อนาคตการศึกษาหลังโควิด-19 เป็นอย่างไร โรงเรียนยังจำเป็นอยู่ไหม

เมื่อโควิด-19 บังคับให้การศึกษาในโรงเรียนต้องปรับเปลี่ยนขึ้นไปอยู่บนโลกออนไลน์ New Normal ของการศึกษาจะเป็นอย่างไร โรงเรียนยังจำเป็นอยู่หรือไม่ และครูต้องปรับตัวอย่างไร

เคน นครินทร์ คุยกับ Dr. Dan Moore ครูใหญ่และประธานฝ่ายบริหาร โรงเรียนนานาชาติบรอมส์โกรฟ ในรายการ The Secret Sauce

เด็กนักเรียนที่บรอมส์โกรฟเริ่มใช้การเรียนออนไลน์ผ่านแพลตฟอร์มต่างๆ ของ Google ตั้งแต่ต้นปี 2020 หรือในช่วงที่ข่าวไวรัสเพิ่งเริ่มต้นขึ้น จากการมองเห็นว่าการเรียนรู้ออนไลน์จะเป็นสิ่งจำเป็นในอนาคต ไม่ว่าจะเป็นในรูปแบบของการสั่งการบ้าน การส่งงาน การให้โจทย์นักเรียนเพื่อไปศึกษาผ่านเว็บไซต์ต่างๆ ด้วยตัวเอง สำหรับเด็กประถมและมัธยมต้น ทางโรงเรียนส่งเสริมให้ผู้ปกครองของเด็กมีส่วนในการใช้งานระบบออนไลน์นี้เช่นกัน เพื่อช่วยส่งเสริมการเรียนของเด็ก สิ่งนี้ทำให้นักเรียนต่างชาติซึ่งอาจกลับบ้านไปในช่วงปิดภาคเรียนและไม่อาจกลับมาไทยได้ยังคงสามารถเรียนรู้ได้ตามหลักสูตรปกติ

‘Step-by-step’ Organic Developmental Process

เมื่อใช้การเรียนรู้ออนไลน์ในระดับที่กว้างขึ้น ต้องแน่ใจว่าแต่ละขั้นตอนของโรงเรียนมีกิจกรรมการเรียนรู้ที่แตกต่างกัน เช่น คลาสสอนเด็ก 3 ขวบต้องสั้นและน่าสนใจ เพื่อดึงดูดความสนใจเด็ก คลาสสอนเด็กมัธยมอาจมีการใช้สัดส่วนของการสอนด้วยการอัดคลิปวิดีโอทิ้งไว้รวมกับการสอนสด ต้องมีการออกแบบแบบฝึกหัด ข้อสอบ และขั้นตอนการให้ข้อเสนอแนะจากอาจารย์

การลงรายละเอียดเช่นนี้ต้องค่อยๆ ทำทีละสเตปเพื่อให้เด็กและผู้ปกครองตามทัน เปรียบเหมือนการเรียนดนตรี คงไม่สามารถจบการเรียนไวโอลินแล้วกระโดดไปเล่นวงออร์เคสตราได้ทันที ต้องค่อยๆ เรียนเครื่องดนตรีทีละชิ้น เพราะถ้าพวกเขาตามไม่ทัน เขาจะหยุดเรียนรู้หรืออาจถึงขั้นเดินถอยหลัง

การรู้ว่าเรามีบทเรียนที่บันทึกไว้เท่าไร และมีการสอนสด เราสามารถจัดตารางได้ใน 1 วัน โดยไม่ทำให้นักเรียนรู้สึกว่าหนักจนเกินไป ให้เวลากับการรับฟังความคิดเห็น ให้ครูมีโอกาสคุยหนึ่งต่อหนึ่งกับนักเรียน เพื่อให้คำแนะนำเกี่ยวกับแบบฝึกหัดและวิธีที่พวกเขาสามารถปรับปรุง เพื่อให้แน่ใจว่าการโต้ตอบแบบสองทางยังคงเกิดขึ้น

ช่วงปลายเทอม 2 และต้นเทอม 3 ที่บรอมส์โกรฟ หัวหน้าในฝ่ายต่างๆ มาประชุมกันหลายครั้ง เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็น หัวหน้าอนุบาล หัวหน้าประถม หัวหน้ามัธยม และทีม จากการทำงานร่วมกัน รับฟังข้อเสนอแนะจากพนักงาน นักเรียนและผู้ปกครอง เพื่อปรับสิ่งต่างๆ ให้ดียิ่งขึ้นในขณะที่เราก้าวเข้าสู่เทอม 3

สอนความรู้นอกตำราเรียน สร้าง Mindset และทัศนคติที่มีประสิทธิภาพ

นักเรียนหรือผู้ใหญ่เองก็เป็นสัตว์สังคม หากคุณคิดย้อนกลับไป วัยเด็กของคุณอยู่ที่โรงเรียน และการที่เราเป็นผู้ใหญ่ในวันนี้ ลักษณะนิสัยที่เรามีถูกหล่อหลอมจากโรงเรียน การไม่ได้ไปโรงเรียน ไม่มีปฏิสัมพันธ์กับเพื่อนและครู ส่งผลกระทบต่อสุขภาพจิตของเด็ก ดังนั้นในฐานะโรงเรียน เราต้องแน่ใจว่าเราให้การสนับสนุนนักเรียนของเราทั้งในด้านจิตใจและด้านการศึกษา

การพัฒนาอุปนิสัยและตัวตน และเตรียมเขาให้พร้อมสำหรับโลก คือการสอนให้เขารู้วิธีใช้และประมวลผลความรู้ และรู้วิธีที่พวกเขาทำงานร่วมกันกับผู้อื่น เพราะไม่ว่าจะเป็นเทคโนโลยีใด การเรียนรู้ออนไลน์ การนั่งอยู่บนคอมพิวเตอร์ค้นหาข้อมูล ไม่ว่าจะเป็นเทคโนโลยีบางอย่างที่ลดความจำเป็นในการทำงานของมนุษย์ เรายังต้องทำงานร่วมกันเป็นทีม เรายังต้องร่วมมือกัน เรายังต้องเรียนรู้วิธีการเขียน เรายังต้องสามารถเขียนได้ ชุดทักษะทั้งหมดนี้ที่เราสอนที่โรงเรียนสามารถพัฒนาได้ด้วยการเรียนรู้ออนไลน์

ที่บรอมส์โกรฟมีโปรแกรมหนึ่งเรียกว่า BEAM (Building Effective Attitude and Mindset) การสร้างทัศนคติและชุดความคิดที่มีประสิทธิภาพ และส่วนหนึ่งของบทเรียนนั้นเกี่ยวกับความเป็นอยู่ที่ดีทางสังคม การทำงานเป็นทีม การดูสื่อ การแยกแยะข่าวปลอม การใช้อินเทอร์เน็ต การดูแลสุขภาพ เพศศึกษา ยาเสพติด ชีวิตที่ต้องเรียนรู้ในฐานะเด็ก และคุณเรียนรู้เกี่ยวกับมันในวิธีที่ปลอดภัยมากที่เด็กสามารถถามคำถามกับครูและพูดคุยกับเพื่อนๆ ได้

เป็นเรื่องน่าทึ่งที่ได้เห็นจำนวนเด็กที่พยายามติดต่อหาครูในช่วงสองสัปดาห์ที่ผ่านมา พวกเขาพูดอย่างเปิดเผยมากขึ้น ในวัฒนธรรมไทยซึ่งมีธรรมชาติที่ค่อนข้างเก็บตัว เด็กไทยจำนวนมากได้เปิดใจกับครูว่าพวกเขารู้สึกเหงามากและพวกเขาคิดถึงเพื่อนๆ พวกเขาไม่ได้อยู่ด้วยกันในห้องเรียน ในโรงเรียน

โรงเรียนเราระมัดระวังอย่างมากเพื่อให้แน่ใจว่านักเรียนไม่รู้สึกเหงา ไม่มีปัญหาทางจิตใจ และมีความสุข สามารถพูดคุยกับที่ปรึกษาของโรงเรียนผ่านแพลตฟอร์ม Google และสามารถสนทนาที่เป็นความลับได้หากพวกเขาต้องการ แม้ว่าพวกเขาจะไม่ได้มาโรงเรียน

คุณครูที่ดีคือคุณครูที่เรียนรู้และปรับปรุงทักษะอย่างต่อเนื่อง

เรากำลังปรับปรุงทักษะของครูอย่างต่อเนื่อง เพราะการที่คุณมีวุฒิครู ไม่ได้หมายความว่าคุณจะเป็นครูที่ดี เพราะครูที่ดีต้องที่มีการพัฒนาอยู่ตลอดเวลา

การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างฉับพลัน เป็นสิ่งที่เปิดหูเปิดตาให้กับครูมาก พวกเขาจบการศึกษาจากมหาวิทยาลัยตั้งแต่ช่วงอินเทอร์เน็ตเพิ่งเริ่มต้น หรือยังไม่มีเสียด้วยซ้ำ อยู่ๆ ก็มีคนมาบอกว่าคุณต้องสอนผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ 100% ในอีกสองเดือนข้างหน้า นี่คือการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในเชิง Mindset ของครู พวกเขารับมือได้ดีมากและพัฒนาได้อย่างรวดเร็ว ซึ่งยอดเยี่ยมมาก

ในอนาคต ครูอาจไม่ใช่คนที่ยืนอยู่หน้าห้องและสอนอย่างเดียวอีกต่อไป ครูต้องมีบทบาทการเป็น Facilitator อำนวยความสะดวกในการเรียนรู้ของนักเรียน

ทักษะสำหรับอนาคตที่มากกว่า 21st Century Skills

โรงเรียนต้องเตรียมทักษะให้เด็กมีความพร้อมให้มากกว่า 21st Centrury Skills ด้วย 12 ข้อคือ การคิดวิเคราะห์, ความคิดสร้างสรรค์, การทำงานร่วมกัน, การสื่อสาร, การใช้ข้อมูล, การรู้เท่าทันสื่อ, การรู้เท่าทันเทคโนโลยี, ความเป็นผู้นำ, ความคิดริเริ่ม, ความยืดหยุ่น, การทำงานให้มีประสิทธิภาพ และการเข้าสังคม

ทักษะที่เพิ่มเข้ามารวมถึง การเสพสื่อออนไลน์ การหาข้อมูลร่วมกับผู้อื่นทางออนไลน์ การคัดกรอง Fake News การใช้ชีวิตอย่างสมดุลบนโลกดิจิทัล หรือแม้กระทั่งการทำอาหารเองที่บ้าน และที่สำคัญที่สุดคือทักษะการปรับตัวเพื่อรับการเปลี่ยนแปลงที่ไม่อาจคาดเดา

Bromsgrove’s Learner Profile

บุคลิกลักษณะทั้ง 8 อย่างที่ทำให้นักเรียนเป็นพลเมืองโลกที่มีคุณภาพ สามารถเติมเต็มชีวิตของตนเอง เติมเต็มชีวิตของผู้อื่น และประสบความสำเร็จอย่างมีความสุข

Positivity การคิดในแง่บวก
Team Player การรู้จักทำงานเป็นทีม
Risk Taker การรู้จักเสี่ยงอย่างมีสติและคิดรอบคอบ
Independent การรู้จักช่วยเหลือตัวเองได้
Reflective การรู้จักคิดวิเคราะห์ ไตร่ตรอง และสามารถพิจารณาแก้ไขในสิ่งที่เกิดขึ้น
Kindness การมีจิตใจโอบอ้อมอารีย์
Determined ความมุมานะ แน่วแน่ ตั้งใจ
Curiosity ความกระหายใคร่รู้ อยากรู้อยากเห็น

ระบบการศึกษาไทย

ความท้าทาย คือการทำให้แน่ใจว่าโอกาสในการศึกษานั้นเท่าเทียมกันในทุกจังหวัด ไม่ว่าจะเป็นในชนบทหรือในเมือง เนื่องจากมีความแตกต่างระหว่างโรงเรียนนานาชาติหรือโรงเรียนเอกชน เมื่อเปรียบเทียบกับโรงเรียนรัฐ โรงเรียนนานาชาติและโรงเรียนเอกชนหลายแห่งรับเงินจำนวนมากจากค่าธรรมเนียมการศึกษาเพื่อลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานและเทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู้

รัฐบาลทั่วโลกต้องการทำอะไรที่ดูยิ่งใหญ่ เช่น การแจก iPad เราไม่สามารถมีนโยบายเดียวที่ใช้กับทุกคนได้ แต่การปรับปรุงการศึกษาในประเทศไทย เราทำให้แน่ใจว่านักเรียนในโรงเรียนชนบทเล็กๆ เหล่านั้นเห็นถึงความสำคัญในการที่เทคโนโลยีจะเป็นส่วนหนึ่งของโลกในอนาคต และเข้าใจวิธีการใช้เทคโนโลยีให้เกิดประโยชน์อย่างแท้จริง

โรงเรียนที่ไร้โทรศัพท์มือถือ

ปัจจุบันหลายสิ่งเปลี่ยนไป ผู้ปกครองรู้ว่าลูกของพวกเขาอยู่ที่ไหนผ่านการติดตามด้วยโทรศัพท์ พวกเขาสามารถสื่อสารกับลูกได้ตลอด 24 ชั่วโมง เด็กเชื่อมต่อกับโลกอย่างต่อเนื่อง พวกเขามีมือถือ iPad และ Apple Watch

การเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่คือผมห้ามเด็กนำมือถือมาโรงเรียน เริ่มต้นในเดือนสิงหาคม 2562 07.00-15.30 น. จนกว่ากิจกรรมการเรียนทั้งหมดจะเสร็จสิ้น

ในฐานะอาจารย์ใหญ่ ผมคิดว่าจะมีการต่อต้านค่อนข้างมากจากนักเรียนหรือแม้แต่จากผู้ปกครองที่รู้ว่าลูกๆ พึ่งพาเทคโนโลยีตลอดเวลา แต่กลายเป็นผมได้รับคำขอบคุณมากมาย ทั้งจากการพูดคุยและอีเมลจากผู้ปกครอง ซึ่งพูดประมาณว่า “ขอบคุณสำหรับการห้ามใช้มือถือ ลูกของฉันกลับบ้านจากโรงเรียนตื่นตัวขึ้นมาก พวกเขามีส่วนร่วมกับการใช้ชีวิตมากขึ้น พวกเขามีความสุขมากขึ้น พวกเขามีความสุขมากถึงขั้นไม่จับโทรศัพท์มือถือในระหว่างวันที่โรงเรียน” เด็กนักเรียนเรียนรู้ได้ดีกว่า เพราะพวกเขาไม่ได้ถูกรบกวน

ปัญหานักเรียนทะเลาะหรือรังแกกันผ่าน LINE หรือแพลตฟอร์มอื่นๆ ลดลงอย่างมีนัยสำคัญ ผมซื้อถุงเตรียมไว้กว่า 200 ถุง และ Post-it จำนวนมากในออฟฟิศ พร้อมยึดโทรศัพท์มือถือจากเด็กที่ทำผิดกฎ ได้มาเพียง 2 เครื่องจาก 2 วันแรก จากนั้นไม่มีมาอีกเลย เด็กขอบคุณโรงเรียนที่แบนโทรศัพท์มือถือ ผมพบว่าเป็นแนวคิดที่ค่อนข้างแปลก แต่มันแสดงให้ผู้ใหญ่อย่างเราเห็นว่า เราประเมินความกดดันและผลกระทบทางจิตวิทยาที่นักเรียนได้รับจากการออนไลน์ 24 ชั่วโมงต่ำไป

และตอนนี้มิตรภาพของพวกเขาได้กลายเป็นความจริง เป็นมิตรภาพที่ทรงคุณค่าที่ไม่ได้อยู่แค่ในโลกออนไลน์

สามารถฟังพอดแคสต์ The Secret Sauce
ผ่านแอปพลิเคชันต่างๆ ที่คุณสะดวกหรือใช้อยู่แล้วได้เลย