ประวัติศาสตร์

17 สิงหาคม 2020

การหายไปของหมุดคณะราษฎร กับข้อถกเถียงว่านิยามของโบราณวัตถุคืออะไร

น้องคนหนึ่งที่เรียนจบโบราณคดีไปร่วมชุมนุมที่ราชดำเนินเมื่อวันที่ 16 สิงหาคมที่ผ่านมา ได้ชูป้ายหนึ่งที่เขียนว่า ‘โบราณคดี = สมบัติทุกคน ไม่ใช่เรื่องเฉพาะส่วนตน! หยุดลบประวัติศาสตร์ฝั่งเห็นต่าง หยุดบิดเบือนประวัติศาสตร์ หมุดคณะราษฎรหายอยากได้คืน’ เมื่อเห็นป้ายนี้ผมแทบจะปรบมือให้ เพราะช่างแหวกขนบของคนที่เรียนสายนี้เสียจริง ย้อนกลับไปวันสง...

6 สิงหาคม 2020

เนติวิทย์ล่าชื่อค้านปลดรูป ‘สมเด็จ วิรุฬหผล’ นิสิตวีรชน 14 ตุลา คณบดีแจง ไม่ได้บิดเบือนประวัติศาสตร์

เนติวิทย์ระบุว่า ตอนนี้คณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้รื้อถอนภาพสมเด็จที่ติดอยู่ 40 กว่าปีแล้ว เป็นภาพที่แสดงให้นิสิตรุ่นหลังเห็นรุ่นพี่ที่เสียสละเพื่อส่วนรวมและประชาธิปไตย การรื้อถอนภาพ แม้ไม่ได้ตั้งใจ แต่คือการทำลายประวัติศาสตร์ของคณะและจุฬาฯ เนติวิทย์โพสต์เพิ่มเติมว่า เมื่อสอบถามพี่ชายของสมเด็จ จึงทราบความว่า รศ.ดร.สิทธิเดช...

24 กรกฎาคม 2020

ความเป็นมาอนุสาวรีย์ลินคอล์น ที่ตอนแรกเกือบจะไม่ได้สร้าง

อนุสาวรีย์ลินคอล์นเป็นหนึ่งในแลนด์มาร์กที่สำคัญที่สุดของกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. มีนักท่องเที่ยวมาเยี่ยมชมหลายล้านคนต่อปี การสร้างอนุสาวรีย์เพื่อเชิดชูเกียรติประธานาธิบดี อับราฮัม ลินคอล์น ผู้ล้มเลิกการค้าทาสได้สำเร็จ น่าจะเป็นเรื่องที่ตรงไปตรงมาและได้รับการสนับสนุนจากทุกฝ่าย แต่ในความเป็นจริงแล้ว อนุสาวรีย์ลินคอล์นในวิหารกรีกอันสง่างามที่เราเห็นกันทุกว...

13 กรกฎาคม 2020

‘ตรอกแห่งโรคมะเร็ง’ รอยด่างพร้อยความอยุติธรรมจากยุคค้าทาสในสหรัฐฯ

ในปี 1987 ชาวบ้านในย่านถนนเจค็อบ ไดร์ฟ ในเมืองเซนต์คาเบรียล มลรัฐลุยเซียนา ได้สังเกตถึงความผิดปกติที่เกิดขึ้นในชุมชนของตัวเอง เนื่องจากชาวบ้านถึง 15 คนในช่วงแค่ 2 บล็อกของถนนพากันล้มป่วยเป็นโรคมะเร็งพร้อมๆ กัน ถนนเส้นนี้จึงถูกขนานนามว่าเป็น ‘ตรอกแห่งโรคมะเร็ง’ (Cancer Alley) แต่เมื่อเจ้าหน้าที่ของรัฐบาลมลรัฐได้ทำการสืบสวนโรค ความจริงก็ปรากฏขึ้นมาว่...

5 กรกฎาคม 2020

La Scala บันทึกไว้เพื่อจดจำ ภาพประวัติศาสตร์ ผู้บริหารและพนักงานรุ่นสุดท้าย โรงภาพยนตร์สกาลา

ช่วงเช้าของวันนี้ (5 กรกฎาคม) THE STANDARD POP ได้รับเกียรติสำคัญให้เป็นผู้บันทึกภาพประวัติศาสตร์ระหว่างผู้บริหารและพนักงานรุ่นสุดท้ายจำนวนทั้งหมด 36 คน ในการบันทึกภาพหมู่ร่วมกันเป็นครั้งสุดท้าย ก่อนที่โรงภาพยนตร์สแตนด์อโลนอันงดงามซึ่งโดดเด่นคู่สยามสแควร์มากว่า 50 ปีจะปิดฉากลงอย่างเป็นทางการ หลังจากสิ้นสุดกิจกรรม ‘La Scala ...

2 กรกฎาคม 2020

ผีวาทกรรมประวัติศาสตร์ ผีที่แฝงกายในรายการช่องส่องผี

ประเด็นร้อนที่ผู้คนในโลกออนไลน์กำลังถกเถียงเรื่องรายการ ‘ช่องส่องผี’ ทำให้ผมนึกถึงเรื่องหนึ่งคือ งานเขียนประวัติศาสตร์ของแม่ชีวรมัย กบิลสิงห์ เรื่อง ใครฆ่าพระเจ้าตากสิน ที่ตีพิมพ์เมื่อปี 2516 ในหนังสือเท่าที่ผมจำได้ แม่ชีวรมัยได้ยึดถือเอาพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา และพงศาวดารอื่นอีกบางเล่มเพื่อใช้เขียน แต่ที่ไม่เหมือนใครคือ แม่ชีได้ใช้วิธีการนั่งทา...

26 มิถุนายน 2020

26 มิถุนายน – วันสุนทรภู่

พระสุนทรโวหาร (ภู่) หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า ‘สุนทรภู่’ เกิดวันที่ 26 มิถุนายน 2329 ปี 2529 ในโอกาสครบรอบ 200 ปีชาตกาล สุนทรภู่ได้รับยกย่องจากองค์การยูเนสโกให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านงานวรรณกรรม ผลงานที่มีชื่อเสียงของสุนทรภู่มีมากมายหลายเรื่อง ด้านนิราศ เช่น นิราศภูเขาทอง, นิราศสุพรรณ, นิราศเมืองแกลง, นิร...

19 มิถุนายน 2020

รู้จัก ‘โอตะแห่งวงการโบราณคดี’ ปรากฏการณ์นี้สะท้อนอะไร

เดิมทีหน้าที่และอำนาจในการสำรวจด้านโบราณคดีมักตกอยู่ในมือของนักโบราณคดีอาชีพ หมายถึงนักโบราณคดีที่ทำงานให้รัฐและผ่านการเรียนทางด้านนี้มาโดยตรง แต่ในรอบไม่กี่ปีมานี้ผมพบว่ามีคนจำนวนหนึ่งที่ชื่นชอบและทุ่มเทกับการสำรวจแหล่งโบราณคดีอย่างจริงจัง ชนิดที่เรียกได้ว่าพวกเขาคือ ‘โอตะ’ ในงานโบราณคดี คนเหล่านี้ล้วนไม่ได้ผ่านการเรียนด้านโบราณคดีมาโดยตรง ซึ่งสาม...

15 มิถุนายน 2020

หัวที่หายไปของโคลัมบัส กับปรากฏการณ์ลบความทรงจำบนอนุสาวรีย์ เรื่องเหล่านี้สะท้อนอะไร?

ผู้คนทั่วโลกต่างจดจำ คริสโตเฟอร์ โคลัมบัส ในฐานะของผู้ค้นพบทวีปอเมริกา หากแต่การรับรู้ดังกล่าวนี้กลับปิดบังความจริงไว้ 2 เรื่องด้วยกัน คือ เรื่องแรก โคลัมบัสนั้นแท้จริงแล้ว ไม่ได้เป็นผู้ค้นพบทวีปอเมริกาเป็นคนแรก หากแต่กลับเป็นชาวตะวันออกคือ เจิ้งเหอ มหาขันทีนักเดินเรือแห่งราชวงศ์หมิง ดังปรากฏเป็นหลักฐานทั้งบันทึกการเดินทางและแผนที่ที่เ...

26 พฤษภาคม 2020

วัตถุล้ำค่าผ่านบทสนทนาของสองปราชญ์จากสาส์นสมเด็จ ในนิทรรศการใหม่ของกรมศิลปากร

ในขณะที่โควิด-19 ทำให้พิพิธภัณฑ์ในไทยที่ต่างๆ ต้องปิดลงชั่วคราว แต่ภัณฑารักษ์และนักโบราณคดีของกรมศิลปากรต่างร่วมมือร่วมใจกันทำงานเพื่อเตรียมจัดนิทรรศการสำคัญเนื่องในวันอนุรักษ์มรดกไทย ประจำปี 2563 เพื่อเตรียมให้ประชาชนได้เข้าชมกันในช่วงชีวิต ‘New Normal’ (ปกติใหม่) โดยนิทรรศการนี้มีชื่อว่า ‘ศิลปวิทยาการจากสาส์นสมเด็จ’ จัดแสดง ณ พระที่นั่งศิวโมกขพิม...