ในจำนวนสัตว์ที่อยู่บนโลก มนุษย์เป็นเผ่าพันธุ์เดียวที่รู้จักคิด และใช้เหตุผลอันเป็นวิวัฒนาการสำคัญ ที่ทำให้เราต่างจาก เพื่อนร่วมโลกชนิดอื่น
กระนั้นก็ตาม ปฏิเสธไม่ได้ว่าในหลายโอกาส เราก็อดตั้งคำถามไม่ได้ว่า เหตุผลที่สิ่งต่างๆ ผ่านเข้ามาในชีวิต จนมีผลกระทบต่อเรามากบ้างน้อยบ้าง ทั้งทางตรงและทางอ้อมคืออะไร
ไม่ว่าคุณจะเชื่อเรื่องโชคชะตาฟ้าลิขิตหรือไม่ แต่พอถึงจุดหนึ่งเราคงอดคิดไม่ได้ว่า หลายเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นทั้งในช่วงเวลาปกติ และในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อของชีวิตจากการตัดสินใจของเราเอง หรือจากการตัดสินใจของคนอื่น ไม่ใช่เรื่องบังเอิญแน่ๆ และพาลให้เราโน้มเอียงไปทางคำพูดที่ว่า “ทุกอย่างเกิดขึ้นอย่างมีเหตุผล”
ทำไมนักเตะคนโปรดที่สุดในทีมรักเลือกที่จะย้ายออกไปซบอกทีมคู่แข่งร่วมเมือง คอกีฬาอาจจะสงสัยว่า ทำไมโลกนี้ถึงต้องมีกีฬาเดินทนในโอลิมปิกฤดูร้อน หรือกีฬาอย่างเคอร์ลิงในโอลิมปิก ฤดูหนาวที่เพิ่งปิดฉากไป ในโลกที่มีประชากรหลายพันล้านคน เพราะอะไรสาวสวิสจึงไปตกหลุมรักหนุ่มมาไซมารา จนกลายเป็น รักข้ามขอบฟ้าเมื่อหลายปีก่อน เหตุผลของเรื่องไกลตัวแบบนี้ คงต้องไปสืบสาวกันที่ต้นตอ นักเตะคนนั้นอาจจะต้องการโอกาสในการได้ลงเล่น หรือต่อรองได้ค่าตัวมากอย่างที่ต้องการ การบรรจุกีฬาแต่ละชนิดย่อมมีที่มาที่ไป และเมื่อว่าด้วยเรื่องของความรัก มีใครกำหนดรู้ได้บ้างว่า เราควรจะตกหลุมรักใครและเมื่อไร
แล้วถ้าเป็นเรื่องใกล้ตัวเฉพาะกรณีที่มีผลกระทบต่อชีวิตเล่า เราจะนึกหาเหตุผลกับเรื่องต่างๆ อย่างไร คุณอาจจะทำใจได้ยากและสงสัยว่า ทำไมต้องเลิกรากับแฟนคนเก่าก่อนจะมาลงเอยกับคนปัจจุบัน ทำไมคุณถึงเลือกลาออกจากงานที่มั่นคงมาเริ่มต้นอย่างทะลักทุเลเพื่อทำในสิ่งที่รัก ทำไมวันนั้นคุณแตกคอกับ เพื่อนสนิท จนกลายมาเป็นคนไม่รู้จักกันในวันนี้ ในหลายโอกาส การหาเหตุผลไม่สำคัญเท่าคุณได้บทเรียนจากสิ่งที่เกิดขึ้นในวันนั้น เราอาจเข้าใจได้ยากว่า ทำไมจึงมีคนอุตริ มีความคิดอัปลักษณ์ว่าการบริโภคอวัยวะสัตว์หายาก ทั้งเสือดำ ม้าน้ำ หรือสัตว์อื่นๆ สามารถเพิ่มสมรรถภาพทางเพศได้ แล้วทำไมข้าราชการตัวเล็กๆ ถึงอาจหาญจับกุมนักธุรกิจใหญ่ขณะเข้าป่าล่าสัตว์แบบผิดกฎหมาย จนกลายเป็นข่าวพาดหัว และเกิดคดีความที่ลุกลามมาจนถึงปัจจุบัน ทำไมนักศึกษาฝึกงานตัวเล็กๆ จึงลุกขึ้นมาท้าอำนาจองค์กร ต้นสังกัดด้วยการเปิดโปงขบวนการทุจริตเงินสงเคราะห์คนยากไร้ระดับประเทศ และผลจากการนี้คือ รัฐสามารถตรวจสอบจนพบพิรุธในจังหวัดอื่นๆ ได้เป็นระลอก ทำไมจึงมีคนคิดว่า การจอดรถหน้าบ้านคนอื่นเพื่อไปทำธุระส่วนตัวที่ไม่เกี่ยวข้องกับเจ้าของบ้านเป็นเรื่องที่ทำได้ และทำไมเจ้าของบ้านจึงบรรลุโทสะคว้าอาวุธ เท่าที่หาได้มาทุบรถคันนั้นจนกลายเป็นข่าวใหญ่โต ที่ขยายความไปได้ถึงการที่เจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้องปล่อยปละละเลยให้เกิดตลาดหลายจุดในพื้นที่ที่อยู่อาศัยมานานกว่า 10 ปี
ตัวอย่างข้างต้นที่ยกมา คงทำให้เราพอจะเข้าใจได้ว่า ทุกอย่างเกิดขึ้นอย่างมีเหตุผลดีแล้ว
ยศยอด คลังสมบัติ
บรรณาธิการบริหาร
