อีกไม่กี่วันข้างหน้า เมียนมาจะจัดการเลือกตั้งระดับชาติครั้งแรกในรอบ 4 ปี นับตั้งแต่เหตุการณ์รัฐประหารปี 2021 โดยพลเอกอาวุโส มิน อ่อง หล่าย ท่ามกลางเสียงคัดค้านจากนานาชาติ และแรงต่อต้านจากประชาชนท่ามกลางสงครามกลางเมืองที่ยังไม่สงบ
ความน่าสนใจของการเลือกตั้งครั้งนี้ คือ รัฐบาลทหารเมียนมาประกาศแผนการเลือกตั้งแบบ ‘แบ่งเฟส’ ทั้งหมด 3 เฟส ได้แก่ วันที่ 28 ธันวาคม 2025, 11 มกราคม 2026 และ 25 มกราคม 2026 โดยผู้เชี่ยวชาญต่างวิเคราะห์ว่า สาเหตุที่ต้องแบ่งระยะเวลาในการลงคะแนนเสียง เป็นเพราะสงครามกลางเมืองและกระแสต่อต้านรัฐบาลทหารเมียนมาในหมู่ประชาชน ทำให้หลายพื้นที่เผชิญข้อพิพาทและจัดการลงคะแนนเสียงเป็นไปอย่างลำบาก หรือแทบเป็นไปไม่ได้
THE STANDARD เปิดปฏิทินการเลือกตั้งเมียนมา 2025-2026 และข้อมูลที่ควรรู้บางส่วนจากการลงคะแนนเสียงครั้งนี้
เมียนมาเลือกตั้งวันไหน มีเรื่องใดที่ต้องรู้บ้าง
ตามรายงานล่าสุดของ Global New Light Myanmar สื่อภายใต้รัฐบาลทหารเมียนมา รวมถึงข้อมูลเพิ่มเติมจากสื่อต่างชาติและองค์การสหประชาชาติ (UN) เมียนมาแบ่งการเลือกตั้งเป็น 3 ระยะเวลาตั้งแต่ปลายปี 2025 จนถึงต้นปี 2026 ได้แก่
- เฟสที่ 1 (28 ธันวาคม 2025): เริ่มลงคะแนนเสียงใน 202 เขต รวมถึงเมืองหลวงและเมืองเศรษฐกิจหลัก ได้แก่ ย่างกุ้ง, มัณฑะเลย์ และเนปิดอว์ ซึ่งเป็นพื้นที่ที่กองทัพควบคุมได้อย่างเบ็ดเสร็จ
- เฟสที่ 2 (11 มกราคม 2026): ลงคะแนนเสียง 202 เขต ต่อเนื่องจากเฟส 1 ที่ยังเหลือ
- เฟสที่ 3 (25 มกราคม 2026): เลือกตั้งอีก 63 เขต
- วันนับคะแนนและประกาศผลการเลือกตั้ง: ยังไม่ประกาศ แต่รัฐธรรมนูญกำหนดให้รัฐสภาต้องเปิดสมัยการประชุมใหม่ภายในระยะเวลา 90 วัน หลังจากการเลือกตั้งเสร็จสิ้น
หมายเหตุ:
- เมียนมาแบ่งเขตการเลือกตั้งครั้งนี้เป็น 330 เขต แต่กลุ่ม Myanmar Election Watch ตั้งข้อสังเกตว่า กองทัพเมียนมาจะจัดการเลือกตั้งอย่างไร เพราะสูญเสียพื้นที่ขนาดใหญ่ให้กับกลุ่มต่อต้านและกลุ่มชาติพันธุ์ ซึ่งมีการจัดสำมะโนแล้วพบว่า พื้นที่ที่สามารถเลือกตั้งได้จริงๆ มีเพียง 145 เขต จาก 330 เขตทั่วประเทศ
- ขณะที่มิน อ่อง หล่าย ยืนกรานว่า จะจัดการเลือกตั้งในพื้นที่ ‘ปลอดภัย’ เท่านั้น ซึ่งหมายความว่า จะไม่นับรวมพื้นที่ที่อยู่ภายใต้การควบคุมของกองกำลังชาติพันธุ์ติดอาวุธ หรือกองกำลังป้องกันประชาชน (People’s Defence Forces: PDF)
- นอกจากนี้ คณะกรรมการการเลือกตั้งแห่งสหภาพ (Union Election Commission: UEC) ที่อยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐบาลทหาร ยังสั่งให้พรรคการเมืองส่งผู้สมัครเลือกตั้งเพียง 100 เขตเลือกตั้ง ซึ่งน้อยกว่าจำนวนเขตที่ทำการเลือกตั้งได้จริง
- เบื้องต้น UEC ประกาศว่า การเลือกตั้งเมียนมาครั้งนี้ มีผู้สมัครรวมทั้งสิ้น 4,963 คน โดยมาจากพรรคการเมือง 57 พรรค ซึ่งมี 51 พรรคที่แข่งขันในระดับรัฐและภาค ขณะที่ 6 พรรคลงแข่งขันในระดับทั่วประเทศ โดยพรรคการเมืองของกองทัพ คือ พรรคสหสามัคคีและการพัฒนา (Union Solidarity and Development Party: USDP) ซึ่งเป็นพรรคการเมืองของทัตมาดอว์ มีผู้สมัครจำนวน 1,018 คน
- มี 40 พรรคการเมืองที่ถูกยุบ เพราะไม่ลงทะเบียนตามกฎหมายพรรคการเมือง โดยหนึ่งในนั้นคือพรรคสันนิบาตแห่งชาติเพื่อประชาธิปไตย (NLD) พรรคการเมืองของอองซานซูจีที่ประกาศคว่ำบาตรการเลือกตั้ง
- อย่างไรก็ดี ถือเป็นครั้งแรกที่เมียนมาจะใช้ระบบเครื่องลงคะแนนอิเล็กทรอนิกส์ (EVMs) ในการเลือกตั้ง แต่กลุ่มสังเกตการณ์การเลือกตั้งระบุว่า รัฐบาลทหารไม่ปรึกษาหารือพรรคการเมือง ภาคประชาชน หรือผู้เชี่ยวชาญ อีกทั้งกระบวนการจัดหาเครื่องลงคะแนนเสียงไร้ความโปร่งใส เช่น ไม่มีเปิดเผยที่มาหรือสัญญาจัดซื้อ พรรคการเมืองยังไม่เข้าใจระบบ และไม่สามารถอธิบายให้ประชาชนฟังได้
อัปเดตและเผยแพร่ล่าสุด ณ วันที่ 26 ธันวาคม 2025
ภาพประกอบ: สุภาวิดา สุขวัฒน์
อ้างอิง:
- https://www.aljazeera.com/news/2025/8/18/myanmars-military-government-announces-elections-for-december-28
- https://www.theguardian.com/world/2025/dec/24/myanmars-first-election-since-the-2021-coup-everything-you-need-to-know
- https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-hold-third-phase-election-voting-january-25-state-media-reports-2025-12-26/
- https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmars-election-numbers-2025-12-24/
- https://www.aljazeera.com/features/2025/12/26/a-comedy-show-myanmar-youth-in-exile-slam-military-run-sham-election
