เคยสงสัยไหมครับว่า ทำไมคนที่สร้างความทุกข์ให้กับคนอื่นส่วนใหญ่ในสังคมของเราถึงสามารถใช้ชีวิตอยู่ได้อย่างมีความสุข ทำไมพวกเขาถึงดูไม่มีความละอายในสิ่งที่เขาทำ หรือในสิ่งที่เขาเป็นเลย
ทำไมคนที่ทำไม่ดีกับเราหลายๆ คนถึงดูเหมือนว่าเขาไม่เคยสำนึกผิดในสิ่งที่เขาทำ ทั้งๆ ที่มีหลายต่อหลายคนต้องตกระกำลำบาก เพราะการกระทำของเขา
คำตอบง่ายๆ เลยก็คือ คนเลว คนไม่ดี คนที่สร้างความเดือดร้อนให้คนอื่น ส่วนใหญ่มักจะไม่เคยคิดว่าตัวเองเป็นคนไม่ดีเลย…
ความสำเร็จในชีวิตของ Sociopath
คุณผู้อ่านเคยได้ยินคำภาษาอังกฤษว่า Sociopath (โซซิโอพาธ) หรือ Psychopath (ไซโคพาธ) ไหมครับ คำว่า Sociopath เป็นคำที่ใช้เรียกคนที่มีพฤติกรรมต่อต้านสังคม พูดง่ายๆ ก็คือ คนที่ไม่เเคร์ความรู้สึกของผู้อื่น ไม่มีความรู้สึกผิด มีความเห็นเเก่ตัวเป็นหลัก มีความสามารถพิเศษในการหาเหตุผลมารองรับการกระทำที่ไม่ดีของตัวเอง (ถึงเเม้ว่าเหตุผลนั้นจะเป็นเหตุผลข้างๆ คูๆ ก็ตาม) ทางการเเพทย์ Sociopath นับเป็นความผิดปกติทางบุคลิกภาพ (Personality Disorder) ชนิดหนึ่ง
พูดง่ายๆ ก็คือ คนที่หมั่นสร้างทุกข์ให้กับคนอื่นในสังคมส่วนใหญ่ เเต่ไม่เคยรู้สึกละอายใจในความเห็นเเก่ตัวของตัวเองเลย คนที่ชอบใช้อำนาจที่ตัวเองมีกดดันคนอื่นๆ รอบข้าง เพื่อที่จะให้ได้ในสิ่งที่ตัวเองอยากจะได้ อย่างเช่น เงิน สิ่งของ ธุรกิจ เเละเพศสัมพันธ์ เป็นต้น มักจะมีบุคลิกภาพของ Sociopath เกือบทั้งหมด
เเละด้วยเหตุผลที่ว่าบุคลิกภาพสำคัญๆ ของ Sociopath ก็คือ การเป็นคนไม่เเคร์ความรู้สึกของคนอื่น เป็นคนที่ยอมทำอะไรก็ได้ เพื่อให้ตัวเองได้ในสิ่งที่ตัวเองอยากจะได้ มันจึงเป็นเรื่องธรรมดามาก ถ้าเราจะเห็นความเป็น Sociopath ในตัวของผู้นำทางด้านธุรกิจ หรือผู้นำประเทศของเราหลายๆ คน
เเละเพื่อความชัดเจนยิ่งขึ้น Billy Eddy (บิลลี่ เอ็ดดี้) ผู้เขียนหนังสือ 5 Types of People Who Can Ruin Your Life ได้เขียนถึงวิธีที่เราสามารถนำมาใช้ในการเเยกเเยะคนที่เป็น Sociopath ดังต่อไปนี้
1. ดูคำพูดเเละวิธีการพูดของพวกเขา
บิลลี่ เอ็ดดี้ ได้เขียนเล่าเอาไว้ว่า คนที่เป็น Sociopath จะเป็นคนที่พูดเร็ว (Fast Talkers) ยิ่งไปกว่านั้น คำพูดของ Sociopath ส่วนใหญ่จะผิด (คือมีใจความที่ผิดบ้าง หรือไม่มีมูลความจริงบ้าง) เเต่จำนวนคำพูดที่พวกเขามักใช้ในการปราศรัยจะมีจำนวนที่เยอะมากๆ ทั้งนี้ก็เพื่อกลบเกลื่อนความไม่จริงของสิ่งที่เขากำลังพูดถึงอยู่
อีกอย่างคือ Sociopath มักจะพูดถึงเเต่สิ่งที่เป็น Extreme พูดง่ายๆ คือไม่ว่าอะไรก็จะมีความสุดขีดไปหมด อย่างเช่น “คุณนี่สวยที่สุดในโลกเลย” หรือ “อย่างไรเสียผมก็จะไม่ทอดทิ้งคุณเเน่ๆ” หรือ “ผมขอสาบานว่าชาตินี้ผมจะไม่ยุ่งเรื่องของการเมืองอีก” เป็นต้น
นอกจากการใช้คำพูดที่เป็น Extreme เเล้ว Sociopath ยังชอบใช้คำพูดที่เจ็บเเสบเเบบสุดๆ เพื่อด่าว่าคนอื่นในกรณีที่คนอื่นทำผิดเล็กๆ น้อยๆ (หรือบางทีอาจจะไม่ผิดอะไรเลยด้วยซ้ำ) อย่างเช่น “คุณโกหกฉัน ต่อไปนี้ฉันจะไม่เชื่ออะไรคุณอีกต่อไป ฉันจะทำทุกวิถีทาง เพื่อให้ไม่มีใครในธุรกิจนี้จ้างคุณอีกต่อไป”
2. ดูความรู้สึกของตัวคุณเองเวลาที่ต้องเจอคนคนนั้น
คุณรู้สึกอย่างไรบ้างเวลาที่คุณต้องอยู่ใกล้ตัวเขาหรือเธอ ถ้าคุณรู้สึกถึงความรู้สึกดังต่อไปนี้ล่ะก็ มันอาจจะเป็นไปได้ที่คนคนนั้นจะเป็น Sociopath
ความรู้สึกแรกคือ ความกลัว (Fear) ทั้งนี้ก็เพราะคนที่เป็น Sociopath มีบุคลิกที่สร้างความกลัวให้กับคนรอบข้างเป็นหลัก
ความรู้สึกที่สองเป็นความรู้สึกตรงกันข้ามกับความกลัว ซึ่งก็คือความรู้สึกหลงใหล (Infatuation) ซึ่งความรู้สึกหลงใหลที่เราอาจจะมีให้กับ Sociopath นี้ มาจากการที่ Sociopath ส่วนใหญ่มีคาริสม่าที่ค่อนข้างดึงดูดคนที่มีความเชื่อมั่นในตัวเองต่ำ (“ทำไมคนคนนั้นถึงดูเชื่อมั่นในตัวเองดีจังเลย เขามีความเเมนดีจัง”)
เเละความรู้สึกสุดท้ายก็คือ ความรู้สึกสงสารต่อคนคนนั้น (Sympathy) ทั้งนี้ก็เป็นเพราะคนที่เป็น Sociopath ส่วนใหญ่จะเก่งในการทำให้ตัวเองดูเหมือนกับเป็นเหยื่อในสังคม
3. ดูการกระทำของเขา
บิลลี่ เอ็ดดี้ ได้เขียนเอาไว้ว่า การสังเกต Sociopath ที่ดีที่สุดก็คือ การดูเเต่การกระทำอย่างเดียว เเละอย่าไปฟังในสิ่งที่เขาพูดเลย
ถ้าคนคนนั้นดีเเต่โทษคนอื่น เเละไม่เคยยอมรับผิดอะไรเลย ถ้าคนคนนั้นชอบพูดอย่าง เเต่กลับทำอีกอย่าง ถ้าคนคนนั้นยิ้มเยาะทุกครั้งที่เขาได้ยินถึงความทุกข์ ความเจ็บปวดของผู้อื่น พูดง่ายๆ ก็คือ ถ้าคนคนนั้นเลือกที่จะทำในสิ่งที่ 90% ของคนทั่วไปไม่ทำล่ะก็ โอกาสที่คนคนนั้นจะเป็น Sociopath ก็จะค่อนข้างสูงอยู่นะครับ
เเล้วเราจะทำตัวอย่างไรดีล่ะ ถ้าเรามี Sociopath ในชีวิตของเราจริงๆ
อย่างเเรกที่ผมว่าเราหลายคนคงจะทำไม่ได้ หรือถ้าทำได้ก็คงจะทำได้ยากมากๆ นั่นก็คือ การใช้เหตุผลทำให้พวกเขารู้ตัวว่าเขามีความผิดปกติทางบุคลิกภาพ เพราะว่าตามหลักเเล้ว บุคลิกภาพหนึ่งของ Sociopath คือการไม่เเยเเสความรู้สึกของคนอื่น เพราะฉะนั้นอย่างไรเสีย เขาก็คงเลือกที่จะไม่เชื่อเหตุผลของเราเเน่ๆ
เราอาจจะทำได้อย่างเดียว นั่นก็คือการตีตัวออกห่างพวกเขา เเละยิ่งห่างได้เท่าไรยิ่งดี
ภาพประกอบ: Peakoonnang B.
พิสูจน์อักษร: ภาวิกา ขันติศรีสกุล
อ่านเพิ่มเติม:
- Eddy, B. (2018) How to Spot a Sociopath in 3 Steps. Psychology Today: www.psychologytoday.com/gb/blog/5-types-people-who-can-ruin-your-life/201803/how-spot-sociopath-in-3-steps
