ฝุ่น PM2.5 ภัยเงียบใกล้ตัวที่หลายคนอาจมองข้าม แต่ผลกระทบที่มีต่อสุขภาพนั้นร้ายแรงกว่าที่คิดมาก โดยเฉพาะในช่วงที่ค่าฝุ่นละอองในกรุงเทพฯ พุ่งสูงเกินค่ามาตรฐานมาตลอดทั้งสัปดาห์ และเริ่มส่งผลกระทบต่อสุขภาพโดยรวม THE STANDARD LIFE จึงอยากพาผู้อ่านมาทำความรู้จักกับฝุ่นพิษตัวร้ายที่มีขนาดเล็กกว่าเส้นผมมนุษย์ถึง 25 เท่า แต่สร้างผลกระทบต่อสุขภาพได้มากมาย พร้อมเรียนรู้วิธีป้องกันตัวที่ถูกต้องและเหมาะสมตามระดับความรุนแรงของฝุ่นในอากาศ
PM2.5 อันตรายที่มองไม่เห็น
ฝุ่น PM2.5 มีขนาดเล็กมากจนมองด้วยตาเปล่าไม่เห็น แต่สามารถแทรกซึมเข้าสู่ร่างกายได้ลึกถึงระดับปอด และบางส่วนยังสามารถเล็ดลอดเข้าสู่กระแสเลือด ส่งผลกระทบต่อสุขภาพในหลายระบบของร่างกาย เมื่อค่าฝุ่นในอากาศสูงถึงระดับสีส้มหรือแดง จำเป็นต้องมีการป้องกันตัวอย่างเคร่งครัด
ผลกระทบระยะสั้น-สัญญาณอันตรายที่ต้องใส่ใจ
เมื่อร่างกายสัมผัสฝุ่น PM2.5 คุณอาจสังเกตเห็นอาการผิดปกติได้ทันที เช่น ระคายเคืองทางเดินหายใจ หายใจติดขัด แสบจมูก ไอมีเสมหะ คออักเสบ รู้สึกแน่นหน้าอก ภูมิแพ้กำเริบ หรือภูมิคุ้มกันตกจนติดเชื้อได้ง่าย หากพบอาการเหล่านี้ควรรีบหลีกเลี่ยงการสัมผัสฝุ่นและปรึกษาแพทย์
ผลกระทบระยะยาว-ความเสี่ยงที่ไม่ควรมองข้าม
การสัมผัสฝุ่น PM2.5 เป็นประจำและต่อเนื่อง เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคร้ายแรงหลายชนิด ทั้งมะเร็งปอด โรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง เบาหวาน รวมถึงปัญหาผิวหนังเสื่อมโทรมก่อนวัย การป้องกันตั้งแต่วันนี้จึงสำคัญกว่าการรักษาในภายหลัง
กลุ่มเสี่ยงที่ต้องระวังเป็นพิเศษ
เด็กเล็กคือกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงสุด เพราะระบบภูมิคุ้มกันยังไม่แข็งแรงและร่างกายกำลังพัฒนา รองลงมาคือคุณแม่ตั้งครรภ์ที่ต้องดูแลทั้งตัวเองและทารกในครรภ์ เพราะฝุ่นพิษอาจส่งผลต่อการเจริญเติบโตของทารก ส่วนผู้สูงอายุที่มีภูมิคุ้มกันถดถอย และผู้ที่มีโรคประจำตัว โดยเฉพาะโรคระบบทางเดินหายใจและหัวใจ จำเป็นต้องระมัดระวังเป็นพิเศษในช่วงที่มีฝุ่นพิษสูง และควรเตรียมยาประจำตัวให้พร้อมใช้
วิธีรับมือกับฝุ่น PM2.5 ให้ปลอดภัย
* ติดตามระดับฝุ่นในพื้นที่ของคุณผ่านแอปพยากรณ์อากาศอย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะในช่วงเช้าก่อนออกจากบ้าน เพื่อวางแผนกิจกรรมประจำวันให้เหมาะสม และเตรียมอุปกรณ์ป้องกันให้พร้อม หากพบว่าค่าฝุ่นอยู่ในระดับสีแดงควรหลีกเลี่ยงกิจกรรมกลางแจ้ง
* ติดตั้งเครื่องฟอกอากาศที่มีประสิทธิภาพในการกรอง PM2.5 ภายในบ้านหรือที่ทำงาน โดยเลือกรุ่นที่มีมาตรฐานการกรองระดับ HEPA Filter ซึ่งสามารถดักจับอนุภาคฝุ่นขนาดเล็กได้ถึง 99.97% และควรวางในจุดที่มีการใช้งานประจำ เช่น ห้องนอนหรือห้องทำงาน
* สวมหน้ากาก N95 ให้กระชับใบหน้าทุกครั้งที่ต้องออกนอกอาคาร เพราะเป็นอุปกรณ์ป้องกันที่มีประสิทธิภาพสูงสุดในการกรองฝุ่น PM2.5 โดยสามารถกรองอนุภาคได้ถึง 95% และควรเปลี่ยนหน้ากากเมื่อพบว่าสกปรกหรือหายใจลำบาก
* สวมแว่นกันลมและเลือกสวมเสื้อผ้าที่ปกปิดร่างกายให้มิดชิด เพื่อลดการสัมผัสฝุ่นละอองโดยตรงบนผิวหนัง และป้องกันการระคายเคืองตา ผิวหนัง รวมถึงอาการแพ้ที่อาจเกิดขึ้น หลังกลับถึงบ้านควรอาบน้ำ สระผมให้สะอาด และเปลี่ยนเสื้อผ้าทันที
* หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายกลางแจ้งในช่วงที่มีค่าฝุ่นสูง โดยเฉพาะในช่วงเช้าที่มักมีค่าฝุ่นสะสมมากที่สุด เพราะการหายใจเร็วและแรงขณะออกกำลังกายจะทำให้ร่างกายได้รับฝุ่นพิษเข้าสู่ระบบหายใจมากขึ้น ควรเปลี่ยนไปออกกำลังกายในร่มที่มีเครื่องฟอกอากาศแทน
