หลายคนคงเคยมีประสบการณ์ที่ไอเดียดีๆ ผุดขึ้นมาในหัวขณะกำลังอาบน้ำ แต่น้อยคนจะรู้ว่าปรากฏการณ์นี้มีที่มาทางวิทยาศาสตร์ที่น่าสนใจ ศาสตราจารย์ Zachary Irving ผู้เชี่ยวชาญด้านปรัชญาและวิทยาศาสตร์ จาก University of Virginia อธิบายว่า สภาวะที่เรียกว่า ‘การคิดแบบไม่มีเป้าหมาย’ หรือ ‘Unguided Attentional Thinking’ เป็นกุญแจสำคัญที่ไขไปสู่ความคิดสร้างสรรค์ THE STANDARD LIFE จึงชวนผู้อ่านติดตามไปด้วยกันว่าอะไรคือกลไกลับๆ ที่ทำให้ การอาบน้ำ ช่วยเปิดประตูสู่ความคิดใหม่ๆ และเราจะนำเทคนิคเหล่านี้ไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้อย่างไร เพื่อให้ทุกวันเต็มไปด้วยไอเดียสร้างสรรค์ที่อาจเปลี่ยนชีวิตคุณได้ไม่มากก็น้อย
ศาสตราจารย์ Zachary Irving อธิบายว่า ในสภาวะ Unguided Attentional Thinking สมองของเราจะรับรู้ว่าไม่จำเป็นต้องจดจ่อกับรายละเอียดหรือการเคลื่อนไหวมากนัก ทำให้ความคิดสามารถล่องลอยไปได้อย่างอิสระ การอาบน้ำ เป็นกิจกรรมที่สร้างสมดุลที่เหมาะสมระหว่างการมีสมาธิจดจ่อและการปล่อยใจล่องลอย ต่างจากการนั่งเฉยๆ ซึ่งอาจทำให้เราเบื่อจนต้องหาสิ่งเร้าจากภายนอก เช่น การหยิบโทรศัพท์ขึ้นมาเช็ก ซึ่งจะขัดจังหวะการคิดอย่างสร้างสรรค์
ซึ่งตรงกับคำอธิบายของศาสตราจารย์ John Kounios จาก Drexel University และผู้เขียนหนังสือ The Eureka Factor ได้อธิบายเพิ่มเติมถึงปัจจัยที่ทำให้ การอาบน้ำ เป็นสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการคิดสร้างสรรค์ว่า
- การจำกัดประสาทสัมผัสด้วยเสียงน้ำ ซึ่งทำหน้าที่เป็นเสียง White Noise ช่วยกั้นเสียงจากภายนอก ขณะที่การมองเห็นก็ถูกจำกัดด้วยไอน้ำและม่านอาบน้ำ
- กิจกรรมที่คุ้นเคยอย่างการอาบน้ำเป็นกิจวัตรที่เราทำเป็นประจำ มีลำดับขั้นตอนที่ชัดเจน ทำให้ไม่ต้องใช้ความคิดมาก
- การได้สัมผัสที่ผ่อนคลายจากอุณหภูมิของน้ำมักใกล้เคียงกับอุณหภูมิร่างกาย ทำให้รู้สึกสบายและไม่มีสิ่งเร้าที่รบกวนความคิด
ศาสตราจารย์ John Kounios เรียกปรากฏการณ์นี้ว่า ‘Brain Blink’ หรือการกะพริบของสมอง โดยงานวิจัยของเขาในปี 2004 ที่ตีพิมพ์ในวารสาร PLOS Biology ได้ใช้เครื่องสแกนสมอง fMRI และ EEG เพื่อศึกษาการทำงานของสมอง ขณะที่ผู้ร่วมการทดลองแก้ปัญหาที่ต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์ และยังพบว่านอกจากการอาบน้ำแล้ว กิจกรรมอื่นๆ ที่มีลักษณะคล้ายกัน เช่น การเดิน การออกกำลังกายเบาๆ หรือการล้างจาน ก็สามารถกระตุ้นความคิดสร้างสรรค์ได้เช่นกัน
จากงานวิจัยและผลการศึกษาเหล่านี้ ทำให้การอาบน้ำดูเหมือนจะเป็นวิธีที่ช่วยเราค้นหาไอเดียใหม่ๆ ได้จริง ลองใช้เวลาระหว่างอาบน้ำหรือทำกิจวัตรประจำวันที่สามารถปล่อยใจล่องลอย ไม่แน่นะ เราอาจจะแปลกใจกับความคิดสร้างสรรค์ที่ผุดขึ้นมาโดยไม่คาดคิด แต่ยังไงก็อย่าลืมเตรียมวิธีจดบันทึกความคิดเหล่านั้นไว้ด้วย เพราะไอเดียดีๆ มักจะหายไปอย่างรวดเร็วเช่นเดียวกับน้ำที่ไหลผ่านตัวเรานั่นเอง
ศาสตราจารย์ Zachary Irving จาก University of Virginia เปิดเผยถึงกลไกลับๆ ที่ทำให้การอาบน้ำช่วยเปิดประตูสู่ความคิดใหม่ๆ
โดยอธิบายว่าสภาวะที่เรียกว่า ‘การคิดแบบไม่มีเป้าหมาย’ หรือ ‘Unguided Attentional Thinking’ เป็นกุญแจสำคัญที่ไขไปสู่ความคิดสร้างสรรค์
ศาสตราจารย์ John Kounios จาก Drexel University อธิบายเพิ่มเติมถึงปัจจัยที่ทำให้การอาบน้ำเป็นสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อความคิดสร้างสรรค์ว่า เสียงน้ำซึ่งทำหน้าที่เป็นเสียง White Noise ช่วยกั้นเสียงจากภายนอก
การอาบน้ำเป็นกิจวัตรที่เราทำเป็นประจำและคุ้นเคย มีลำดับขั้นตอนที่ชัดเจน ทำให้ไม่ต้องใช้ความคิดมาก
การได้สัมผัสที่ผ่อนคลายจากอุณหภูมิของน้ำมักใกล้เคียงกับอุณหภูมิร่างกาย ทำให้รู้สึกสบายและไม่มีสิ่งเร้าที่รบกวนความคิด
จากปัจจัยเหล่านี้ทำให้ระหว่างการอาบน้ำสามารถเกิดไอเดียใหม่ๆ หรือความคิดสร้างสรรค์ที่ไม่คาดคิดขึ้นได้ ซึ่งศาสตราจารย์ John Kounios เรียกปรากฏการณ์นี้ว่า ‘Brain Blink’ หรือการกะพริบของสมอง
นอกจากการอาบน้ำแล้ว กิจกรรมอื่นๆ ที่มีลักษณะคล้ายกัน เช่น การเดิน การออกกำลังกายเบาๆ หรือการล้างจาน ก็สามารถกระตุ้นความคิดสร้างสรรค์ได้เช่นกัน
อ้างอิง:
