พิพัฒน์ กระแจะจันทร์

ถนนเพชรเกษมช่วงราชบุรี-เพชรบุรี เป็นแนวสันทรายโบราณหลายพันปีที่แล้ว เพราะเป็นแนวชายฝั่งทะเลเดิม ผู้คนในอดีตจึงใช้แนวสันทรายนี้สัญจรไปมาทำให้พบชุมชนและโบราณสถานมากมายหลายยุคสมัย น่าเสียดายที่ความรู้พวกนี้ไม่ได้เผยแพร่มากนัก เพราะไม่ให้ความสำคัญกับประวัติศาสตร์ท้องถิ่น    เมื่อไม่กี่วันก่อนผมเพิ่งไปถ้ำเขาย้อยมา ได้พบรูปเคารพของพระเจ้า...

เห็นนักวิชาการและ ส.ส. ออกมาเตือนด้วยความเป็นห่วงถึงกระแสการเล่นบอนสีในไทยตอนนี้ว่าปั่นราคากันสูงมาก ซึ่งก็นับว่าเป็นความหวังดีที่ควรฟัง แต่ถ้าได้ย้อนกลับไปดูประวัติศาสตร์ของวงการบอนสีแล้ว จะพบว่าราคาบอนสีเคยสูงหลักแสนกันมาแล้วเมื่อเกือบร้อยปีก่อนเมื่อเทียบกับค่าเงินในปัจจุบัน คนในวงการบอนจริงๆ ไม่ได้ตื่นตระหนกอะไรกันมาก ราคาพวกนี้มีขึ้นมีลงเป็นปกต...

บ้านไม้สีครีมยกพื้นสูงสามชั้นซ่อนตัวอยู่สุดซอยข้างวัดซางตาครู้ส เป็นพิพิธภัณฑ์บ้านที่บอกเล่าเรื่องราวของชาวโปรตุเกสในสยามได้อย่างลงตัว ด้วยการผสมผสานทั้งประวัติศาสตร์ไกลตัวกับใกล้ตัวเข้าด้วยกัน ทำให้เกิดความโดดเด่นแตกต่างไปจากพิพิธภัณฑ์บ้านและชาติพันธุ์แห่งอื่นๆ ในไทย     เมื่อ 4 ปีที่แล้ว คุณตอง-นาวินี พงศ์ไทย (ทรรทรานนท์) ได้...

ทุกครั้งที่มีการเปลี่ยนรัฐบาลหรือรัฐประหาร ประวัติศาสตร์จะเป็นวิชาแรกๆ ที่รัฐมนตรีแทบทุกคนต้องการปรับปรุง ราวกับเป็นมิชชัน สาเหตุเป็นเพราะวิชานี้มีอำนาจในการกำหนดจิตสำนึกทางการเมืองและวิธีคิดต่อชนชั้นของคนในชาติ    แต่เหมือนโศกนาฏกรรม วิชาประวัติศาสตร์กลับเป็นวิชาที่ปรับปรุงล่าช้ามาก เช่นเดียวกับงบประมาณเพื่อพัฒนาบุคลากรก็ยังไม่มีอย...

คำถามเกี่ยวกับยุคน้ำแข็งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่สำคัญคือ ‘ปัจจัยอะไรที่เอื้อให้มนุษย์ยุคหมื่นปีขึ้นไปสามารถเดินทางไปในเขตหมู่เกาะ พวกเขาอยู่อาศัยในสภาพแวดล้อมแบบใด และทำไมเครื่องมือหินในยุคนั้นจึงไม่ค่อยพัฒนามากเมื่อเทียบกับพื้นที่อื่นของโลก’   คำถามนี้คลี่คลายลงเมื่อทีมนักวิจัยด้านบรรพชีวินวิทยาและโบราณคดีชาวไทยร่วมกับต่างชาติได้ร่วม...

ในแวดวงโบราณคดีต่างเป็นกังวลและห่วงใยเป็นอย่างมากต่อการยึดกรุงคาบูลของพวกตาลีบัน เพราะเมืองแห่งนี้เป็นที่ตั้งของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติที่เต็มไปด้วยศิลปวัตถุอันล้ำค่าจำนวนถึง 8 แสนชิ้น และพื้นที่บางส่วนของอัฟกานิสถานยังเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรคันธาระ ซึ่งเป็นอาณาจักรแรกเริ่มที่สร้างพระพุทธรูปขึ้นเป็นครั้งแรกของโลกอีกด้วย    ดังนั้น กา...

มองกันได้หลายแบบ ในมุมของนักอนุรักษ์ก็คงไม่พอใจที่อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิถูกพ่นสี อ้างเรื่องการทำให้โบราณสถานเสื่อมค่า เลอะเทอะบ้าง ในสายตาของฝั่งตรงข้ามผู้ประท้วงก็ไม่ต้องพูดถึง ด่ากันไปเรียบร้อย แต่ในความคิดของผู้ประท้วงแล้ว การพ่นสีนี้ก็คือส่วนหนึ่งของกระบวนการประท้วงแน่นอน เพียงแต่เราจะอ่านมันออกมาอย่างไร และการพ่นสีนี้เป็นปรากฏการณ์ทั่วโลก ไม่ใช่...

ผมรู้สึกเฉยๆ ไม่ได้ยินดีอะไรมากกับการที่ผืนป่าแก่งกระจานจะได้เป็นมรดกโลก ทั้งๆ ที่ต้นตระกูลผมก็เป็นคนทางเพชรบุรี เนื่องจากในช่วงหลายปีที่ผ่านมานั้น ถ้าไม่ปิดหูปิดตาจนเกินไป หรือไม่เซนซิทีฟมากพอ หรือยึดคนไทยเป็นใหญ่ ก็คงเห็นแล้วว่ากะเหรี่ยงบางกลอยนั้นถูกกระทำอะไรมาบ้าง มีการเผาหมู่บ้านและอุ้มฆ่าอีก ซึ่งศาลได้พิจารณาไปแล้ว    &nbs...

แทบทุกจังหวัดของไทยล้วนตั้งอยู่บนเมืองเก่าหรือชุมชนโบราณแทบทั้งสิ้น มีอายุตั้งแต่หลักร้อยไปจนถึงพันปีก็มี ปัญหาจึงอยู่ตรงที่ว่า ควรจะทำอย่างไรเพื่อไม่ให้การพัฒนาเมืองในทุกวันนี้ทำให้เราไม่ต้องสูญเสียข้อมูลเกี่ยวกับประวัติศาสตร์โบราณคดี ซึ่งในต่างประเทศถือกันว่าเป็นทรัพยากรทางวัฒนธรรมที่สำคัญ เพราะเป็นของที่เมื่อถูกทำลายแล้วไม่สามารถสร้างใหม่หรือกู้...

นครวัดถือเป็นสัญลักษณ์ประจำชาติของกัมพูชา การพยายามจำลองปราสาทหินที่บุรีรัมย์ที่เป็นข่าวในตอนนี้จึงเป็นปัญหาขึ้นมา เพราะความรู้สึกชาตินิยมของคนกัมพูชา (เขมร) ซึ่งความรู้สึกชาตินิยมนี้มันก็ฝังกันอยู่ในตัวคนทุกประเทศ เรื่องนี้มันคงไม่ต่างกันถ้าหากประเทศใดประเทศหนึ่งจำลองวัดพระแก้วไป   ความจริงจีนก็ได้จำลองปราสาทบายนหรือเมืองนครธมไปสร้างขึ้...