ก่อนหน้าที่การประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ครั้งที่ 26 หรือ COP26 จะเปิดฉากขึ้นที่เมืองกลาสโกว์ สกอตแลนด์ของสหราชอาณาจักร เพียงไม่กี่วัน เกรตา ธันเบิร์ก นักเคลื่อนไหวด้านสิ่งแวดล้อมวัย 18 ปีจากสวีเดน ผู้มีส่วนก่อตั้งกลุ่ม Fridays for Future และวาเนสซา นากาเต นักเคลื่อนไหวด้านสิ่งแวดล้อมชาวยูกันดา ผู้ก่อตั้งกลุ่ม Rise Up ได้ร่วมกันส่งจดหมายเปิดผนึกถึงพี่น้องสื่อมวลชนทั่วโลก ใจความว่า
“ธารน้ำแข็งที่กำลังละลาย ไฟป่า ภาวะแห้งแล้ง คลื่นความร้อนรุนแรง น้ำท่วม เฮอริเคน การสูญเสียความหลากหลายทางระบบนิเวศ สิ่งต่างๆ เหล่านี้ล้วนเป็นลักษณะอาการของโลกที่เริ่มไม่มีความมั่นคง ซึ่งสิ่งต่างๆ เหล่านี้เกิดขึ้นรอบตัวเราตลอดเวลา
สิ่งเหล่านี้คือเรื่องราวที่คุณได้รายงานได้พูดถึง แต่บางครั้งวิกฤตสภาพภูมิอากาศเป็นอะไรมากกว่าแค่สิ่งเหล่านี้มาก ถ้าคุณต้องการจะนำเสนอถึงประเด็นวิกฤตสภาพภูมิอากาศอย่างแท้จริง คุณจะต้องรายงานถึงประเด็นขั้นพื้นฐานในมิติของเวลา การคิดแบบองค์รวม และประเด็นเรื่องความยุติธรรมด้วย
ประการแรก แนวคิดเรื่องเวลา หากเรื่องราวการนำเสนอของคุณไม่ได้รวมเอาแนวคิดของเวลาใส่ไว้ด้วย วิกฤตสภาพภูมิอากาศก็เป็นเพียงหัวข้อทางการเมืองไม่ต่างจากหัวข้ออื่นๆ ซึ่งเราสามารถซื้อ สร้าง หรือลงทุนเพื่อเอาตัวรอดได้ ละทิ้งมิติของเวลาเอาไว้และเราก็จะสามารถเดินหน้าไปต่อได้เหมือนเช่นทุกวันนี้ แล้วค่อยไปแก้ไขปัญหาเอาในภายหลังปี 2030, 2050 หรือ 2060 โดยข้อมูลทางวิทยาศาสตร์บ่งชี้ว่า ถ้าอัตราการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในปัจจุบันยังคงดำเนินต่อไป งบประมาณที่เหลืออยู่สำหรับการคงไว้ให้อุณหภูมิเฉลี่ยของโลกอยู่ต่ำกว่า 1.5 องศาเซลเซียส จะหมดลงก่อนหมดทศวรรษนี้
ประการที่สอง การคิดแบบองค์รวม หากพิจารณาจากงบประมาณคาร์บอนที่เหลืออยู่ เราจำเป็นจะต้องนับรวมจำนวนและปริมาณทั้งหมดของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่เกิดขึ้น ปัจจุบันคุณกำลังปล่อยให้บรรดาประเทศที่มีรายได้สูงและเป็นผู้ปล่อยก๊าซเรือนกระจกรายใหญ่ลอยนวล ปล่อยให้พวกเขาหลบอยู่หลังสถิติที่ไม่สมบูรณ์ เต็มไปด้วยช่องโหว่และถ้อยคำโน้มน้าวชักจูงให้คล้อยตามที่พวกเขาพยายามสร้างขึ้นมาตลอดช่วง 30 ปีที่ผ่านมา
ประการที่สาม ซึ่งเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดคือ ความยุติธรรม วิกฤตสภาพภูมิอากาศไม่ได้เป็นเพียงเรื่องเกี่ยวกับสภาพอากาศที่รุนแรงเท่านั้น แต่ยังเกี่ยวข้องกับผู้คน ผู้คนจริงๆ มีผู้คนจำนวนมากที่แทบจะไม่ได้มีส่วนก่อให้เกิดวิกฤตสภาพภูมิอากาศเลย แต่กลับเป็นผู้ที่ได้รับผลกระทบมากที่สุด โดยเฉพาะคนซีกโลกใต้ที่เปรียบเสมือนอยู่หน้าด่านของวิกฤตสภาพภูมิอากาศในครั้งนี้ พวกเขาแทบจะไม่เคยปรากฏอยู่ในหน้าสื่อหนังสือพิมพ์ต่างๆ ของโลกเลย ในขณะที่สื่อตะวันตกจับจ้องและรายงานแต่ข่าวไฟป่าในแคลิฟอร์เนียหรือในออสเตรเลีย วิกฤตน้ำท่วมในยุโรป ในขณะที่หายนะที่เกี่ยวเนื่องกับภูมิอากาศที่เกิดขึ้นกับคนทางใต้แทบจะไม่ได้รับความสนใจเลย มีน้อยมากๆ
สรุปก็คือ ในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับความยุติธรรม คุณไม่อาจเพิกเฉยต่อความรับผิดชอบทางศีลธรรมของผู้คนทางตอนเหนือได้ พวกเขาจำเป็นต้องลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกลง ภายในสิ้นปีนี้ โลกจะลดงบประมาณคาร์บอนรวมกันถึง 89% ซึ่งทำให้เรามีโอกาส 66% ที่จะอยู่ต่ำกว่า 1.5 องศาเซลเซียส นั่นจึงเป็นสาเหตุสำคัญที่การปล่อยมลพิษในอดีตจำเป็นต้องถูกนับรวมด้วย และยังเป็นหัวใจหลักของการถกเถียงเรื่องความยุติธรรมด้านสภาพภูมิอากาศด้วย ถึงกระนั้น การปล่อยมลพิษในอดีตก็ยังคงถูกเพิกเฉยโดยสื่อและผู้มีอำนาจเกือบทั้งหมด
เพื่อที่จะให้อยู่ภายใต้เป้าหมายที่ตั้งไว้ในความตกลงปารีส ด้วยเหตุนี้เราจำเป็นต้องลดความเสี่ยงที่จะเกิดปฏิกริยาลูกโซ่ที่อยู่เหนือการควบคุมของมุนษย์ เราจำเป็นต้องลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกลงโดยทันทีอย่างจริงจังและเป็นประจำทุกปีอย่างที่โลกไม่เคยเห็นมาก่อน เนื่องจากเราไม่สามารถหาทางออกผ่านการใช้เทคโนโลยีต่างๆ อย่างเดียวได้ เพื่อที่จะทำนายอนาคตอันใกล้ นั่นหมายความว่า เราต้องสร้างการเปลี่ยนแปลงขั้นพื้นฐานให้เกิดขึ้นในสังคมของเรา นี่เป็นผลลัพธ์อันน่ากระอักกระอ่วนใจของบรรดาผู้นำที่ล้มเหลวในการบริหารจัดการวิกฤตนี้
ความรับผิดชอบของคุณในการที่จะช่วยแก้ไขความล้มเหลวนี้ไม่ได้เป็นการกล่าวเกินจริง เราต่างเป็นสัตว์สังคม ถ้าผู้นำและสื่อของพวกเราไม่ทำราวกับว่าพวกเราอยู่ในสถานการณ์ที่วิกฤต นั่นอาจทำให้เราไม่เข้าใจว่าเราอยู่ในสถานการณ์แบบไหน หนึ่งในปัจจัยที่สำคัญที่สุดของประชาธิปไตยที่ใช้งานได้คือ ‘เสรีภาพสื่อ’ ที่จะช่วยแจ้งและให้ข้อมูลแก่พลเมืองของเราเกี่ยวกับความท้าทายครั้งใหญ่ที่สังคมของพวกเรากำลังเผชิญอยู่ และสื่อจะต้องทำให้ผู้คนตระหนักถึงความรับผิดชอบที่พวกเขามีร่วมกัน ทั้งจากการกระทำและการไม่กระทำของพวกเขา
คุณเป็นหนึ่งในความหวังสุดท้ายของเรา ไม่มีใครอื่นที่จะสร้างความเป็นไปได้และมีโอกาสในการเข้าถึงผู้คนจำนวนมากในช่วงเวลาสั้นๆ เราไม่สามารถทำสิ่งต่างๆ เหล่านี้ได้หากปราศจากคุณ วิกฤตด้านสภาพภูมิอากาศกำลังกลายเป็นประเด็นเร่งด่วน พวกเรายังสามารถที่จะหลีกเลี่ยงผลลัพธ์ที่เลวร้ายที่สุดนี้ได้ ยังสามารถที่จะเปลี่ยนแปลงเรื่องราวนี้ได้ แต่พวกเราต้องไม่เดินหน้าไปอย่างเช่นในทุกวันนี้ คุณมีทรัพยากรและความเป็นไปได้ที่จะเปลี่ยนแปลงเรื่องราวเพียงชั่วข้ามคืน
ไม่ว่าคุณเลือกที่จะลุกขึ้นต่อสู้กับความท้าทายนั้นหรือไม่ ขึ้นอยู่กับคุณ ไม่ว่าคุณจะเลือกทางไหน ประวัติศาสตร์จะตัดสินคุณ”
เกรตา ธันเบิร์ก และวาเนสซา นากาเต
ภาพ: Nicolò Campo / LightRocket via Getty Images
อ้างอิง:
