เป็นแค่ภาพวาด ทำไมถึงน่ากินขนาดนี้! ภาพอาหารเหล่านี้คือภาพวาดด้วยมือโดยสตูดิโอแอนิเมชันชื่อดังที่ฝากผลงานแอนิเมชันแสนน่ารัก แต่เปี่ยมไปด้วยข้อคิดไว้กว่า 20 เรื่องอย่าง ‘สตูดิโอจิบลิ’ และวันนี้เราไม่ได้แค่มาแนะนำเมนูอาหารน่ารักๆ แต่มาพร้อมกับเกร็ดความรู้เล็กๆ น้อยๆ ให้คุณได้ค้นพบ รออะไรกันอยู่ ท่องไปในโลกของสตูดิโอจิบลิผ่านอาหารกับเราได้เลย
- เบคอนและไข่ดาว จาก Howl’s Moving Castle
ถ้าคุณเป็นแฟนคลับแอนิเมชันจากสตูดิโอจิบลิ คุณน่าจะจำอาหารจานนี้ได้แน่นอน อาหารเช้าเรียบง่ายที่ประกอบด้วยเบคอนแบบหนาพิเศษและไข่ดาว ปรุงด้วยไฟความร้อนของคาลซิเฟอร์ เจ้าปีศาจไฟที่ไม่ยอมก้มหัว (เพื่อจะได้มีพื้นที่วางกระทะ) ให้ใคร นอกจากฮาวล์ พ่อมดที่อยู่ในบ้านเดียวกัน
ในฉบับนิยายที่เป็นผลงานของนักเขียนชาวอังกฤษนั้นมีการพูดถึงประเทศเวลส์ที่เป็นส่วนหนึ่งของสหราชอาณาจักร อาหารจานนี้จึงน่าจะเป็นการทำ ‘Welsh Breakfast’ หรือ ‘Full English Breakfast’ ด้วยวัตถุดิบเท่าที่มีในปราสาท โดยปกติแล้วอาหารเช้าเหล่านี้จะประกอบไปด้วย เบคอน ไข่ดาว ไส้กรอก มะเขือเทศ ถั่วขาวในซอสมะเขือเทศ และขนมปัง แต่เป็นเพราะปราสาทของฮาวล์นั้นขาดการดูแลทำความสะอาดและจัดการข้าวของในปราสาท วัตถุดิบสำหรับทำอาหารจึงมีไม่หลากหลายนัก
- ชุดซาชิมิ จาก When Marnie Was There
ชุดซาชิมิที่ครอบครัวโออิวะทำไว้ต้อนรับอันนา หลานของพวกเขาที่จะมาใช้ชีวิตอยู่ในชนบทของเกาะฮอกไกโดช่วงปิดเทอมหน้าร้อน โดยปกติสำหรับชาวญี่ปุ่น ซาชิมิเป็นอาหารสำหรับการเลี้ยงต้อนรับ เลี้ยงฉลอง หรือเลี้ยงในโอกาสพิเศษ ซาชิมิจานนี้รวบรวมอาหารทะเลชั้นดีเอาไว้อย่างครบถ้วน ไม่ว่าจะเป็นกุ้งหวาน หอยโฮตาเตะ ปลาแซลมอน ปลาทูน่า และปลาซาบะ เสิร์ฟพร้อมหอยสึบุไกและสลัดสไตล์ญี่ปุ่น
เกาะฮอกไกโดนั้นขึ้นชื่อเรื่องแหล่งจับปลา เพราะทะเลโอค็อตสค์ที่อยู่ตอนเหนือของเกาะฮอกไกโดนั้นเป็นทะเลน้ำเย็นที่มีความหลากหลายทางนิเวศ ทำให้มีปูและหอยหลากชนิด ส่วนปลาก็มีสัดส่วนไขมันที่ดีจากทะเลน้ำเย็นเช่นกัน อาหารทะเลของเกาะฮอกไกโดจึงถือว่าเป็นหนึ่งในอาหารทะเลที่ดีที่สุดในญี่ปุ่น
- เบนโตะ จาก From Up on Poppy Hill
เมื่อถึงเวลามื้อกลางวันของโรงเรียนในประเทศญี่ปุ่น เด็กๆ จะหยิบเบนโตะที่ทำมาจากบ้านและนั่งกินด้วยกัน บ้างก็กินนอกอาคาร บ้างก็จับโต๊ะเรียนมาชนกันและนั่งกินในห้องเรียน อุมิมักจะทำอาหารสำหรับคนในบ้านอยู่เสมอ เบนโตะมื้อกลางวันที่อุมินำมากินที่โรงเรียนนั้นจึงเป็นเบนโตะที่ใครดูก็รู้ในทันทีว่าอุมิจะต้องเป็นคนทำอาหารเก่งอย่างแน่นอน เบนโตะกล่องนี้ประกอบไปด้วยข้าว ไข่ม้วน ไส้กรอก ผักเคียง ผักดอง และบ๊วยดอง
เรามักจะเห็นบ๊วยดองในเบนโตะอยู่เสมอ นั่นเป็นเพราะข้าวญี่ปุ่นนั้นบูดง่าย และกว่าเจ้าของเบนโตะจะแกะเบนโตะออกมากินนั้นก็เป็นเวลาหลายชั่วโมงอยู่ การใส่บ๊วยดองจะช่วยทำให้ข้าวบูดช้าลง และเพิ่มรสชาติให้กับข้าวได้ด้วย
- ราเมนใส่แฮม จาก Ponyo on the Cliff by the Sea
ราเมนกึ่งสำเร็จรูปจากซองธรรมดาๆ ที่เติมเต็มใจเด็กๆ อย่างโปเนียวและโซสุเกะที่กำลังหิวในวันที่ไฟดับจนคุณแม่ไม่สามารถทำกับข้าวได้ ราเมนชามนี้น่าจะเป็นโชยุราเมนที่เพิ่มสารอาหารด้วยต้นหอมญี่ปุ่น ไข่ต้ม และแฮมของโปรดของโปเนียว ที่เธอเคยกระโดดขึ้นมาจากถังน้ำเพื่อดึงแฮมออกจากแซนด์วิชของโซสุเกะในวันแรกที่พบกัน
แม้ราเมนจะหาได้ทั่วทุกมุมถนนในประเทศญี่ปุ่น แต่คนที่ชื่นชอบราเมนกึ่งสำเร็จรูปก็ยังมีอยู่มากมาย เพราะสะดวก รวดเร็ว และแต่ละยี่ห้อก็มีรสชาติมากมายให้เลือก เมื่อรวมทุกยี่ห้อแล้ว ชาวญี่ปุ่นน่าจะมีทางเลือกนับร้อยเลยทีเดียว
- ปลาซาบะย่างซีอิ๊ว จาก The Wind Rises
ปลาซาบะย่างซีอิ๊วจากร้านอาหารชุดแบบญี่ปุ่นจานนี้มีหลายสิ่งซ่อนอยู่ แม้คนส่วนใหญ่จะมองว่าปลาซาบะเป็นปลาราคาถูก น่าเบื่อ และรสชาติไม่ดีเท่าปลาแซลมอนหรือปลาทูน่า เหมือนกับที่เพื่อนของจิโร่บอกว่าปลาซาบะนั้นช่างล้าหลัง แต่ถึงอย่างนั้น ก้างปลาซาบะที่จิโร่คีบแยกออกมาจากปลาซาบะย่างซีอิ๊วธรรมดาชิ้นนี้ก็กลายมาเป็นหนึ่งในกุญแจสำคัญของการออกแบบเครื่องบินของเขา
ปลาซาบะนั้นเป็น ‘อาหารของทุกคน’ เพราะความหาง่าย ราคาที่ถูก ทำให้ใครๆ ก็เข้าถึงปลาซาบะได้ ปลาซาบะอาจจะไม่ใช่ปลาที่ดีที่สุด แต่ปลาซาบะเป็นเพื่อนที่ดีที่สุดในยามยาก ไม่ว่าจะเป็นปลาซาบะย่างซีอิ๊วสำเร็จรูปตามตลาดที่จะช่วยเยียวยาเหล่ามนุษย์เงินเดือนยามสิ้นเดือน หรือปลาซาบะกระป๋องในยามประสบภัยพิบัติ ปลาซาบะนิยมนำมาปรุงแบบย่างซีอิ๊ว เพราะกลิ่นซีอิ๊วจะช่วยกลบกลิ่นคาวของปลาซาบะได้ดี
- ไข่ดาวและแฮม จาก When Marnie Was There
อาหารเช้าที่อันนาช่วยบ้านโออิวะทำนั้นเป็นอาหารเช้าที่เรียบง่ายคล้าย ‘American Breakfast’ อย่างไข่ดาวและแฮม แต่สิ่งที่แปลกตาไปคือชามซุปมิโสะและสลัดที่วางเคียงข้างกัน แม้ประเทศญี่ปุ่นจะรับวัฒนธรรมการกินอาหารเช้าแบบอเมริกันเข้ามา แต่ก็มีการปรับเปลี่ยนให้เข้ากับวิถีชีวิตแบบญี่ปุ่นที่นิยมกินอาหารด้วยหลักการ ‘อิชิจู-ซันไซ’ ที่แปลว่า ‘ซุปหนึ่ง กับข้าวสาม’ เพื่อให้ได้สารอาหารครบห้าหมู่ในมื้อเดียว
ภายในหนึ่งมื้อจะได้รับทั้งคาร์โบไฮเดรตจากข้าวสวย โปรตีนและไขมันจากไข่และเนื้อสัตว์ในจานหลัก วิตามินและเกลือแร่จากผักในจานเคียงอีกสองจาน ที่มักจะเป็นผักดองแบบญี่ปุ่นจานเล็กและสลัดผัก (แม้ในภาพจะไม่เห็นผักดองญี่ปุ่นจานเล็กก็ตาม) เป็นอาหารที่เรียบง่าย หลากหลาย อยู่ท้อง และได้ประโยชน์
- แซนด์วิชชีสและหัวหอม จาก Tales from Earthsea
แซนด์วิชชีสและหัวหอมแดงลูกโตอาจฟังดูไม่เข้ากัน แต่เป็นอาหารที่ช่วยคลายเหนื่อยให้กับเจ้าชายอาร์เรนที่ต้องจับพลัดจับผลูมาทำไร่ทำสวนจนมือพองไปหมด การได้นั่งกินอาหารง่ายๆ ท่ามกลางธรรมชาติที่สวยงามเป็นสิ่งที่เจ้าชายอาจไม่เคยได้พบเจอ ถ้าไม่ได้มาร่วมใช้ชีวิตกับสามัญชน
แซนด์วิชชีสและหัวหอมนั้นมีอยู่จริง แต่นิยมใช้เป็นหัวหอมใหญ่ และนำไปผัดก่อนเพื่อทำให้กลิ่นและรสชาติที่ค่อนข้างแรงของหัวหอมนั้นหายไป เป็นเมนูที่ทำง่ายและรสชาติดีอย่างไม่น่าเชื่อสำหรับคนที่ไม่ชอบหัวหอมใหญ่
- ซูเฟลแพนเค้ก จาก Kiki’s Delivery Service
ปกติแล้วแพนเค้กที่เราคุ้นเคยมักจะมีรูปร่างแบนและมีสีน้ำตาลเข้ม ราดด้วยน้ำผึ้งหรือเมเปิลไซรัป แต่แพนเค้กที่ ‘กิกิจัง’ กำลังนั่งกินอยู่นั้นมีสีอ่อนและดูมีความหนานุ่ม เพราะแพนเค้กของญี่ปุ่นหรือที่เรียกกันว่าซูเฟลแพนเค้กนั้นมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวเป็นความเด้งดึ๋ง นุ่มฟู และสีครีมนวลๆ ที่เกิดจากการตีไข่ขาวแยก แทนที่จะใส่ไข่ลงไปทั้งฟอง แถมยังแคลอรีน้อยกว่า เพราะใส่แป้งและน้ำตาลน้อยกว่า
เหตุผลที่ซูเฟลแพนเค้กใส่น้ำตาลน้อยนั้นเป็นเพราะซูเฟลแพนเค้กสามารถเป็นได้ทั้งของคาวและของหวาน เป็นได้ทั้งมื้อเช้า มื้อกลางวัน มื้อเย็น หรือมื้อของว่าง และกินคู่กับอะไรก็ได้ ถ้าคุณอยากกินคู่กับผลไม้สด น้ำผึ้ง ไอศกรีม เป็นของหวาน รสชาติโดยรวมก็จะไม่หวานเกินไป แต่ถ้าคุณอยากกินคู่กับเบคอนและไข่คนก็ไม่รู้สึกแปลกแต่อย่างใด
- เบนโตะ จาก My Neighbor Totoro
เบนโตะที่ซัตสึกิทำให้เมย์และคุณพ่อก่อนที่เธอจะไปโรงเรียนเป็นเบนโตะง่ายๆ สไตล์บ้านหลังเล็กในชนบท ประกอบด้วย ข้าวสวย ปลาย่าง และถั่ว แม้จะเป็นเบนโตะกล่องเล็กๆ ที่ไม่มีอะไรหวือหวามากนัก แต่ก็ได้สารอาหารครบถ้วน การที่ซัตสึกิตื่นแต่เช้ามาตั้งเตาถ่านเพื่อย่างปลานั้นทำให้เห็นได้ชัดว่าเธอเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่พร้อมจะช่วยพ่อดูแลแม่ที่กำลังป่วยและน้องสาวแสนซนแล้ว
ปลาย่างที่อยู่ในกล่องเบนโตะนั้นคือ ‘ปลาอายุ’ เป็นปลาแม่น้ำที่เนื้อมีรสชาติหวานนำ มีกลิ่นหอมคล้ายผลไม้ เป็นปลาขึ้นชื่อของจังหวัดกิฟุที่ได้รับยกย่องให้เป็นมรดกโลกทางการเกษตรเลยทีเดียว ปลาอายุจะอร่อยที่สุดเมื่อจับในฤดูร้อน และสามารถนำมาประกอบอาหารได้หลายแบบ แต่ที่นิยมที่สุดมักจะนำไปเสียบไม้ย่าง เพราะจะได้รสชาติดั้งเดิมของปลาอายุแบบเต็มๆ
- เค้กไซบีเรีย จาก The Wind Rises
ขนมเค้กทรงสามเหลี่ยมที่จิโร่มอบให้เด็กข้างถนนแต่กลับโดนปฏิเสธชิ้นนี้สร้างปรากฏการณ์การตามหาเค้กไซบีเรียให้กับชาวญี่ปุ่นอยู่ช่วงหนึ่งเลยทีเดียว เค้กไซบีเรียเคยเป็นขนมยอดนิยมในช่วงสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง แต่ตอนนี้กลับกลายเป็นแค่ความทรงจำลางๆ ก่อนที่แอนิเมชันเรื่องนี้จะมาปลุกกระแสของมันขึ้นมาอีกครั้ง
แม้จะใช้ชื่อว่าเค้กไซบีเรีย แต่กลับถูกคิดค้นขึ้นในญี่ปุ่น เค้กที่มีไส้เป็นวุ้นถั่วแดงอยู่ตรงกลางชิ้นนี้เป็นการผสมผสานขนมตะวันตกอย่าง ‘คัสเตลล่า’ ที่ญี่ปุ่นได้รับอิทธิพลมาจากชาวโปรตุเกส และ ‘โยคัง’ ที่เป็นขนมญี่ปุ่นได้อย่างลงตัว ทำให้ขนมเค้กชิ้นนี้สามารถจับคู่ได้ทั้งกับชาเขียวและชาฝรั่ง
- ข้าวต้ม จาก Princess Mononoke
ข้าวต้มญี่ปุ่น หรือ ‘โอะคะยุ’ ที่จิโกะต้มให้อะชิทากะ เป็นอาหารง่ายๆ ที่ประกอบไปด้วยข้าวญี่ปุ่นที่นำมาต้มกับน้ำเปล่าหรือน้ำซุปดาชิจนเนื้อเนียน อาจปรุงรสเพิ่มด้วยปลา ต้นหอมญี่ปุ่น สาหร่าย และผักดองตามที่ชอบ ข้าวต้มญี่ปุ่นมักจะปรุงในหม้อดินเผาเพื่อความอร่อยที่มากยิ่งขึ้น เพราะหม้อดินเผาจะกระจายความร้อนได้ทั่วถึงมากกว่า ทำให้ข้าวเนียนนุ่มเท่ากันทั้งหม้อ
แม้ว่าข้าวต้มจะเป็นอาหารคู่ครัวชาวเอเชียมาเนิ่นนาน แต่ชาวญี่ปุ่นไม่ได้กินข้าวต้มบ่อยเหมือนกับชาวจีนหรือชาวไทย ข้าวต้มญี่ปุ่นนั้นนับเป็นอาหารสำหรับฟื้นฟูอาการป่วยมากกว่า เมื่อใดที่มีใครในบ้านป่วย แม่บ้านประจำบ้านนั้นก็จะรีบเตรียมข้าวต้มญี่ปุ่นไว้ให้คนป่วย นอกจากนี้ข้าวต้มญี่ปุ่นยังเป็นอาหารที่ดีต่อร่างกายคนท้องอีกด้วย
- พายปลาเฮอร์ริง จาก Kiki’s Delivery Service
หลายคนน่าจะเคยต้องกลืนน้ำลายให้กับพายปลาเฮอร์ริงที่กิกิจังต้องขี่ไม้กวาดออกไปส่งในคืนที่ฝนกระหน่ำ เราขอแสดงความเสียใจว่าพายปลาเฮอร์ริงนั้นเป็นเพียงจินตนาการของผู้สร้างเท่านั้น จากการที่ผู้สร้างใช้เมืองวิสบี ประเทศสวีเดน เป็นต้นแบบของการออกแบบฉาก ทำให้มีการหยิบของดีประจำเมืองอย่าง ‘ปลาเฮอร์ริง’ มาใช้ผสมผสานในการออกแบบอาหารชนิดนี้
แม้พายปลาเฮอร์ริงจะหาได้ยากในโลกแห่งความเป็นจริง ก็ยังมีพายที่คล้ายกันอย่าง ‘Fisherman’s Pie’ อาหารพื้นบ้านอังกฤษที่มักจะใช้ปลาเนื้อขาวอย่างปลาค็อด ปลาแฮลิบัต หรือปลาแฮดดัคในครีมซอสเป็นไส้ของพาย ความน่ารักของ Fisherman’s Pie หรือพายของคนจับปลานั้นคือการตั้งชื่อให้เข้าคู่กับ Shepherd’s Pie หรือพายของคนเลี้ยงแกะ ที่ใช้วัตถุดิบหลักเป็นเนื้อสัตว์สีแดง
- ลูกอมกระป๋อง จาก Grave of the Fireflies
ลูกอมกระป๋องนี้เป็นสิ่งที่ช่วยเยียวยาใจเซ็ตสึโกะ เด็กน้อยวัยสี่ขวบที่ใช้ชีวิตอยู่ในภาวะสงคราม รสชาติหวานจากน้ำผลไม้หลากชนิดนั้นคอยปัดเป่าสิ่งที่ทำให้เธอไม่สบายใจออกไปทุกครั้งที่เธอกินมัน แม้ลูกอมในกระป๋องจะหมดไป เด็กน้อยที่มีชีวิตลำพังกับพี่ชายในภาวะสงครามก็ยังหาความสุขจากการเติมน้ำลงไปในกระป๋องและลิ้มรสชาติอันเบาบางที่ติดอยู่ก้นกระป๋องได้อยู่ดี แม้รสชาติจากน้ำในกระป๋องจะไม่ได้ดีที่สุด แต่อย่างน้อยก็เป็นความสุขที่หาได้ง่ายที่สุดเท่าที่พวกเขาจะทำได้ในช่วงเวลาแบบนี้
ลูกอมกระป๋องสีสันสดใสนี้มีชื่อว่า ‘Sakuma Drops’ ที่มีต้นกำเนิดมาตั้งแต่สมัยเมจิ หรือราวๆ ปี 1908 จุดเด่นของลูกอมเหล่านี้คือการใช้น้ำผลไม้จริงๆ มาเป็นวัตถุดิบสำหรับทำลูกอม และบรรจุลงในกระป๋องเคลือบดีบุกสีสันสดใสที่สามารถเก็บสะสมได้
- ข้าวปั้น จาก Spirited Away
ข้าวปั้นที่ฮาคุนำมาให้จิฮิโระในเช้าวันแรกของการทำงานในโรงน้ำ แม้ข้าวปั้นก้อนนี้จะเป็นข้าวปั้นธรรมดาที่เราไม่รู้ด้วยซ้ำว่าข้างในนั้นเป็นไส้อะไร แต่ข้าวปั้นก้อนนี้ก็ปลอบประโลมจิตใจที่บอบช้ำของเด็กหญิงวัยสิบขวบที่จับพลัดจับผลูเข้ามาในมิติวิญญาณและเจอกับเรื่องประหลาดมากมายได้ดี
อาหารของชาวโรงอาบน้ำนั้นไม่ใช่อาหารที่หวือหวามากนัก ส่วนใหญ่มักเป็นข้าวปั้น ข้าวกับผักดอง ซาลาเปาไส้ถั่วแดง แต่ก็มีอาหารที่ดูมีเนื้อหนังขึ้นมาหน่อยอย่างเทนด้ง หรือข้าวหน้าเทมปุระ ที่คุณลุงคามาจิกินในห้องต้มน้ำ ส่วนอาหารที่หรูหรานั้นมีไว้สำหรับเทพเจ้าที่เข้ามาใช้บริการโรงอาบน้ำเท่านั้น
- อาหารนานาชนิด จาก Spirited Away
ปิดท้ายด้วยอาหารมื้อใหญ่ที่ชาวโรงอาบน้ำพากันนำมาให้คาโอะนาชิ ผีไร้หน้า เพื่อแลกกับทองปลอมที่เขาเสกขึ้นมา ในขณะที่ชาวโรงอาบน้ำใช้ชีวิตด้วยข้าวกับผักดอง แต่ลูกค้าคนสำคัญของโรงอาบน้ำนั้นจะต้องได้กินสิ่งที่ดีที่สุดที่พวกเขาจะหามาเสิร์ฟได้
อาหารมากมายหลายชนิดถูกรวมกันไว้ในฉากเดียว ไม่ว่าจะเป็นซาลาเปาที่คาดว่าน่าจะเป็นไส้เนื้อสัตว์ ปลาย่างทั้งตัว เค้กคัสเตลล่า แอปเปิ้ล เนื้อหมู ไก่ต้มทั้งตัว อาหารชุด ซาลาเปา ปลาหมึกยัดไส้ข้าว สาหร่ายคมบุ และปูยักษ์ คุณสังเกตเห็นอะไรอีกบ้าง ลองบอกเราหน่อยสิ
พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์
