ช่วงนี้คุณๆ ที่ติดตามข่าวสารวงการแพทย์อย่างใกล้ชิด คงจะเคยได้ยินคำว่าแพ้ ‘กลูเตน’ (Gluten) กันบ่อยขึ้น แถมเวลาไปเดินช้อปปิ้งในซูเปอร์มาร์เก็ตบางแห่ง จะเห็นได้ว่ามีชั้นสินค้าที่ระบุไว้ว่ากลูเตนฟรี (Gluten Free) สำหรับคนแพ้กลูเตนโดยเฉพาะ บทความนี้จะเล่าให้คุณๆ ฟังว่า กลูเตนคืออะไร และอาการแพ้กลูเตนนั้นเป็น อย่างไรกันบ้างครับ

     กลูเตนก็คือสารอาหารชนิดหนึ่งที่มีประโยชน์กับร่างกาย จัดอยู่ในจำพวกไกลโคโปรตีนชนิดหนึ่งครับ เราจะพบกลูเตนได้ในอาหารจำพวกข้าวสาลี ข้าวบาร์เลย์ และข้าวโพด ซึ่งในปัจจุบันนี้เรานิยมที่จะนำเอาแป้งจากข้าวเหล่านั้นไปทำอาหารนานาชนิด เช่น พาสต้า, สปาเกตตี, ลาซานญา, ขนมปัง, โดนัท, เค้ก, พาย, ซีเรียล กลูเตนช่วยให้ขนมปังและเบเกอรีต่างๆ เหนียวนุ่ม รสชาติอร่อยน่ารับประทาน ระยะหลังมีการนำกลูเตนมาใช้ทำเป็นเนื้อสัตว์เทียม สำหรับคนที่กินเจอีกด้วย

     ในบางคนที่มีพันธุกรรมเกี่ยวกับการย่อยอาหารที่ผิดปกติ จะทำให้ย่อยกลูเตนไม่ได้ เมื่อกลูเตนผ่านไปถึงลำไส้เล็กก็จะไม่ถูกดูดซึม ทั้งยังทำให้เกิดอาการผิดปกติต่างๆ ขึ้นในร่างกาย คล้ายกับคนที่แพ้นมวัว ซึ่งเราเรียกอาการเหล่านี้ว่าแพ้กลูเตน ซึ่งไม่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายแต่อย่างใดครับ อาการแพ้กลูเตนที่เกิดขึ้นกับเรามีตั้งแต่อาการเล็กน้อย เช่น คัดแน่นจมูกเหมือนคนแพ้อากาศ ไปจนถึงอาการแพ้อย่างรุนแรงถึงขั้นช็อก

ซึมเศร้า วิตกกังวล สมาธิสั้น เราพบว่าอาการผิดปกติทางจิตเหล่านี้มีความสัมพันธ์กับการแพ้กลูเตนไม่ทางใดก็ทางหนึ่งเสมอครับ

จะรู้ได้อย่างไรว่าแพ้กลูเตน?

     องค์การอนามัยโลกระบุว่า หากเราดูแลสุขภาพเป็นอย่างดี พยายามรับประทานอาหารที่มีประโยชน์แล้ว แต่รู้สึกว่าร่างกายยังผิดปกติ เจ็บนั่นเจ็บนี่ ปวดนั่นปวดนี่อย่างไม่มีสาเหตุ ให้สงสัยว่าอาจจะเกิดจากการแพ้กลูเตนในอาหารก็เป็นได้

10 สัญญาณเตือนว่าคุณอาจจะแพ้กลูเตน มีดังนี้

1. มีอาการอ่อนเพลีย มึนงง ง่วงงุน ทุกครั้งหลังจากกินอาหารที่มีกลูเตนจำพวกเส้นฝรั่งทั้งหลาย เช่น พาสต้า, สปาเกตตี, มักกะโรนี ขนมจำพวกโดนัท หรือเค้ก
2. มีอาการไมเกรนโดยไม่ทราบสาเหตุ ปวดหัวข้างเดียว ทั้งๆ ที่ไม่เครียด และทั้งๆ ที่พักผ่อนเพียงพอ
3. มีอาการผิดปกติของระบบย่อยอาหารบ่อยๆ เช่น ท้องอืด ท้องเฟ้อ อาหารไม่ย่อย โดยไม่มีเหตุผล แต่ถ้าสังเกต มักจะเกิดขึ้นหลังจากรับประทานอาหารที่มีกลูเตน
4. มีขนคุด หรือที่ทางการแพทย์เรียกว่า Keratosis Pilaris ที่ด้านหลังของต้นแขน แลเห็นเป็นตุ่มเล็กๆ สีน้ำตาลเข้มจนถึงดำ ขนคุดเกิดจากการขาดกรดไขมันบางชนิดและวิตามินเอ ซึ่งการขาดสารอาหารทั้งสองชนิดนั้น เกิดจากการแพ้กลูเตน ทำให้การดูดซึมกรดไขมันและวิตามินเอที่ลำไส้เล็กผิดปกติไปนั่นเอง
5. มีอาการบ้านหมุน การทรงตัวที่ผิดปกติ โดยตรวจร่างกายแล้วไม่พบว่าเกิดจากสาเหตุอื่นๆ
6. มีอาการของฮอร์โมนไม่สมดุล เช่น ประจำเดือนผิดปกติ น้ำหนักขึ้นโดยไม่มีสาเหตุ ภาวะมีบุตรยากโดยไม่ทราบสาเหตุ
7. มีอาการปวดกล้ามเนื้อเรื้อรัง ร่างกายอ่อนล้าโดยตรวจไม่พบสาเหตุที่ชัดเจนของอาการดังกล่าว
8. ปวดข้อ ตั้งแต่ข้อนิ้วมือ ข้อเข่า ข้อเท้า ปวดและบวม เป็นๆ หายๆ โดยเฉพาะอาการเกิดขึ้นหลังจากรับประทานอาหารกลุ่มกลูเตนเข้าไป
9. ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคแพ้ภูมิตัวเอง เช่น โรคพุ่มพวง โรคหนังแข็ง โรคลำไส้ใหญ่อักเสบเป็นแผลเรื้อรัง หากคุณได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคในกลุ่มดังกล่าว ให้สันนิษฐานไว้เลยว่าคุณน่าจะมีอาการแพ้กลูเตนแถมมาด้วยครับ
10. มีโรคที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพจิต เช่น ซึมเศร้า วิตกกังวล สมาธิสั้น เราพบว่าอาการผิดปกติทางจิตเหล่านี้มีความสัมพันธ์กับการแพ้กลูเตนไม่ทางใดก็ทางหนึ่งเสมอครับ

แพ้กลูเตนแล้วทำอย่างไรดี!?

     เมื่ออ่านถึงตรงนี้แล้วอย่าเพิ่งวิตกจนเกินไปครับ หากคุณสงสัยว่าตัวเองแพ้กลูเตนหรือเปล่า ถ้ายังไม่อยากพบหมอ คุณสามารถทดสอบตัวเองง่ายๆ ในเบื้องต้นด้วยการหยุดรับประทานอาหารที่มีกลูเตน หากพบว่าอาการต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับตนเองดีขึ้นแล้วละก็ ให้สงสัยไว้ว่าคุณคงแพ้กลูเตนนั่นเองครับ แต่ถ้าหากต้องการที่จะทราบอย่างแน่ชัดว่าแพ้กลูเตนจริงๆ หรือเปล่า  แนะนำให้ไปปรึกษาแพทย์ที่โรงพยาบาลใกล้บ้านได้ครับ

    ปัจจุบันนี้มีวิธีการทดสอบใหม่ๆ หลายเทสต์ที่สามารถบอกได้อย่างละเอียดว่าคุณแพ้กลูเตนหรือไม่ 

อ้างอิง : www.mayoclinic.org/diseases-conditions/wheat-allergy/basi cs/definition/con-20031834