เสร็จสิ้นไปเป็นที่เรียบร้อยแล้ว สำหรับการประกาศผลรางวัลโนเบลในปีนี้ และนี่คือบทสรุปภาพรวมเจ้าของรางวัลโนเบลสาขาต่างๆ ประจำปี 2023
ศ.แอนน์ ลุยวิเยร์ นักฟิสิกส์ชาวฝรั่งเศส เชื้อสายสวีเดน, ศ.ปิแอร์ อากอสตินี นักฟิสิกส์ชาวฝรั่งเศส และ ศ.เฟอเรนซ์ เคราซ์ นักฟิสิกส์ชาวฮังการี เชื้อสายออสเตรีย ทั้ง 3 คนเป็นผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ ประจำปี 2023 เนื่องจากมีผลงานโดดเด่นจากการทดลองจนค้นพบวิทยาการ ‘อัตโตฟิสิกส์’ (Attophysics) หรือเทคนิคการยิงลำแสงความเร็วสูงยิ่งยวดในระดับอัตโตวินาที (Attosecond Pulses) ซึ่งมีประโยชน์อย่างมากในการศึกษาการเคลื่อนที่หรือการเปลี่ยนระดับพลังงานของอนุภาคอิเล็กตรอนในสสารต่างๆ
ขณะที่รางวัลโนเบลสาขาเคมีในปีนี้เป็นของ ศ.มอนจี จี. บาเวนดี นักเคมีประจำสถาบันเทคโนโลยีแห่งแมสซาชูเซตส์ (MIT), ศ.หลุยส์ อี. บรูส นักเคมีจากมหาวิทยาลัยโคลัมเบียในสหรัฐอเมริกา และ ศ.อเล็กซี เอกิมอฟ นักวิจัยชาวรัสเซียจากบริษัทชั้นนำด้านผลึกนาโนคริสตัลในสหรัฐฯ สำหรับผลงานการค้นพบและพัฒนาเทคโนโลยี ‘ควอนตัมดอต’ (Quantum Dot) ซึ่งเป็นอนุภาคระดับนาโนเมตรที่มีส่วนสำคัญในการช่วยปฏิวัติอุตสาหกรรมในหลายแวดวง ตั้งแต่อาหาร ยา เวชภัณฑ์ ตลอดจนอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ ทั้งที่ใช้ในเชิงการแพทย์และที่ใช้อยู่ทั่วไปในชีวิตประจำวัน
ด้าน ศ.ดร.กอตอลิน กอริโก นักชีวเคมีสัญชาติฮังการี-อเมริกัน และรองประธานอาวุโสบริษัท BioNTech และ ศ.นพ.ดรู ไวส์แมน นายแพทย์ชาวอเมริกันจากคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเพนซิลเวเนียในสหรัฐฯ เป็นเจ้าของรางวัลโนเบลสาขาการแพทย์ ประจำปี 2023 สำหรับการค้นคว้าที่ก้าวล้ำของทั้ง 2 คนที่คิดค้นและพัฒนาวัคซีน mRNA ที่มีส่วนช่วยชีวิตผู้คนหลายล้านคนทั่วโลกในช่วงที่มีการแพร่ระบาดของโควิด จนสังคมโลกกลับมาขับเคลื่อนได้อย่างปกติอีกครั้ง และในขณะนี้วัคซีน mRNA ก็ยังได้รับการพัฒนาต่อยอดเพื่อใช้ป้องกันและรักษาโรคชนิดอื่นๆ อาทิ โรคมะเร็ง และทั้งคู่ยังเคยได้รับรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล สาขาการแพทย์ ประจำปี 2021 อีกด้วย
ในฟากฝั่งของแวดวงวรรณกรรม ยอน ฟอซเซอ นักเขียนชาวนอร์เวย์ เจ้าของบทละครและงานประพันธ์ร้อยแก้วเชิงสร้างสรรค์มากมายที่ได้รับการยกย่องว่ามีคุณค่าในเชิงวรรณศิลป์ อีกทั้งผลงานของเขายังมอบเสียงให้แก่ผู้คนที่ไร้เสียงอีกด้วย ฟอซเซอถือเป็นชาวนอร์เวย์คนที่ 4 ที่ได้รับรางวัลโนเบลสาขาวรรณกรรม นับตั้งแต่เริ่มมอบรางวัลในสาขานี้ในปี 1901
ส่วนรางวัลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร์ประจำปีนี้เป็นของ ศ.คลอเดีย โกลดิน นักเศรษฐศาสตร์หญิงชาวอเมริกันที่ค้นพบปัจจัยสำคัญที่เป็นเบื้องหลังความเหลื่อมล้ำระหว่างค่าแรงของผู้ชายและผู้หญิง ซึ่งงานวิจัยของเธอมีส่วนสำคัญในการพัฒนาความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับตลาดแรงงานของผู้หญิงทั้งในอดีตและปัจจุบัน นับเป็นนักเศรษฐศาสตร์หญิงคนแรกที่ไม่ต้องรับรางวัลโนเบลในสาขานี้ร่วมกับเพื่อนนักวิจัยชายคนอื่นๆ เหมือนช่วงหลายๆ ปีก่อนหน้านี้
ขณะที่ นาร์เกส โมฮัมมาดี นักเคลื่อนไหวด้านสิทธิมนุษยชนชาวอิหร่าน เป็นผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ ประจำปี 2023 ขณะที่เธอยังถูกทางการอิหร่านจำคุกอยู่ในเวลานี้ รางวัลนี้มอบให้เพื่อเป็นเกียรติแก่เธอ สำหรับการต่อสู้กับการกดขี่ผู้หญิงในอิหร่าน และการต่อสู้เพื่อส่งเสริมสิทธิมนุษยชนและเสรีภาพของคนทุกคน โดยหนึ่งในคณะกรรมการพิจารณารางวัลนี้กล่าวว่า แม้คุกในกรุงเตหะรานจะมืดมิด แต่ก็ไม่อาจบดบังและปิดกั้นเสียงอันทรงพลังของโมฮัมมาดีในฐานะนักเคลื่อนไหวด้านสิทธิมนุษยชนได้
ภาพประกอบ: ฉัตรชัย เฉยชิต
อ้างอิง:
