หัวข้อในเนื้อหานี้
ชีวิตที่มีความมั่นคงทางการเงิน ไม่อาจอาศัยเพียงแค่ทำงานหาเงินเท่านั้น แต่ควรมีการวางแผนทางการเงินที่ดีและมีวินัย ซึ่ง สูตร 50 – 30 – 20 เป็นหนึ่งในแนวคิดที่เรียบง่ายแต่ทรงพลัง ที่จะช่วยเราจัดสรรรายได้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และสร้างรากฐานการเงินที่มั่นคงได้
สูตร 50 – 30 – 20 เป็นหัวใจสำคัญของหนังสือ ‘All Your Worth: The Ultimate Lifetime Money Plan’ โดย Elizabeth Warren และ Amelia Warren Tyagi เสนอแนวคิดหลักในการจัดการเงินที่เน้นสร้าง ‘สมดุลทางการเงิน’ และลดความเครียดทางการเงิน แทนที่จะเป็นการทำงบประมาณที่ซับซ้อนหรือการประหยัดทุกบาททุกสตางค์ เรียบง่าย
50-30-20 มีอะไรบ้าง
แนวทางในการจัดสรรรายได้สุทธิ (รายได้หลังหักภาษี) ออกเป็นสามส่วนหลัก
- 50% สำหรับสิ่งจำเป็น (Needs)
นี่คือค่าใช้จ่ายพื้นฐานที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ในแต่ละเดือน เช่น ค่าผ่อนบ้าน/ค่าเช่า, ค่าน้ำ, ค่าไฟ, ค่าอาหารพื้นฐาน, ค่าเดินทางที่จำเป็น และค่าประกันภัยที่จำเป็น หนังสือเน้นย้ำว่าค่าใช้จ่ายในส่วนนี้ไม่ควรเกิน 50% ของรายได้ เพื่อให้เรามีพื้นที่หายใจทางการเงิน
- 30% สำหรับสิ่งที่ต้องการ (Wants)
ส่วนนี้คือค่าใช้จ่ายเพื่อความสุขและความพึงพอใจส่วนตัวที่ไม่ใช่สิ่งจำเป็น เช่น ค่ารับประทานอาหารนอกบ้าน, ค่าความบันเทิง, การท่องเที่ยว, การช็อปปิ้งเสื้อผ้าที่ไม่จำเป็น หรือค่าใช้จ่ายสำหรับงานอดิเรก หนังสือชี้ให้เห็นว่าการมีเงินสำหรับส่วนนี้เป็นสิ่งสำคัญเพื่อไม่ให้รู้สึกตึงเครียดกับการเงินมากเกินไป
- 20% สำหรับการออมและการชำระหนี้ (Savings & Debt Repayment)
นี่คือส่วนที่สำคัญที่สุดสำหรับการสร้างความมั่งคั่งในระยะยาว รวมถึงการสร้างเงินสำรองฉุกเฉิน, การลงทุนเพื่อเป้าหมายในอนาคต (เช่น การเกษียณ, การศึกษาบุตร), และการชำระหนี้ที่มีอัตราดอกเบี้ยสูง เช่น หนี้บัตรเครดิต
วิธีการใช้งานสูตร 50 – 30 – 20
สูตรการเงินด้วยสัดส่วน 50-30-20 สามารถใช้ได้โดยปรับให้เข้ากับรายได้แต่ละเดือนของตัวเอง
อย่างไรก็ตาม อาจจะจำเป็นต้องปรับสัดส่วนหากเรามีรายได้ที่ต่ำ หรือเราอยู่ในพื้นที่ที่มีค่าครองชีพสูง เช่น อาจต้องใช้สัดส่วน 60 – 20 – 20 แทน หรือในกรณีที่คุณมีรายได้สูงและอยากจะเร่งสร้างความมั่งคั่งให้เร็วขึ้นก็อาจจะปรับเพิ่มสัดส่วนการออมมากขึ้น เช่น 40 – 20 – 40
แม้ว่าหลักการของสูตร 50 – 30 – 20 เป็นแนวทางจัดการเงินที่เข้าใจง่าย แต่การปฏิบัติจริงให้ประสบความสำเร็จอาจไม่ง่ายนัก ต้องอาศัยเคล็ดลับการเงินอื่นๆ ร่วมด้วย:
- ติดตามค่าใช้จ่าย
ในช่วง 1-2 เดือนแรก ให้จดบันทึกค่าใช้จ่ายทั้งหมด เพื่อทำความเข้าใจพฤติกรรมการใช้จ่ายของตัวเอง และจำแนกออกเป็น 3 หมวดหมู่ ได้แก่ ความจำเป็น (Needs), ความต้องการ (Wants) และเงินออม (Savings) การทำเช่นนี้จะช่วยให้เห็นภาพว่า เราใช้จ่ายเกินงบไปมากน้อยแค่ไหน และจะปรับลดส่วนไหนได้บ้าง การติดตามอย่างสม่ำเสมอเป็นสิ่งสำคัญเพื่อดูว่าคุณทำตามงบประมาณได้สำเร็จหรือไม่ ซึ่งสามารถทำได้ง่ายๆ โดยใช้โปรแกรมสเปรดชีต เช่น Microsoft Excel
- เข้าใจรายได้
ก่อนเริ่มต้นทำงบ ต้องเข้าใจรายได้อย่างถ่องแท้ รายได้สุทธิ (เงินที่เราได้รับจริงหลังหักภาษี) คือสิ่งสำคัญ ไม่ใช่รายได้รวมก่อนหักภาษี การรู้จำนวนเงินที่เข้าบัญชีธนาคารในแต่ละงวดจะช่วยให้สามารถจัดสรรงบประมาณได้อย่างเหมาะสม
- ระบุต้นทุนที่สำคัญ
ค่าใช้จ่ายจำเป็น (50%) ได้แก่ ค่าเช่า/ผ่อนบ้าน, ค่าน้ำค่าไฟ, ค่าอาหาร, ค่าเดินทาง, ค่าประกัน และค่าผ่อนชำระหนี้ต่าง ๆ ค่าใช้จ่ายเหล่านี้เป็นสิ่งจำเป็นต่อการดำรงชีวิต และมักจะกินสัดส่วนที่มากที่สุดของงบประมาณ ค่าใช้จ่ายส่วนนี้จึงเป็นส่วนที่ตัดลดได้ยากที่สุด
- เก็บออมด้วยระบบอัตโนมัติ
การออมเงินจะง่ายขึ้นมาก หากตั้งค่าการหักเงินอัตโนมัติรายเดือนจากบัญชีกระแสรายวันไปยังบัญชีลงทุนหรือบัญชีออมทรัพย์ วิธีนี้จะช่วยให้เงินงอกเงยอย่างต่อเนื่องโดยไม่ต้องใช้ความพยายามมากนัก และทำให้การตรวจสอบงบประมาณง่ายขึ้น
- รักษาความสม่ำเสมอ
ความสำเร็จของงบประมาณ 50-30-20 ขึ้นอยู่กับความสม่ำเสมอ ยึดมั่นในกลยุทธ์การใช้จ่ายอย่างต่อเนื่อง และไม่ใช้จ่ายเกินงบที่กำหนดไว้ แผนนี้จะประสบความสำเร็จมากที่สุดเมื่อเรามีแนวทางที่ชัดเจนและนำไปใช้ได้ทุกเดือน พยายามกำหนดวงเงินใช้จ่ายใหม่ทุกเดือนและรักษาความสม่ำเสมอในแต่ละช่วงเวลา
เก็บเงินแต่ละส่วนไว้ที่ไหนดี?
- 50% สำหรับสิ่งจำเป็น (Needs)
ควรเก็บไว้ในบัญชีที่สามารถเข้าถึงได้ง่ายและสะดวกต่อการใช้งาน เช่น บัญชีออมทรัพย์หลัก หรือ บัญชีกระแสรายวัน ที่คุณใช้จ่ายในชีวิตประจำวันเป็นปกติ อาจพิจารณาการตั้งค่าโอนเงินอัตโนมัติเพื่อชำระบิลต่าง ๆ เพื่อลดความยุ่งยากและป้องกันการลืม
- 30% สำหรับสิ่งที่ต้องการ (Wants)
ควรเก็บใน บัญชีออมทรัพย์ทั่วไป หรือ บัญชีที่แยกออกมาสำหรับค่าใช้จ่ายส่วนตัว เพื่อให้สามารถติดตามและควบคุมการใช้จ่ายในส่วนนี้ได้อย่างชัดเจน การกำหนดงบประมาณที่แน่นอนสำหรับ “Wants” จะช่วยให้เราสนุกกับการใช้ชีวิตได้โดยไม่ต้องรู้สึกผิด หรือทำให้แผนการเงินรวน
- 20% สำหรับการออมและการชำระหนี้ (Savings & Debt Repayment)
- เงินออมฉุกเฉิน: ควรเก็บไว้ใน บัญชีออมทรัพย์ที่แยกต่างหาก ที่เข้าถึงได้ง่าย แต่ไม่ปะปนกับเงินที่ใช้จ่ายประจำวัน เพื่อป้องกันการนำไปใช้โดยไม่จำเป็น
- เงินลงทุน: ควรนำไปลงทุนในเครื่องมือทางการเงินที่เหมาะสมกับความเสี่ยงที่คุณรับได้
- หากเน้นความปลอดภัยและผลตอบแทนที่แน่นอนก็เช่น บัญชีเงินฝากประจำแบบปลอดภาษี
- ถ้าต้องการผลตอบแทนที่สูงขึ้น ก็สามารถลงทุนใน กองทุน หุ้น ทอง ฯลฯ
- การชำระหนี้: ส่วนนี้คือการนำเงินไปโปะหนี้โดยตรง เพื่อลดภาระดอกเบี้ย
ข้อดีของสูตร 50 – 30 – 20
- ใช้งานง่าย
สูตร 50-30-20 มีความตรงไปตรงมาและเข้าใจได้ง่าย ไม่ต้องมีการคำนวณที่ซับซ้อน ทำให้ผู้ที่ไม่มีความรู้ทางการเงินมากนักก็สามารถนำไปปรับใช้ได้ทันที หากสามารถปฏิบัติตามได้อย่างเคร่งครัดและต่อเนื่อง
- การบริหารเงินที่ดีขึ้น
ช่วยจัดสรรเงินได้อย่างสมดุล ทำให้มั่นใจได้ว่าค่าใช้จ่ายที่จำเป็นได้รับการดูแลอย่างครบถ้วน มีเงินสำหรับความต้องการส่วนตัว และมีการออมเพื่ออนาคต ทำให้สนุกกับการใช้เงินไปพร้อมกับการสร้างฐานะทางการเงินที่แข็งแกร่ง
- จัดลำดับความสำคัญของค่าใช้จ่ายที่จำเป็น
การจัดสรร 50% ของรายได้สำหรับค่าใช้จ่ายพื้นฐาน ช่วยให้เรามั่นใจได้ว่าความต้องการพื้นฐาน เช่น ค่าเช่า ค่าอาหาร และค่าเดินทาง จะได้รับการครอบคลุมก่อน และป้องกันการใช้จ่ายเกินตัวหรือการสร้างหนี้ที่ไม่จำเป็น
- ให้ความสำคัญกับเป้าหมายการออม
การกำหนดเงิน 20% ของรายได้สำหรับการออมและชำระหนี้อย่างสม่ำเสมอ ช่วยให้เราสามารถสร้างกองทุนฉุกเฉิน เตรียมพร้อมสำหรับการเกษียณอายุ ชำระหนี้ หรือลงทุนเพื่อบรรลุเป้าหมายทางการเงินอื่น ๆ เป็นการสร้างวินัยทางการเงินที่ดี และสร้างความมั่นคงสำหรับอนาคต
- ความมั่นคงทางการเงินระยะยาว
การจัดสรรเงิน 20% ของเงินเดือนเพื่อการออมอย่างต่อเนื่องเป็นการลงทุนในอนาคตของคุณ ช่วยให้คุณสะสมเงิน สร้างความมั่นคงทางการเงินในระยะยาว และบรรลุเป้าหมายทางการเงินที่สำคัญสำหรับตัวคุณเองและครอบครัว
สูตร 50 – 30 – 20 เป็นเพียงการแนะนำแนวทางการบริหารเงินที่สามารถปรับเปลี่ยนให้เข้ากับรูปแบบชีวิตได้ ไม่ได้เป็นสูตรสำเร็จตายตัวของทุกคน สามารถปรับเปลี่ยนเพื่อเพิ่มเติมประสิทธิภาพแผนการเงินของเราได้
ท้ายที่สุดต่อให้เรามีสูตรการเงินที่ดีเยี่ยมแค่ไหน แต่สิ่งที่สำคัญคือต้องปฏิบัติตามแผนที่วางไว้อย่างมีวินัยและต่อเนื่อง จึงจะบรรลุเป้าหมายการเงินที่ตั้งไว้ได้
ภาพ: VectorMine / Getty Images
อ้างอิง:
