ภาพรวมของราคาทองคำในปี 2023 นั้นมีลักษณะการเคลื่อนไหวสลับขึ้นลงในทิศทางค่อยๆ ปรับตัวขึ้น หรือ Sideway Up โดยแม้ว่าราคาทองคำจะสร้างระดับสูงสุดใหม่ตลอดกาลได้ถึง 2 ครั้ง ทั้งในช่วงครึ่งแรกและครึ่งหลังของปี แต่กระนั้น ราคาทองคำก็มีช่วงที่ได้รับแรงกดดันให้ปรับตัวลงอย่างหนักจนสร้างระดับต่ำสุดของปี อย่างไรก็ดี ราคาทองคำมีการปรับตัวขึ้นอย่างแข็งแกร่งในช่วงไตรมาสสุดท้ายของปี โดยราคาทองคำรายปีมีแนวโน้มปิดบวกสุทธิเป็นครั้งแรกในรอบ 3 ปี หรือนับตั้งแต่ปี 2020
ทั้งนี้ ปัจจัยสำคัญที่ทำให้ราคาทองคำปรับตัวขึ้นในช่วงโค้งสุดท้ายของปี คือกระแสคาดการณ์ต่อทิศทางอัตราดอกเบี้ยของธนาคารกลางสหรัฐ (Fed) และความวิตกกังวลของนักลงทุนต่อสถานการณ์ความรุนแรงระหว่างอิสราเอลและกลุ่มฮามาส รวมไปถึงความตึงเครียดในภูมิภาคตะวันออกกลาง ซึ่งปัจจัยทั้งหมดนี้ยังมีแนวโน้มส่งผลกระทบต่อราคาทองคำในปี 2024 ด้วยเช่นกัน
อย่างไรก็ดี หลายฝ่ายต่างให้การจับตากับทิศทางอัตราดอกเบี้ยของ Fed โดยในปัจจุบันข้อมูลจาก FedWatch Tool ของ CME Group บ่งชี้ว่า นักลงทุนส่วนใหญ่ให้น้ำหนักต่อคาดการณ์ที่ Fed จะเริ่มปรับลดอัตราดอกเบี้ยลงครั้งแรกในรอบการประชุมเดือนมีนาคม 2024 และคาดปรับลดลงราว 6 ครั้ง สู่ระดับ 3.75-4.00% ภายในปีดังกล่าว ซึ่งนับว่ารุนแรงกว่าที่ Fed ประเมินไว้ โดยตัวเลขคาดการณ์อัตราดอกเบี้ยสูงสุดในปี 2024 ที่ระดับ 4.6% หรือการปรับลดอัตราดอกเบี้ยลงเพียง 3 ครั้งในปีดังกล่าว
อนึ่ง หาก Fed มีการปรับลดอัตราดอกเบี้ยครั้งแรกในเดือนมีนาคมตามกระแสคาดการณ์ดังกล่าว ราคาทองคำมีแนวโน้มเคลื่อนไหวโดยเฉลี่ยที่ระดับ 2,100 ดอลลาร์ต่อออนซ์ ในช่วงไตรมาส 2 ปี 2024 และหาก Fed มีการปรับลดอัตราดอกเบี้ยลงอย่างน้อยที่ 1.0% ในปีดังกล่าว ประเมินว่าราคาทองคำอาจสามารถสร้างระดับสูงสุดใหม่ที่ 2,200 ดอลลาร์ต่อออนซ์ ภายในปี 2024
ทว่ากระแสคาดการณ์ดังกล่าวอาจเป็นการตอบสนองของตลาดที่มากเกินไป เนื่องด้วยเจ้าหน้าที่ Fed หลายรายออกมาชี้ตรงกันว่า การปรับลดอัตราดอกเบี้ยในเดือนมีนาคมนั้นยังคงเร็วเกินไป สอดคล้องกับการประเมินภาวะเศรษฐกิจสหรัฐฯ ของ Fed ที่ชี้ว่าเศรษฐกิจสหรัฐฯ จะยังคงอยู่ในทิศทางการขยายตัว เพียงแต่เป็นการขยายตัวในอัตราถดถอยลง ซึ่งเอื้อต่อการชะลอตัวลงของภาวะเงินเฟ้อ โดยที่ไม่ก่อให้เกิดความสูญเสียทางเศรษฐกิจมากนัก จึงไม่ใช่ภาวะที่ Fed มีความจำเป็นจะต้องปรับลดอัตราดอกเบี้ยลงอย่างรุนแรงตามกระแสคาดการณ์
ราฟาเอล บอสติก ประธาน Fed สาขาบอสติก ให้ความเห็นเช่นเดียวกันว่า สถานการณ์ทางเศรษฐกิจสหรัฐฯ ไม่ได้มีแนวโน้มที่ Fed จำเป็นต้องเร่งปรับลดอัตราดอกเบี้ย โดยบอสติกคาดว่า Fed จะปรับลดอัตราดอกเบี้ยเพียง 2 ครั้ง และน่าจะเริ่มขึ้นในช่วงครึ่งปีหลัง
จากที่กล่าวมาทั้งหมด อาจประเมินได้ว่าความไม่สอดคล้องระหว่างคาดการณ์ของ Fed และตลาด เป็นผลมาจากมุมมองต่อภาวะเศรษฐกิจสหรัฐฯ ที่แตกต่างกัน การที่ตลาดคาดการณ์ว่า Fed จะปรับลดอัตราดอกเบี้ยราว 6 ครั้ง อาจเป็นผลมาจากความเป็นไปได้ที่เศรษฐกิจสหรัฐฯ จะเข้าสู่ภาวะถดถอยที่รุนแรง หรือเกิดการฮาร์ดแลนดิ้ง
ขณะที่การส่งสัญญาณต่อการปรับลดอัตราดอกเบี้ยของ Fed ที่ราว 3 ครั้ง โดยหากเทียบกับระดับสมดุลของอัตราดอกเบี้ย (Natural rate of Interest) จาก Fed สาขานิวยอร์ก จะพบว่าแม้มีการปรับลดดังกล่าว แต่นโยบายการเงินของ Fed ยังอยู่ในทิศทางเข้มงวด เนื่องด้วยอัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง (Real Interest Rate) ยังมีแนวโน้มอยู่เหนือระดับสมดุลดังกล่าว แต่ก็นับว่าสอดคล้องกับที่ระดับเงินเฟ้อสหรัฐฯ ที่ยังคงอยู่เหนือระดับเป้าหมายที่ 2% ในปี 2024
ทั้งนี้ รายงานวิเคราะห์แนวโน้มราคาทองคำของสภาทองคำโลก (World Gold Council: WGC) ได้ชี้ถึงความสำคัญต่อภาวะเศรษฐกิจของสหรัฐฯ ที่จะมีผลต่อราคาทองคำเช่นกัน โดย WGC ให้ข้อมูลว่า หากเศรษฐกิจสหรัฐฯ สามารถชะลอตัวลงในรูปแบบซอฟต์แลนด์ดิ้ง อัตราดอกเบี้ยของ Fed คาดว่าจะอยู่ที่ระดับ 4.50% โดยในกรณีนี้ ราคาทองคำมีแนวโน้มเคลื่อนไหวสลับตัวขึ้นลงในระดับสูง แต่อาจไม่สามารถสร้างระดับสูงสุดใหม่ได้ เนื่องด้วยสถานการณ์ดังกล่าวจะเอื้อต่อการลงทุนในพันธบัตรและสินทรัพย์เสี่ยงอย่างหุ้นสามัญ ทำให้ความน่าสนใจในการลงทุนลดลงโดยเปรียบเทียบ
อย่างไรก็ดี Fed มีการดำเนินนโยบายการเงินในรูปแบบเข้มงวดมาก่อนหน้านี้แล้ว 9 รอบ ซึ่งจากทั้งหมดนั้นเศรษฐกิจสหรัฐฯ สามารถเกิดภาวะชะลอตัวในรูปแบบซอฟต์แลนดิ้งได้จริงเพียง 2 ครั้ง ส่วนอีก 7 ครั้งจบลงด้วยการเข้าสู่ภาวะถดถอยหรือเกิดฮาร์ดแลนดิ้ง อนึ่ง แม้ในช่วงปี 1966 เศรษฐกิจสหรัฐฯ มีแนวโน้มเกิดซอฟต์แลนดิ้งขึ้นในช่วงแรก แต่หลังจากนั้น 3 ปีก็ไม่อาจหลีกเลี่ยงภาวะถดถอยได้
ดังนั้นจึงเป็นที่น่าสนใจว่า หลังยุติการขึ้นอัตราดอกเบี้ยของ Fed รอบนี้ เศรษฐกิจสหรัฐฯ จะสามารถรอดพ้นภาวะถดถอยได้เป็นครั้งที่ 3 หรือไม่ ด้วยเหตุนี้ นักลงทุนมีความจำเป็นต้องจับตาภาวะเศรษฐกิจสหรัฐฯ อย่างต่อเนื่อง เพราะนับเป็นปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อการตัดสินใจเกี่ยวกับการดำเนินนโยบายการเงินของ Fed ที่จะมีผลกระทบต่อมายังทิศทางราคาทองคำในปี 2024
