คำถามยอดฮิตของนักเดินทางมือใหม่ป้ายแดงที่ผู้เขียนมักพบเจอ นอกเหนือจากเรื่องการเตรียมตัว เด่นสุดเห็นจะเป็นเรื่องด่านตรวจคนเข้าเมือง

“พี่ ผมกำลังจะไปประเทศ XXX ด่านตรวจคนเข้าเมืองประเทศนี้โหดไหม?”

“ผมต้องเตรียมตัวอย่างไรบ้าง? เกิด ตม. ถามแล้วตอบไม่ได้จะเป็นอย่างไร?”

“ห้องเย็นน่ากลัวไหมคะ ถ้าเกิดโดนเรียกแล้ว มีโอกาสโดนปฏิเสธสูงหรือเปล่า?”

(บลา บลา บลา)

จากประสบการณ์การเดินทางตลอดเกือบ 10 ปี บอกเลยว่า ความหยวนของแต่ละประเทศอยู่ที่อำนาจของพาสปอร์ต ดุลยพินิจของเจ้าหน้าที่ หลักฐานที่เราพกติดตัว และความบริสุทธิ์ใจ ฉะนั้น ถ้าคุณอยากผ่านด่านตรวจคนเข้าเมืองแบบง่ายๆ สิ่งที่สำคัญคือเตรียมตัวให้พร้อม

Q1: เตรียมอะไรบ้าง

อย่างแรกเลย ‘เตรียมเอกสาร’ เอกสารพวกนี้เป็นเอกสารทั่วไปที่เราได้จากทำทริปนั่นแหละ ไม่ว่าจะเป็นตั๋วเครื่องบินไป-กลับ ที่พัก ใบจองรถลงเรือ อะไรก็ว่าไป หรือแพลนต่างๆ ตลอดการเดินทาง ที่สำคัญคือพาสปอร์ต ห้ามฉีกขาด ห้ามมีรอยปั๊ม หรือขีดเขียนใดๆ ที่ราชการไม่ได้ออกให้ ตัวอย่างสดๆ ร้อนๆ เลยคือ เคสผู้หญิงชาวไทยคนหนึ่งที่โดนปฏิเสธไม่ให้เช็กอิน เนื่องจากหน้าหลังสุดของพาสปอร์ตมีตราปั๊มรูปคิตตี้ ตามกฎข้อ 2 ของหนังสือเดินทางระบุไว้ว่า

“หนังสือเดินทางเป็นเอกสารอันมีค่า…ห้ามแก้ไขเพิ่มเติมหรือเปลี่ยนข้อความหรือส่วนใดๆ ทั้งสิ้น…”

ซึ่งนั่นหมายความว่า การที่คุณขีดเขียน แก้ไข หรือเพิ่มเติมสิ่งใดโดยพลการ อาจถูกตีความว่าเป็นพาสปอร์ตปลอม และอาจถูกปฏิเสธจากด่านตรวจคนเข้าเมืองได้ ทางสายการบินจึงไม่อนุญาตให้ผู้โดยสารคนนั้นเช็กอิน

เอกสารที่เราเตรียมมาทั้งหมด ทำหน้าที่ยืนยันสถานะ ตัวตน และการมาของเราว่า เราเป็นใครมาจากไหน ทำอะไร ท่องเที่ยวจริงไหม มีกำหนดเข้า-ออกประเทศเมื่อไร และมีโอกาสมากน้อยแค่ไหนที่คุณจะกลายเป็นผีน้อย โดดร่มอยู่ในประเทศของเขาแบบผิดกฎหมาย ฉะนั้น อย่าชะล่าใจเรื่องเอกสาร เพราะนั่นคือหลักฐานชั้นดีที่จะให้คุณรอดพ้นจากการซักทั้งปวงเวลาเข้าห้องเย็นด้วย

เมื่อเอกสารพร้อมแล้ว สิ่งที่ต้องเตรียมต่อมาคือ เตรียมใจ เตรียมใจในที่นี้ไม่ได้หมายความในเชิงเนกาทีฟ แต่ให้คุณเตรียมตัวให้พร้อมนอกเหนือจากเอกสาร แม้คุณจะไม่ได้เป็นตัวตั้งตัวตีในการจัดทริปก็ตาม แต่ก็สมควรรู้รายละเอียดบ้างว่าไป-กลับวันไหน ไฟลต์มีเมื่อไร พักที่ใด รู้แพลนคร่าวๆ ว่าเที่ยวตรงไหนบ้าง เพราะเวลาเจ้าหน้าที่ซักถามจะได้ตอบถูก ที่สำคัญที่สุดคือ แต่งกายให้สุภาพ อย่าทำตัวเลิ่กลั่ก กลัว ตม. จนลนลาน จากที่ไม่โดนสงสัยก็จะกลายเป็นสงสัยไป เรามาเที่ยวด้วยความบริสุทธิ์ใจจะกลัวทำไมเล่า จริงไหม?

Q2: ห้องเย็นน่ากลัวไหม? ถ้าโดนเรียกแล้วต้องทำอย่างไรบ้าง?

การโดนเรียกเข้าห้องเย็นหรือห้องรอสัมภาษณ์ของด่านตรวจคนเข้าเมืองมีหลายกรณีมาก ตั้งแต่เอกสารไม่ครบ กรอกเอกสารผิด รวมไปถึงมีพฤติกรรมน่าสงสัยสุ่มเสี่ยง กรณีหลังเจอบ่อยมากกับด่านตรวจคนเข้าเมืองประเทศที่คนไทยนิยมเป็นผีน้อย เช่น เกาหลีใต้ เวลาเดินทางไปประเทศเหล่านี้ขอให้คุณระวัง อย่าใจดีกับคนแปลกหน้ามากเกินไป อย่าพยายามรวมเป็นกลุ่มก้อนกับกลุ่มทัวร์อื่นที่ดูแล้วมีลูกทัวร์น่าสงสัย เวลาคนขอความช่วยเหลืออะไร ช่วยแค่พื้นฐาน ที่เหลือส่งต่อให้เจ้าหน้าที่ ไม่ต้องเป็นแม่พระใจดีจัดการทุกอย่าง เก็บวลีที่ว่า ‘เป็นคนไทยต้องช่วยเหลือกัน’ ไว้ในกระเป๋า เพราะไม่อย่างนั้นอาจโดนพ่วงมาด้วยแบบงงๆ แทบจะร้อยทั้งร้อยคุณจะโดนคนพวกนี้ลากเข้าไปเอี่ยวด้วยเมื่อพวกเขามีปัญหา

เวลาคนขอความช่วยเหลืออะไร ช่วยแค่พื้นฐาน ที่เหลือส่งต่อให้เจ้าหน้าที่ ไม่ต้องเป็นแม่พระใจดีจัดการทุกอย่าง เก็บวลีที่ว่า ‘เป็นคนไทยต้องช่วยเหลือกัน’ ไว้ในกระเป๋า

เวลาเราอยู่ด้านนอก เราจะรู้สึกว่าห้องเย็นน่ากลัวเป็นพิเศษ แต่พอเข้ามาสัมผัสจริงๆ ห้องเย็นก็ไม่ได้น่ากลัวขนาดนั้น ความวิตกจริตของเราต่างหากที่สร้างความหวาดกลัวนั้นขึ้นมา ตลอดการเดินทางมาเป็นสิบปี ผู้เขียนไม่เคยเข้าห้องเย็นแม้แต่ครั้งเดียว จนกระทั่งทริปฮ่องกง-มาเก๊า-เซินเจิ้น ล่าสุดที่การท่องเที่ยวฮ่องกงเชิญให้ลองเที่ยว 3 เมืองนี้ด้วยรถไฟความเร็วสูง รถบัส และเครื่องบิน เรียกได้ว่า จากที่ไม่เคยติดก็ติดกันแบบรัวๆ ติดทุก ตม. เพราะเข้าออกหลายประเทศภายในวันเดียว ที่สำคัญในใบคำขอเข้าเมือง ยังกรอกที่อยู่เป็น N/A 1 ครั้ง เนื่องจากเราไม่ได้พักจริงๆ แค่แวะเข้าออกประเทศนั้นโน้นนี้เป็นว่าเล่น 3 ประเทศใน 1 วัน สืบเนื่องจาก N/A นี่แหละ การเข้า-ออกเขตปกครองพิเศษฮ่องกงก็เลยติดขัดตลอด แม้จะแจ้งเหตุผลไปแล้วในครั้งแรก แต่โดนบันทึกเป็นประวัติไว้แล้ว

บรรยากาศในห้องเย็นก็เหมือนหน่วยงานราชการทั่วไป มีเก้าอี้ให้นั่งพักระหว่างรอเรียก เจ้าหน้าที่จะยึดพาสปอร์ตไว้ ระหว่างรอสิ่งที่เราต้องทำคือ อย่ากลัว ทำใจให้สบายมากที่สุด เวลาเข้าห้องสัมภาษณ์เพื่อตอบคำถามเจ้าหน้าที่จะได้ตอบอย่างฉะฉาน บางคนไม่ต้องถึงขั้นเข้าห้องสัมภาษณ์ด้วยซ้ำก็โดนปล่อยตัวแล้ว คำถามที่ถูกถามส่วนใหญ่มักเป็นอะไรพื้นฐานอย่าง มาทำอะไร นอนที่ไหน มากี่คน มีแพลนทำอะไรบ้าง ช่วงเวลานี้แหละที่คุณต้องงัดเอาหลักฐานทั้งหมดออกมาแสดงความบริสุทธิ์ใจ อย่าโกหกเด็ดขาด ถ้ามากับไกด์ อย่าลืมแจ้งไกด์ด้วย ทำอย่างไรก็ได้ให้เจ้าหน้าที่เชื่อว่าเราเป็นแค่นักเดินทาง ไม่ได้มีจุดมุ่งหมายแอบแฝง หลังจากขั้นตอนทั้งหมด หากคุณผ่าน เจ้าหน้าที่จะทำเอกสาร และปล่อยคุณเข้าประเทศ หากคุณไม่ผ่าน จะถูกส่งต่อไปยังห้องพักอื่น ซึ่งจะกลับบ้านเร็วหรือช้าก็ต้องขึ้นอยู่กับสายการบินที่คุณโดยสารมานั่นแหละ

ด่านตรวจคนเข้าเมืองไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด แต่อย่าลืมว่าพาสปอร์ตไทยไม่ได้ทรงพลังมากมาย คุณเพียงต้องเตรียมหลักฐาน และข้อมูลทริปการเดินทางให้พร้อม อย่าพกพาสิ่งของต้องห้ามเข้าประเทศ เช่น ปืน งาช้าง หรืออื่นๆ บางประเทศงดพกสินค้าแปรรูปเกี่ยวกับหมูทุกชนิด บางประเทศหมอนอิงจากไทยหรือไม้กวาดจากบ้านเราก็ห้ามนำพา ศึกษาเงื่อนไขและกฎข้อบังคับให้ดี แล้วการผ่านด่านตรวจคนเข้าเมืองก็ไม่ใช่เรื่องยากต่อไป

Enjoy your stay. เที่ยวให้สนุกนะทุกคน

ภาพประกอบ: Nisakorn Rittapai

พิสูจน์อักษร: ภาวิกา ขันติศรีสกุล