ในยุคที่เราพยายามจะก้าวให้ทันโลกดิจิทัลซึ่งเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว และมีผลให้ยักษ์ใหญ่ในวงการอุตสาหกรรมหนึ่งๆ กลายเป็นองค์กรที่ล้าหลังคู่แข่งในช่วงเวลาเพียงหนึ่งทศวรรษ หลายคนอาจแปลกใจที่ได้เห็นคนจำนวนไม่น้อยเลือกจะย้อนเวลากลับไปมา โหยหารากเหง้าแห่งความเป็นไทย เพื่อที่จะซึมซับความรุ่มรวยทางวัฒนธรรมในอดีตที่หลงเหลืออยู่อย่างน้อยนิดในปัจจุบัน
จากความอลังการในแง่ศิลปวัฒนธรรมและธรรมเนียมประเพณีของพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาท-สมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ไล่เลยมาสู่งานอุ่นไอรักฯ ที่จบลงก่อนเมื่อช่วงกลางเดือนมีนาคม กระแสการแต่งชุดไทยที่แพร่สะพัดตามสื่อต่างๆ อาจเป็นแค่สายลมประเดี๋ยวประด๋าว ถ้าไม่บังเอิญให้มีเชื้อไฟช่วยโหมกระพือระลอกใหม่จากความนิยมของละครย้อนยุค ที่แม้แต่คนไม่เคยดูยังได้รับรู้ถึงการเป็นที่พูดถึงในวงกว้างทั่วเขตคาม
ก่อนที่ประสบการณ์ในชีวิตจะสอนให้เราเข้าใจว่า การเรียนรู้อดีต เพื่อเข้าใจปัจจุบัน ย่อมนำไปสู่อนาคตที่มั่นคง
ถ้าจะมองให้มีอะไรมากกว่าแค่เป็นกิจกรรมสนุกๆ ที่ได้สวมชุดไทยไปเที่ยวงานและตามรอยสถานที่สำคัญ การได้รื้อฟื้นธรรมเนียมประเพณีผ่านเครื่องแต่งกาย วรรณคดีเก่าแก่ และการท่องเที่ยวสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ เปิดโอกาสให้เราได้ย้อนกลับไปศึกษารากเหง้าที่มาของชาติ การเปลี่ยนแปลงทางด้านวัฒนธรรม และท้ายที่สุดจะส่องสะท้อนมาถึงตัวตนของคนในสังคมและปัจเจกบุคคลอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
ในช่วงวัยหนึ่ง เราอาจเคยสงสัยที่มิตรสหายส่วนหนึ่งหมกมุ่นอยู่กับเรื่องราวในอดีต ผ่านการเรียนรู้ข้อมูลทางประวัติศาสตร์ สวนทางกับโลกแห่งวิทยาการสมัยใหม่ที่รุดหน้าราวกับเดินทางด้วยรถไฟความเร็วสูง ก่อนที่ประสบการณ์ในชีวิตจะสอนให้เราเข้าใจว่า การเรียนรู้อดีตเพื่อเข้าใจปัจจุบัน ย่อมนำไปสู่อนาคตที่มั่นคง
นักวิชาการหลากสาขาต่างก็ต้องใช้พื้นฐานของสิ่งที่เกิดขึ้นในอดีตมาต่อยอดความรู้ในปัจจุบัน เพื่อรังสรรค์องค์ความรู้ที่จะเป็นประโยชน์ต่อไปในอนาคต กลายเป็นวงจรไม่รู้จบที่หมุนไปเรื่อยๆ
กระแสความนิยมที่ดูเป็นความบันเทิงผิวเผินในฉาบหน้าตลอดหลายเดือนที่ผ่านมา อาจเป็นโอกาสอันดีให้เราย้อนกลับมาสำรวจอย่างจริงจังว่า เรารู้จักตัวเอง สังคม และมาตุภูมิมากน้อยแค่ไหน ถ้าเราไม่รู้จักตัวเองดีพอ เราจะอธิบายความเป็นตัวเราให้คนอื่นเข้าใจได้อย่างไรเล่า
ยศยอด คลังสมบัติ
บรรณาธิการบริหาร
