ต้อหิน ต้อกระจก ต้อลม เป็นต้อแบบไหนอันตรายที่สุด

ต้อกระจก ต้อหิน ต้อลม อาการเป็นอย่างไร อันตรายแค่ไหน เมื่ออายุมากขึ้นแล้วต้องเจอทุกคนจริงหรือเปล่า แล้วถ้าไม่อยากเป็นโรคนี้ก่อนวัยอันควร เราจะป้องกันตัวเองตั้งแต่เนิ่นๆ ได้อย่างไรบ้าง

เอพิโสดนี้ ดร.ข้าว ต้นสมบูรณ์ ชวน หมอยุ้ย-พญ.วัธนีย์ ศรีพวาทกุล จักษุแพทย์กระจกตา เจ้าของเพจ ‘เลสิคหมอยุ้ย- LASIK by Dr. Yui’ มาคลี่คลายทุกข้อสงสัยให้ทุกคนได้ฟังกัน

Top to Toe พอดแคสต์สุขภาพที่ใช้วิทยาศาสตร์ไขปัญหาตั้งแต่หัวจรดเท้า ดำเนินรายการโดย ดร.ข้าว ต้นสมบูรณ์

เอพิโสดนี้ ดร.ข้าว ต้นสมบูรณ์ ชวน หมอยุ้ย-พญ.วัธนีย์ ศรีพวาทกุล จักษุแพทย์กระจกตา เจ้าของเพจ ‘เลสิคหมอยุ้ย- LASIK by Dr. Yui’ จะมาคลี่คลายทุกข้อสงสัยให้ทุกคนได้ฟังกัน

กลุ่มอาการของโรคต้อ มีอะไรบ้าง

ต้อเป็นคำรวมๆ ที่หมายถึงโรคตาที่ทำให้ตามัว ซึ่งโรคต้อมีอยู่ 3 ชนิดที่เจอได้บ่อย ได้แก่ ต้อกระจก, ต้อหิน และต้อเนื้อ/ต้อลม โดยโรคต้อมีโอกาสเกิดขึ้นได้กับทุกคน แต่จะเกิดกับใคร หรือ เมื่อไร แต่ละคนก็มีความเสี่ยงที่แตกต่างกันไป

ต้อกระจก

เกิดจากเลนส์ตาเริ่มขุ่นตามวัย ลักษณะอาการคือตามัว ค่าสายตาเปลี่ยน จากที่เคยมองเห็นปกติก็จะสายสั้น ยาวหรือเอียงมากขึ้น โดยส่วนใหญ่อาการจะเริ่มในช่วงอายุ 50 ปีขึ้นไป นอกจากนี้โรคต้อกระจกก็มีโอกาสเกิดขึ้นก่อนวัยด้วยความเสี่ยงจากสาเหตุอื่นๆ ได้ด้วย เช่น

ผู้มีประวัติใช้ยาสเตียรอยด์มานาน ทั้งแบบหยอด กิน หรือสูดดม
ผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน
ผู้ที่มีค่าสายตาสั้นเยอะ
ผู้ที่มีประวัติการเกิดอุบัติเหตุกระทบกระแทกที่บริเวณตา

วิธีการรักษาต้อกระจก

สำหรับคนที่ยังมีอาการไม่มาก แพทย์ให้สังเกตอาการก่อนได้ หรือแนะนำตัดแว่นใหม่ในกรณีที่ค่าสายตาเปลี่ยน ปัจจุบันยังไม่มียาหยอดตาที่ทำให้ต้อกระจกหายไป เมื่อไรที่ต้อเป็นเยอะขึ้นจนผู้ป่วยตามัวมากขึ้น ถึงขั้นจนรบกวนการใช้ชีวิต ก็เป็นข้อบ่งชี้ในการผ่าตัด

โดยเทคโนโลยีการผ่าตัดแบบมาตรฐานในปัจจุบันจะเป็นการใช้คลื่นอัลตราซาวด์สลายต้อผ่านแผลเล็ก (Phacoemulsification) โดยทำร่วมกับการใส่เลนส์แก้วตาเทียมอันใหม่เข้าไปแทนที่ โดยทำผ่านแผลขนาดเล็กประมาณ 2.5-3 มิลมิเมตรเท่านั้น เป็นการผ่าตัดที่ใช้เวลาพักฟื้นไม่นาน หากไม่มีภาวะแทรกซ้อนเกิดขึ้นก็จะกลับมามองเห็นชัดได้ทันทีภายใน 1 วันหลังผ่าตัดเลยทีเดียว

ที่ล้ำกว่านั้นคือนอกจากการผ่าตัดจะแก้ไขเรื่องต้อกระจกได้แล้ว ยังสามารถแก้ไขเรื่องค่าสายตาไปพร้อมกันได้ด้วย ทำให้สำหรับคนที่สายตาสั้นเยอะๆ หลังผ่าตัดต้อกระจกค่าสายตาเหลือใกล้เคียง 0 หรือเลือกเป็น Premium intraocular lens ที่สามารถมองได้ทุกระยะ และโดยปกติแล้ว เลนส์แก้วตาเทียมที่ใส่ใช้ได้นานตลอดชีวิตไม่มีหมดอายุ

ส่วนในเรื่องค่าใช้จ่าย คนที่ใช้บัตรทอง ประกันสังคม หรือข้าราชการสามารถรับการรักษาได้ตามสิทธิ์ แต่ไม่รวมค่าใช้จ่ายส่วนเกินอย่างห้องพิเศษหรือกรณีที่เลือกเลนส์ชนิดพิเศษ โดยสิทธิการรักษาพื้นฐานจะครอบคลุมเฉพาะเลนส์ที่มองไกลระยะเดียวเท่านั้น

ต้อหิน

ชื่อโรคได้มาจากการที่ความดันในลูกตาเพิ่มมากขึ้นจนเมื่อคลำลูกตาแล้วแข็งเหมือนหิน ความดันลูกตาปกติอยู่ที่ 10-21 มิลลิเมตรปรอท สาเหตุของต้อหินมาจากการระบายน้ำในตาได้ไม่ดี ทำให้มีแรงต้านทานสูงจนความดันตาค่อยๆ เพิ่มขึ้น ความดันตาสูงอยู่นานๆ ตามมาด้วยเส้นประสาทตามีความเสียหายเพิ่มขึ้น และอาการที่เกิดตามมาคือลานสายตาจะสูญเสียไป จากที่เคยมองเห็นภาพกว้างก็จะแคบลงเรื่อยๆ ซึ่งความน่ากลัวของต้อหินคือเป็นโรคที่ไม่มีสัญญาณเตือน ต้องตรวจความดันลูกตาเท่านั้นจึงจะรู้ว่าตนเองเป็นหรือไม่ โดยอาการที่เล่ามาเป็นอาการของต้อหินชนิดมุมตาเปิด

ต้อหินอีกชนิดที่จะพบได้มากในประเทศแถบเอเชียคือ ต้อหินมุมปิดเฉียบพลัน ลักษณะอาการคือ รู้สึกปวดตา ตาแดง ปวดหัว คลื่นไส้อาเจียน หรือเห็นแสงรุ้งรอบดวงไฟทันที เกิดจากการที่มุมตาที่ทำหน้าที่ระบายน้ำปิดเฉียบพลัน ซึ่งอาการของกลุ่มนี้จะมาเร็วตามชื่อ และจะมีการรักษา คือการกินยาลดความดันตาและยิงเลเซอร์เพื่อทำทางระบายน้ำภายในลูกตา

วิธีการรักษาต้อหิน

เพราะต้อหินเป็นโรคที่ไม่สามารถรักษาให้หายได้ เมื่อเป็นแล้วต้องอยู่กับมันไปตลอดชีวิตเหมือนโรคความดันและเบาหวาน วิธีรักษาระยะเริ่มต้นคือใช้ยาหยอดเพื่อควบคุมความดันลูกตาให้อยู่ในระดับปกติเพื่อให้โรคดำเนินไปช้าที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ จึงควรใช้ยาหยอดสม่ำเสมอ ไปตรวจตามแพทย์นัด ในคนปกติหมอแนะนำให้เริ่มตรวจสุขภาพตาประจำปีที่อายุ 40 ปีขึ้นไป

ต้อเนื้อ / ต้อลม

ทั้งต้อเนื้อและต้อลมคือกลุ่มโรคเดียวกัน ลักษณะที่เห็นภายนอกคือเหมือนมีก้อนเนื้อเยื่อบางๆ สีเหลืองบริเวณส่วนที่เห็นเป็นตาขาว มีสาเหตุมาจากความเสื่อมของเยื่อบุตาที่ถูกกระตุ้นจากแสงแดดเป็นหลัก โดยส่วนใหญ่จะเห็นก้อนเนื้อเยื่ออยู่บริเวณหัวตาหรือไม่ก็หางตา อาการจะเริ่มจากเป็นก้อนสีเหลืองเล็กๆ ก่อน แล้วถ้าดวงตาไปปะทะกับฝุ่น ลม แดด บริเวณนั้นก็จะเริ่มแดงและอักเสบชัดขึ้น ถ้ายิ่งปล่อยให้อักเสบนาน ก้อนก็จะขยายวงกว้างจนลามเข้ามาที่กระจกตาและตาดำ

ซึ่งเยื่อบุตาที่โตผิดปกติดังกล่าว ถ้ามันยังอยู่ในพื้นที่ตาขาวจะเรียกว่า ต้อลม แต่ถ้าลามเข้าไปถึงบริเวณตาดำเรียกว่า ต้อเนื้อ ซึ่งรุนแรงกว่า เพราะจะเริ่มบดบังการมองเห็นหรือทำให้เกิดสายตาเอียงได้ ในบางคนเป็นเยอะมากจะส่งผลให้กลอกตาได้ไม่สุด และเห็นภาพซ้อน

วิธีการรักษาต้อเนื้อ / ต้อลม

ถ้ารู้สึกว่าตัวเองมักจะเคืองตาหรือตาอักเสบที่จุดเดิมซ้ำบ่อยๆ อย่าชะล่าใจและปล่อยให้หายเอง เพราะจะทำให้การอักเสบลุกลามขึ้นเรื่อยๆ ควรจะหาโอกาสไปพบแพทย์เพื่อตรวจตาให้ละเอียด และใช้ยาหยอดตาเพื่อรักษาอาการอักเสบให้หายขาด รวมทั้งต้องหลีกเลี่ยงแสงแดด โดยหมั่นใส่แว่นกันแดดเป็นประจำเวลาออกไปข้างนอก เพราะแสงแดดถือเป็นปัจจัยหลักที่ทำให้เกิดอาการต้อเนื้อและต้อลมเลยก็ว่าได้

แต่สำหรับคนที่เป็นมากแล้วก็สามารถทำการผ่าตัดเพื่อรักษาได้ แต่จะต้องขึ้นอยู่กับการประเมินของแพทย์ด้วย เพราะต้อเนื้อและต้อลมมีโอกาสเป็นซ้ำได้อีกถ้าดูแลรักษาดวงตาของตัวเองได้ไม่ดีพอ

จบเอพิโสดนี้ เชื่อว่าทุกคนจะได้ความรู้เกี่ยวกับต้อมากขึ้นว่ามันใกล้ตัวขนาดไหน จึงอยากให้ทุกคนดูแลสุขภาพดวงตาของตัวเองให้ดี หมั่นใส่ใจคุณภาพการมองเห็นของตัวเองอยู่เสมอด้วยการมาตรวจดวงตาทุกปี เพราะในเมื่อมันเป็นโรคที่หลีกเลี่ยงได้ยาก เราก็ควรต้องหาทางชะลอเพื่อให้ความเสื่อมเกิดได้ช้าที่สุด เราจะได้มองเห็นโลกที่สวยงามต่อไปอีกนานแสนนาน