกำลังกายอาจจะเป็นช่วงเวลาเดียวที่รู้สึกฟินเหมือนได้รางวัลจนทำให้ไม่อยากไปทำอย่างอื่น หรือบางคนก็ต้องการไปสู่เป้าหมายการมีสุขภาพดี รูปร่างดี เพื่อภาพลักษณ์ที่ดีในสังคม จนเมื่อออกกำลังกานมาถึงจุดๆ หนึ่ง ก็ลืมไปว่าจริงๆ แล้วการไปถึงรางวัลนั้นได้ต้องประกอบด้วยปัจจัยอื่นๆ ด้วย โดยเฉพาะการคลายเครียด การนอนหลับที่ดี การเข้าสังคม และอาหารการกิน

สัญญาณบอกเหตุว่าคุณอาจจะเข้าข่ายการเสพติดการออกกำลังกายแล้ว

หายใจเข้าหายใจออกเป็นแพลนการออกกำลังกายอยู่ตลอดเวลา และถ้าผิดไปจากแผน เช่น มีงานด่วนที่ทำให้ไม่ได้ไปฟิตเนสแล้วจะรู้สึกหงุดหงิดมาก หรือไม่สามารถทำงานได้อย่างเต็มที่ เพียงเพราะอยากไปฟิตเนสมากกว่า
เมื่อมีคนเห็นว่าคุณใช้เวลาในการออกกำลังกายเยอะมากหรือออกกำลังกายจนป่วย คุณกลับมีเหตุผลมากมายมาต่อรอง เช่น ถ้าไม่ได้ทำจะนอนไม่หลับ สมองไม่แล่น กินข้าวไม่ลง หรือที่เจอบ่อยมากก็คือคิดว่าถ้าหยุดแล้วจะอ้วนขึ้นทันที
มักคิดว่ายิ่งออกกำลังกายมากก็ยิ่งดี เช่น มักจะคำนวณเวลาที่ใช้การออกกำลังกาย หรือจับระยะทางในการวิ่ง ถ้าวันไหนทำได้ไม่ตามเป้าจะหงุดหงิด และพยายามทำเพิ่มไปเรื่อยๆ
รู้สึกหงุดหงิดถ้าไม่ได้ออกกำลังกาย หรืออาจจะรู้สึกผิดมากและทำโทษตัวเองด้วยการออกกำลังกายให้หนักขึ้นในครั้งถัดไป
ถ้าคุณไม่ได้ออกกำลังกายนานมากๆ เมื่อได้กลับมาออกกำลังกายอีกครั้งก็จะออกหนักมากจนอาจทำให้ร่างกายบาดเจ็บได้

หากรู้สึกว่าตัวเองกำลังตกอยู่ในภาวะเสพติดการออกกำลังกาย จะเกิดอะไรขึ้น?

หากพูดถึงผลกระทบโดยตรงต่อร่างกาย ถ้าเราออกกำลังกายทุกวันโดยไม่ได้พักเลย ก็เหมือนซ้ำเติมให้ร่างกายเราบอบช้ำจากการใช้งานกล้ามเนื้อ จนอาจเกิดการอักเสบรุนแรงได้ หรือคนที่ออกกำลังกายแบบแอโรบิกต่อเนื่องเป็นเวลานานๆ ก็อาจทำให้หัวใจและหลอดเลือดทำงานหนักได้เช่นกัน

ส่วนผลกระทบทางด้านจิตใจและอารมณ์ ต้องบอกว่าการปล่อยให้การอยากออกกำลังกายตลอดเวลามาครอบงำอารมณ์และความคิดจนทำให้หงุดหงิดง่าย ไม่สามารถโฟกัสกับงานที่ทำ อาจทำให้คนรอบข้างอาจจะได้รับผลกระทบ และมีผลต่อการเข้าสังคมด้วย และที่น่าเป็นห่วงมากๆ ก็คือผู้ที่เสพติดการออกกำลังกายมักจะมีความรู้สึกผิด โทษตัวเอง และด้อยค่าตัวเองได้ง่ายหากไม่สามารถออกกำลังกายได้ตามเป้า ซึ่งอาจเป็นบ่อเกิดโรคซึมเศร้าได้

ฟังแล้วอย่าเพิ่งกลัวว่าตัวเองจะเสพติดการออกกำลังกาย ให้ลองสำรวจตัวเองดูแล้วค่อยๆ ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ฟังเสียงร่างกายตัวเองเยอะๆ ถ้าร่างกายเตือนด้วยความเหนื่อย ความล้า ก็ต้องพักบ้าง ช่วงแรกๆ อาจจะยาก แต่เมื่อเวลาผ่านไปก็จะพบว่าชีวิตของเราสมดุลมากขึ้น

ติดตามฟังพอดแคสต์ Health Hacker ได้ทุกวันพุธและอาทิตย์ ทาง THE STANDARD Podcast ทุกช่องทาง