อาการคันกับความเครียดนั้นเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกันอย่างไม่น่าเชื่อ มีงานวิจัยทางการแพทย์ยืนยันว่า ความเครียดทำให้เกิดอาการคันที่เป็นอยู่แล้วเป็นมากขึ้นอีก และความเครียดเองกลับก่อให้เกิดอาการคันขึ้นได้

งานวิจัยในหนูทดลองพบว่า เมื่อมีความเครียด หนูจะหลั่งสารเคมีภูมิแพ้ เช่น ฮีสตามีน (Histamine) ออกมา ซึ่งทำให้เกิดผื่นคันตามผิวหนังในคน เมื่อเครียด ความเครียดจะกดการทำงานของแกนไฮโปทาลามัส-พิทูอิทารี-อะดรีนัล (Hypothalamic Pituitary Adrenal axis, HPA axis) ซึ่งเป็นส่วนหลักส่วนหนึ่งของระบบประสาทต่อมไร้ท่อที่ควบคุมการตอบสนองของร่างกายต่อความเครียด ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันเกิดไวต่อสารเคมีภูมิแพ้และสารเคมีอื่นๆ ที่สมองหลั่งมาเมื่อเครียด เช่น อะซิทิลคอลีน (Acetylcholine) และโอปิออยด์ส (Opioids) ทำให้เกิดผื่นคัน หรือถ้ามีผื่นคันอยู่แล้วก็ยิ่งคันคะเยอกว่าเก่า โดยสมองส่วนซิงกูเลต คอร์เทกซ์ (Cingulate Cortex) เป็นส่วนที่ควบคุมอาการคัน ซึ่งการเกาจะช่วยหยุดการกระตุ้นของกระแสประสาทที่ทำให้หายคันได้ในทันที

มาถึงการคันที่อวัยวะเพศหญิง ส่วนใหญ่แล้วไม่ได้เป็นผื่นแพ้จากความเครียด แต่มีสาเหตุมากมาย ทั้งอันตรายและไม่อันตรายค่ะ

ที่ไม่อันตรายแต่พบมากคือ การติดเชื้อราแคนดิด้า (Vulvovaginal Cadidiasis) ซึ่งเป็นเรื่องธรรมดาของเมืองร้อนชื้นอย่างประเทศไทย สถิติพบว่า ผู้หญิงร้อยละ 75 เคยติดเชื้อราที่น้องสาวมาก่อน มีคนเกินครึ่งที่กลับมาเป็นซ้ำ โดยมีปัจจัยเสี่ยง ได้แก่ ความอ้วน เป็นโรคเบาหวาน อับชื้น นุ่งคับ หมักหมม สวมแผ่นอนามัยตลอดเวลา หรือไม่ได้ทำความสะอาดหลังเหงื่อออกมากหรือออกกำลังกาย ไปจนถึงรับประทานอาหารหวานจัด ของหมักดองเป็นประจำ เครียด ฯลฯ

นอกจากนั้นยังอาจเกิดจากผื่นภูมิแพ้ ผิวแห้ง เป็นหูดหงอนไก่ เริม ช่องคลอดอักเสบ ฯลฯ ส่วนสาเหตุที่พบน้อย แต่มีอันตราย และไม่ควรมองข้ามคือ มะเร็งที่อวัยวะเพศ ดังนั้น หากมีอาการคันน้องสาว อย่าคิดว่าเกิดจากความเครียดหรือความสกปรกแต่อย่างเดียว ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยก่อนจะสายเกินแก้ค่ะ

พิสูจน์อักษร: ภาวิกา ขันติศรีสกุล