ได้ยินได้ฟังคำบอกเล่าจาก นวลพรรณ ล่ำซำ ถึงความรู้สึกของนักเตะสาว ‘ชบาแก้ว’ หลังจบเกมนัดแรกของศึกฟุตบอลโลกหญิง 2019 แล้วรู้สึกเหมือนหัวใจถูกกรีดไปด้วย

ทั้งๆ ที่มันควรจะเป็นหนึ่งในวันที่ดีที่สุดของชีวิตกับการได้โอกาสลงเล่นในรายการฟุตบอลหญิงที่ใหญ่ที่สุดในโลก รายการที่นักเตะสาวทุกคนฝันถึง อยากจะมีโอกาสได้สัมผัสสักครั้งในชีวิต กลับกลายเป็นฝันร้ายที่ยากจะลืมเลือนเมื่อทีมชาติไทยของเราถูกสหรัฐอเมริกาถล่มอย่างยับเยิน 13-0

ถึงจะทำใจมาแล้วว่าต้องแพ้ แต่การแพ้อย่างย่อยยับแบบนี้ ต่อให้เตรียมใจมาขนาดไหนก็ไม่ไหว

มันมากและยากเกินไป

ยิ่งได้ยินนวลพรรณเล่าว่า “น้องๆ หลายคนร้องไห้” ก็จุกที่คอไปด้วย

ผมเองก็นั่งดูเกมนัดนี้อยู่ด้วยครับ ได้เห็นการฆาตกรรมกลางสนามด้วยสองตาตัวเอง ได้เห็นทุกประตูที่เกิดขึ้น ได้เห็นความยอดเยี่ยมของทีมระดับแชมป์โลก และได้เห็นความอ่อนด้อยของนักเตะสาวไทยที่ระดับชั้นยังห่างจากทีมระดับโลกอีกแสนไกล

บอกกันแบบไม่อายเลยว่าระหว่างเกมที่นั่งดูอยู่นั้น ผมลุ้นพวกเธอเสียยิ่งกว่านั่งดูทีมฟุตบอลชายเล่นเสียอีก

ไม่ได้ลุ้นให้ชนะ ไม่ได้ลุ้นให้ยันอยู่ แต่ลุ้นให้อย่างน้อยที่สุดพวกเธอได้ตั้งเกมต่อกรสู้กับสหรัฐอเมริกา ทีมที่เต็มไปด้วยซูเปอร์สตาร์หญิงมากมายให้ได้สักนิด

ให้มีการต่อบอลสวยๆ การครองบอลนิ่งๆ และเข้าทำดีๆ สักหนสองหน ไม่ได้ขออะไรมากไปกว่านั้น

แต่สิ่งที่เห็นและเป็นอยู่คือไทยไม่สามารถจะทำอะไรได้มากไปกว่าการพยายามตั้งรับและสาดบอลทิ้งไปข้างหน้าให้พ้นอันตรายก่อน ซึ่งกลับเป็นผลร้าย เพราะนั่นทำให้คู่แข่งสามารถเก็บบอลกลับมาบุกใหม่ได้อย่างต่อเนื่อง

ส่วนตัวผมพอจะเข้าใจในสิ่งที่เห็นครับ ไม่ใช่ว่าทีมหญิงไทยไม่อยากจะเก็บบอลเล่น ไม่ใช่อยากจะสาดทิ้งไปให้พ้นๆ อย่างเดียว แต่เพราะระดับฝีเท้าที่แตกต่างกันมากเกินไป ทำให้พวกเธอไม่สามารถทำอะไรได้มากกว่านี้

ถ้าใครเล่นฟุตบอลจะทราบว่าเวลาที่เราเจอคู่แข่งที่เก่งกว่าและเหนือกว่ามากๆ นั้น จังหวะการเล่น การตัดสินใจ ความเยือกเย็นจะหายไปหมด เหมือนหูก็ไม่ได้ยินเสียง ดวงตาก็มองไม่เห็นทาง บางครั้งก็ตัดสินใจผิดพลาดแบบไม่น่าให้อภัย

ถึงแม้ในระดับเอเชีย ชบาแก้วของเราจะถือเป็นทีมระดับแนวหน้า แต่ศักยภาพของทีมนั้นมีจำกัด

เอาแค่สิ่งที่เห็นด้วยตา ดูก็รู้แล้วว่าสรีระของเราเป็นรองมาก หญิงไทยตัวเล็กกว่า รูปร่างบางกว่า มัดกล้ามเนื้อน้อยกว่า ขณะที่นักเตะหลานสาวลุงแซมถึงจะดูอรชร แต่ก็สูงใหญ่และมีความเป็นนักกีฬาสูงกว่ามาก

เมื่อถึงคราวลงสนามก็ได้เห็นเรื่องของความเร็วของเขาที่เร็วกว่ามาก เช่นกันกับความแข็งแกร่ง เรื่อยไปจนถึงเทคนิค แท็กติก รูปแบบการเข้าทำ รูปแบบการตั้งรับ การเล่นเพรสซิ่งสูง

ในวงการฟุตบอลหญิงจะรู้กันว่า อเล็กซ์ มอร์แกน คือผู้เล่นในระดับเดียวกับ คริสเตียโน โรนัลโด หรือลิโอเนล เมสซี ของผู้หญิง ซึ่ง 5 ประตูที่ทำได้ในวันนี้ก็พิสูจน์ให้เห็นในเรื่องนี้ แต่เธอไม่ได้เก่งแค่คนเดียว เพราะเพื่อนร่วมทีมของเธอก็เก่งกาจไม่น้อยหน้าไปกว่ากัน

สิ่งที่สหรัฐอเมริกาทำให้แฟนบอลที่รับชมอยู่ทั่วโลกประหลาดใจคือการที่พวกเธอปูพรมไล่ถล่มตั้งแต่เสียงนกหวีดแรกจนสิ้นเสียงนกหวีดสุดท้าย จากประตูที่ 1 ถึงประตูที่ 13 พวกเธอไม่คิดที่จะหยุดหรือผ่อนเกมแม้แต่น้อย

มากกว่านั้นคือการฉลองประตูที่ดีใจสุดเหวี่ยงเหมือนทุกลูกคือลูกสำคัญ

ประเด็นนี้เป็นดราม่าเล็กๆ เพราะบ้างก็มองว่าพวกเธอไม่ได้ทำอะไรผิด นี่เป็นเกมการแข่งขันอย่างเป็นทางการ และการลงสนามด้วยการเล่นอย่างเต็มสูบก็เป็นสิ่งที่นักกีฬาอาชีพพึงทำอยู่แล้ว

บางคนก็มองว่าพวกเธอออกจะทำเกินไป ไม่มีความจำเป็นที่จะต้องทำร้ายและทำลายคู่แข่งกันถึงเพียงนั้น มากกว่าผลการแข่งขันยังมีเรื่องของน้ำใจนักกีฬาด้วย

แต่ก่อนจะไปไกล หลังจบเกมเราจะเห็นนักเตะสหรัฐอเมริกาเดินมาปลอบใจนักเตะชบาแก้วที่กำลังใจสลายอยู่หลายคนครับ และนั่นคือน้ำใจนักกีฬาที่น่ายกย่อง

สิ่งที่เราทำได้คือการเรียนรู้จากบทเรียนในครั้งนี้ ซึ่งหากมองในแง่ดีก็ได้มองเห็นว่าระยะห่างระหว่างเราและเขานั้นไกลแค่ไหน

และจะให้ดีกว่านั้นคือการรู้ที่มาที่ไปของระยะทางที่ห่างกันด้วย

สหรัฐอเมริกาคือชาติที่ประสบความสำเร็จในเรื่องฟุตบอลหญิงสูงสุด ไม่ต่างอะไรจากบราซิลของฟุตบอลชาย

ตามประวัติศาสตร์ที่บันทึกเอาไว้ ฟุตบอลหญิงมีการเล่นกันมานานแล้วครับ ในยุโรปก็ร่วมร้อยปี แต่ก็ถูกแช่แข็งเอาไว้ด้วยเหตุผลเรื่องของสงครามโลกและความไม่เท่าเทียมกันของหญิงและชาย ซึ่งเป็นปัญหาของวงการฟุตบอลหญิงทั่วโลก

จุดเปลี่ยนสำคัญของสหรัฐอเมริกาเกิดขึ้นในปี 1972 เมื่อมีการตรากฎหมายความเท่าเทียมกันระหว่างเพศ ทำให้เกิดการกระจายเงินทุนให้แก่โรงเรียนในระดับไฮสคูลและมหาวิทยาลัยกีฬา ซึ่งกฎหมายนี้กลายเป็นพื้นฐานของกีฬาอาชีพในสหรัฐอเมริกาด้วย

แม้ว่าจะไม่ได้ถึงกับรุ่งเรืองและเฟื่องฟู แต่วงการฟุตบอลหญิงสหรัฐอเมริกาก็ถือว่ามีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องนับจากนั้น ในขณะที่ชาติอื่นๆ ยังไม่ได้เริ่มต้นอย่างจริงจัง ซึ่งเมื่อเวลาผ่านมา 19 ปี มีการแข่งขันฟุตบอลโลกหญิงครั้งแรกในปี 1991 เวลานั้นสหรัฐอเมริกาก็มีทีมที่ถือว่าแข็งแกร่ง และมากกว่านั้นคือการที่มีทรัพยากรผู้เล่นให้เลือกใช้อย่างมากมาย

ฟุตบอลหญิงในสหรัฐอเมริกาเป็นเรื่องปกติ ในโรงเรียนหรือในมหาวิทยาลัยก็มีชมรม มีทีมฟุตบอลให้เล่น เป็นหนึ่งในกีฬาทางเลือกที่ได้รับความนิยมสูง

และความฟีเวอร์ที่สหรัฐอเมริกาก็พุ่งถึงขีดสุดเมื่อพวกเธอได้แชมป์ฟุตบอลโลกในปี 1999 บนแผ่นดินเกิดของตัวเอง นักฟุตบอลหญิงจึงเป็นฮีโร่ของคนทั้งชาตินับจากนั้นเป็นต้นมา

มองกลับมาที่ไทย ฟุตบอลหญิงในบ้านเราเริ่มต้นอย่างยากลำบาก เพราะในอดีตสังคมไทยไม่นิยมกับการที่เห็นเด็กผู้หญิงมาเตะฟุตบอลนัก ตามโรงเรียนมัธยมหรือมหาวิทยาลัยแทบมองไม่เห็นชมรมหรือทีมที่จะให้เด็กผู้หญิงมาเล่นฟุตบอลเลย นอกจากตามโรงเรียนนานาชาติเท่านั้น

แน่ล่ะ เตะบอลกลางแดด เดี๋ยวตัวดำ เดี๋ยวขาใหญ่ โตไปจะมีรายได้ไหม

คำถามเหล่านี้ถามว่าฟังแล้วพอเข้าใจได้ไหม ก็ต้องบอกว่าพอเข้าใจได้ครับ

แต่นั่นก็ยิ่งเป็นเหตุผลที่ผมคิดว่านักฟุตบอลหญิงรุ่นบุกเบิกที่เป็นกลุ่มผู้เสียสละในการบุกป่าฝ่าดง แผ้วถางทางให้ก่อนควรได้รับการยกย่องอย่างมาก จนมาเริ่มลืมตาอ้าปากได้ก็ราวสิบกว่าปีที่ผ่านมาจนสามารถเข้าไปเล่นฟุตบอลโลกสมัยแรกได้สำเร็จเมื่อ 4 ปีที่แล้วที่แคนาดา

แต่ถึงจะเข้ารอบฟุตบอลโลกได้และเริ่มมีแผนการพัฒนาอย่างยั่งยืน มีนักฟุตบอลหญิงรุ่นเยาวชนเกิดขึ้น แต่ปัญหาคือทุกวันนี้พวกเธอยังได้รับการสนับสนุนที่น้อยมาก

มากกว่านั้นคือฐานรากของวงการฟุตบอลหญิงยังไม่แน่นหนาและแข็งแกร่งมากพอ ซึ่งเป็นเรื่องที่ทำให้การทำงานของคนที่อยู่ในวงการเป็นไปอย่างยากลำบากและเต็มไปด้วยอุปสรรคนานา ต้องคิด ต้องแก้ไข ต้องหาทางออกกัน

ขณะที่สหรัฐอเมริกามีลีกหญิงที่แข็งแกร่งและดีที่สุดในโลก มีผู้ชมมากพอสมควร

ลีกหญิงของไทยยังหายใจรวยริน

ในขณะที่พวกเธอซ้อมอย่างหนักตลอดทั้งเดือนทั้งปี คุณคิดว่านักฟุตบอลหญิงรวมถึงสตาฟฟ์โค้ชและทีมงานบ้านเรามีรายได้เท่าไรในแต่ละเดือนครับ

พูดมาทั้งหมดต้องการแค่สะท้อนภาพความเป็นจริงให้เห็นบางส่วน เพราะผมเองก็ไม่ได้ติดตามใกล้ชิดรับทราบข้อมูลอะไรมากมายนัก แต่ก็พอมองเห็นบางสิ่งบางอย่าง

เรื่องการพัฒนาฟุตบอลเป็นเรื่องของอนาคตที่ต้องต่อสู้กันอีกยาวไกลครับ (ฟุตบอลชายเองก็ประสบปัญหาเหมือนกัน) ในทางยุทธศาสตร์ต้องคิดกันเป็น 20-30 ปีในการที่จะยกระดับทีมขึ้นมาเพื่อจะได้เป็นทีมระดับโลกอย่างสมภาคภูมิ

แต่ ณ เข็มนาฬิกาเดินไปนี้ ผมคิดว่าไม่มีอะไรจะดีไปกว่าการมอบดอกไม้ให้แก่เหล่าชบาแก้ว

รู้ว่าเจ็บและเสียใจ แต่อยากให้รู้ไว้ว่าคนไทยเข้าใจและยังให้กำลังใจเสมอ

ขอบคุณที่สู้เต็มที่ และขอให้สู้ต่อไปครับ

ภาพ: Getty Images

พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์