นับตั้งแต่ก้าวแรกปี 2546 ที่สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ หรือ สสส. นำโดย ดร.สุปรีดา อดุลยานนท์ ผู้จัดการกองทุน สสส. และภาคีเครือข่าย ได้เริ่มโครงการ ‘16 ปี งดเหล้าเข้าพรรษา’ คณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย สรุปผลวิจัยว่าสามารถช่วยลดค่าใช้จ่ายในการดื่มเหล้า รวมถึงค่าใช้จ่ายแฝง (กับแกล้ม ค่าน้ำแข็ง ค่าเดินทาง และอื่นๆ) ที่เกิดขึ้นในการดื่มแต่ละครั้งของคนไทยทั้งประเทศได้ถึงปีละ 30,000 ล้านบาท และเมื่อรวมตัวเลขตลอดระยะเวลา 16 ปีแห่งความหลังที่ผ่านมา คิดเป็นมูลค่าสูงถึง 500,000 ล้านบาท พร้อมส่งผลกระทบทางบวกต่อสังคมทั้งศักยภาพการทำงาน ด้านสุขภาพ เศรษฐกิจ และสังคม อย่างประเมินค่ามิได้
ความสำเร็จดังกล่าวอาศัยความร่วมมือของภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วน ในการพัฒนาเชิงนโยบาย ตลอดจนกลไกของหน่วยงานรัฐที่ช่วยกันขับเคลื่อนให้เกิดขึ้น และล่าสุด สสส. ขอยกระดับประสิทธิภาพและประสิทธิผลให้ดีขึ้นอีกครั้ง ด้วยการจับมือกับสำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า หรือ สคล. รณรงค์อย่างต่อเนื่องในโครงการ ‘ออกพรรษาลาเหล้า’ เพื่อสร้างรอยยิ้ม คืนความสุขให้กับสังคม
โดย ดร.สุปรีดา ได้กล่าวถึงจุดเริ่มต้นก่อนจะต่อยอดมาเป็นโครงการออกพรรษาลาเหล้า อย่างที่เห็นในปัจจุบันให้ฟังดังนี้ “ย้อนกลับไปเมื่อปี 2546 ประเทศไทยไม่เคยมีการรณรงค์เลิกเหล้าอย่างจริงจัง ตอนนั้นก็ต้องยอมรับครับว่าไม่แน่ใจเหมือนกันว่าจะประสบผลสำเร็จเป็นรูปธรรมมากน้อยแค่ไหน แต่แค่ในระยะเวลาเพียง 2 ปี โครงการงดเหล้าเข้าพรรษา ก็กลายเป็นแบรนด์แบรนด์หนึ่งที่ผู้คนรู้จักมากขึ้น โดยตลอดระยะเวลา 16 ปีที่ผ่านมา โครงการนี้ได้รับการตอบรับจากสังคมเป็นอย่างดี เห็นได้จากผลสำรวจที่ผู้ดื่ม 85.2% ยอมรับว่า เมื่อเห็นสื่อรณรงค์งดเหล้าเข้าพรรษาของ สสส. แล้ว รู้สึกตระหนักในพิษภัยของน้ำเมาและพยายาม ลด ละ เลิก เครื่องดื่มแอลกอฮอล์”
ขณะที่การประเมินผลของศูนย์วิจัยปัญหาสุรา ร่วมกับศูนย์วิจัยเพื่อการพัฒนาสังคมและธุรกิจ (SAB) และ สสส. พบว่า มีผู้เข้าร่วมงดเหล้าเข้าพรรษา 53.5% แบ่งเป็นผู้ที่งดเหล้าตลอดพรรษา 31% และผู้ที่งดได้บางช่วงและลดการดื่มลง 22.5% สำหรับกลุ่มที่ละ เลิก ดื่ม ส่วนใหญ่ระบุว่า ทำให้สุขภาพแข็งแรง และสามารถประหยัดค่าใช้จ่ายได้เฉลี่ยรายละ 1,284 บาท และประมาณการทั้งประเทศเป็นจำนวน 8,251 ล้านบาท
นอกจากนี้ยังช่วยลดผู้เสียชีวิตจากทุกสาเหตุลง 9% ถ้าสัมพันธ์กับการดื่มแล้วขับลดลงถึง 25% และยังส่งผลให้การดื่มลดลง 10% อีกด้วย จะเห็นได้ว่าตลอดช่วงเข้าพรรษาสามเดือน เกิดสิ่งดีๆ มากมาย จึงขอสนับสนุนให้นักดื่มทั้งหลาย ใช้เป็นโอกาสในการเปลี่ยนแปลงตัวเอง ดูแลครอบครัว และอยากเชิญชวนให้ทำต่อไป ไม่เฉพาะแค่ช่วงเข้าพรรษาเท่านั้น แต่อยากเชิญชวนให้งดเหล้าตลอดไปเลยครับ
ด้าน ธีระ วัชรปราณี ผู้จัดการสำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า หรือ สคล. เสริมถึงแนวคิดเชิญชวน ‘ออกพรรษาลาเหล้า’ ว่าเป็นเหมือนการต่อยอดจากการรณรงค์ของผู้ที่งดเหล้าเข้าพรรษา และอยากตั้งใจทำให้ได้ตลอดชีวิต มีจำนวนเพิ่มมากขึ้นในแต่ละปี สอดคล้องไปกับข้อมูลผลสำรวจของศูนย์วิจัยเพื่อการพัฒนาสังคมและธุรกิจ ตั้งแต่ปี 2559-2561 เผยถึงข้อมูลผู้ที่อยากเลิกดื่มไปตลอดชีวิตหลังจากออกพรรษามีมากถึง 13% อยากลดปริมาณการดื่มลง 58% แสดงให้เห็นว่ากลุ่มตัวอย่างที่ลด ละ ในช่วงเข้าพรรษามีแนวโน้มจะลด ละ เลิก กว่า 71% เลยทีเดียว
ปัจจุบันโครงการ ‘งดเหล้าเข้าพรรษาปี 2562’ และ ‘ออกพรรษาลาเหล้า’ ทำงานร่วมกันปูพรมสร้างความรับรู้ไปทั่วประเทศ โดยดำเนินงานในชุมชน 892 แห่ง มีผู้ร่วมจำนวน 34,432 คน มีนายอำเภอร่วมขับเคลื่อนนโยบายงดเหล้า (บุหรี่) 130 อำเภอ โรงงานอุตสาหกรรม 150 แห่ง ธนาคาร ธกส. 1,280 แห่งทั่วประเทศ พร้อมจัดตั้งชมรมคนหัวใจเพชร ที่จะทำหน้าที่เป็นอาสาชวนคนงดเหล้าต่อเนื่องตลอดทั้งปี ซึ่งปัจจุบันมีสมาชิกกว่า 7,500 คน จากทั้งหมด 116 ชมรม ทั่วประเทศ
จากเมล็ดพันธุ์ สสส. เล็กๆ เมื่อ 16 ปีที่แล้ว เติบโตกลายเป็นต้นไม้ใหญ่ หยั่งรากแทรกซึมและแผ่กิ่งก้านใบออกไปทั่วทั้งประเทศ และเผชิญความท้าทายที่ใหญ่กว่า โดยเฉพาะการปะทะด้านวัฒนธรรมและค่านิยมในเรื่องของการดื่มที่ถูกสร้างขึ้นจากสังคม ไม่ว่าจะเป็น งานเลี้ยง งานสังสรรค์ หรือเทศกาลสำคัญต่างๆ กับจุดหมายที่ต้องการทำให้ผู้คนตระหนักถึงพิษ ภัย และอันตราย ของการดื่มเหล้าได้มากขึ้นกว่าที่เป็นอยู่
แน่นอนแม้เป็นภารกิจที่ยิ่งใหญ่ ยากเย็น แต่ก็ใช่ว่าจะไม่เห็นถึงความเป็นไปได้ หากผู้คนในสังคมร่วมกันนำเมล็ดพันธุ์ความคิดจาก สสส. ให้ขยายออกไปอย่างต่อเนื่อง ไม่แน่บางทีเรื่องงดเหล้า อาจเป็นเรื่องเล่าดีๆ สำหรับคนรอบข้าง เพื่อสร้างชีวิตใหม่ สร้างรอยยิ้ม และสร้างสุขอย่างยั่งยืนให้กับสังคมไทยก็เป็นได้
IN PARTNERSHIP WITH สสส.
พิสูจน์อักษร: ลักษณ์นารา พักตร์เพียงจันทร์
