การประชุมทบทวนสนธิสัญญาไม่แพร่ขยายอาวุธนิวเคลียร์ (Nuclear Non-Proliferation Treaty) ครั้งล่าสุด ที่ดำเนินมาเป็นระยะเวลา 4 สัปดาห์ สิ้นสุดลงด้วยความล้มเหลวเมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา (26 สิงหาคม) หลังจากที่รัสเซียคัดค้านข้อตกลงร่างสุดท้าย ระบุมีการเมืองเข้ามาเกี่ยวข้อง โดยเฉพาะในประเด็นที่เกี่ยวกับโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ซาปอริซเซียของยูเครน ซึ่งขณะนี้ถูกกองทัพรัสเซียยึดครอง
หลังจากเกือบหนึ่งเดือนของการถกเถียงและเจรจาระหว่าง 151 ประเทศ ที่องค์การสหประชาชาติในนครนิวยอร์ก การประชุมกลับต้องปิดฉากลงโดยไม่มีการลงมติรับข้อตกลงร่างสุดท้าย ซึ่งถือเป็นการดับความหวังของนานาชาติในการควบคุมอาวุธและการแข่งขันด้านอาวุธที่ปะทุขึ้นมาใหม่
อิกอร์ วิชเนเวตสกี รองผู้อำนวยการกรมควบคุมและไม่แพร่ขยายอาวุธของกระทรวงการต่างประเทศรัสเซีย ยืนยันว่าหลายประเทศไม่ใช่แค่รัสเซีย ไม่เห็นด้วยกับข้อความทั้งหมดในเอกสารข้อตกลง ทั้งนี้ ร่างข้อตกลงดังกล่าวมีข้อความที่กล่าวถึงปัญหาที่โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ซาปอริซเซีย แม้ข้อความไม่ได้ระบุชื่อรัสเซียก็ตาม
การประชุมแบบปิดถูกเลื่อนออกไปนานกว่าสี่ชั่วโมง เนื่องจากรัสเซียปฏิเสธไม่ยอมรับแถลงการณ์สนับสนุนข้อตกลง NPT ซึ่งมีข้อความที่อ้างอิงถึงโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ซาปอริซเซีย ซึ่งเป็นโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์ที่ใหญ่ที่สุดในยุโรป และขณะนี้ถูกกองกำลังรัสเซียยึดครองใกล้กับแนวหน้าในภาคใต้-ตะวันออกของยูเครน
รายงานข่าวระบุว่า ผู้แทนเจรจาของรัสเซียเป็นคนเดียวที่คัดค้านร่างข้อตกลง แต่โทษว่าการประชุมล้มเหลวเพราะยูเครนและ ‘เหล่าผู้พิทักษ์ยูเครน’ พร้อมกับเรียกการประชุมนี้ว่าเป็น ‘การเล่นเกมฝ่ายเดียว’ ซึ่งหลังจากกล่าวถ้อยแถลงของตนเองแล้ว ผู้แทนรัสเซียก็เดินออกจากห้องประชุมสหประชาชาติ
NPT เป็นข้อตกลงที่เกิดขึ้นในปี 1968 โดยชาติที่ครอบครองอาวุธนิวเคลียร์ให้คำมั่นที่จะปลดอาวุธ ในขณะที่ชาติที่ไม่มีอาวุธนิวเคลียร์สัญญาว่าจะไม่รับอาวุธมาไว้ในครอบครอง ในเวลานั้นมีมหาอำนาจนิวเคลียร์ที่เป็นที่รับรู้กันอยู่ 5 ราย และมี 9 ชาติ ที่มีหัวรบนิวเคลียร์ ทั้งนี้ ก่อนที่ NPT จะมีผลบังคับใช้ มีการคาดการณ์ว่าอาจมีหลายสิบประเทศที่มีคลังอาวุธเป็นของตัวเอง สนธิสัญญา NPT ได้รับการต่ออายุแบบถาวร โดยจะมีการประชุมทบทวนสนธิสัญญาทุก 5 ปี ซึ่งการประชุมทบทวนสนธิสัญญาครั้งนี้ นับเป็นครั้งที่ 2 ที่ไม่มีการออกแถลงการณ์ร่วม
ภาพ: Getty Images
อ้างอิง:
- https://www.theguardian.com/world/2022/aug/27/russia-blocks-un-nuclear-treaty-agreement-over-zaporizhzhia-clause
- https://www.france24.com/en/europe/20220827-live-russia-blocks-un-adoption-of-nuclear-disarmament-text
- https://www.dw.com/en/un-nuclear-weapons-talks-fail-over-russian-objection/a-62948454
