จากชัยชนะในศึกเอฟเอคัพนัดชิงชนะเลิศเหนือเชลซี ที่ต้องต่อสู้กันอย่างดุเดือดกว่า 120 นาที ลิเวอร์พูลของ เจอร์เกน คล็อปป์ ยังรักษาความหวังในการลุ้นกวาดครบ 4 แชมป์ในฤดูกาลนี้เอาไว้ได้ เมื่อบุกไปเอาชนะเซาแธมป์ตันในอีก 3 วันต่อมา
เกมนั้นเป็นเกมนัดที่ 61 ในฤดูกาลของลิเวอร์พูลแล้วครับ โดยทีมยังเหลือโปรแกรมแข่งขันอีก 2 นัดในฤดูกาลนี้ ซึ่งจะมีความหมายถึงแชมป์ทั้ง 2 นัด เริ่มจากเกมต้อนรับวูล์ฟแฮมป์ตัน วันเดอเรอร์ส ที่แอนฟิลด์ ในเกมสุดท้ายของพรีเมียร์ลีกวันอาทิตย์ที่จะถึงนี้ (22 พฤษภาคม) จากนั้นคือการล้างตากับเรอัล มาดริดในศึกยูฟ่าแชมเปียนส์ลีกในอีกหนึ่งสัปดาห์ถัดไป
จากผลงานนี้ นอกเหนือจากเรื่องในสนามที่สู้กันมาถึงตรงนี้ก็แทบต้องคารวะหัวจิตหัวใจที่ไม่ยอมแพ้สมชื่อ ‘Mentality Monsters’ แล้ว อีกสิ่งที่คนจำนวนไม่น้อยสงสัยคือ ลิเวอร์พูลทำอย่างไรถึงสามารถที่จะทำให้ทีมแทบไม่มีปัญหาอาการบาดเจ็บรบกวนเลย โดยเฉพาะในช่วงครึ่งหลังของฤดูกาลที่เมื่อตัวหลักทยอยกลับมาลงสนามได้ครบ ก็ยังสามารถประคับประคองทีมได้โดยแทบไม่มีตัวเจ็บ
เรื่องนี้มีความสำคัญอย่างมากต่อการได้ลุ้น 4 แชมป์ (Quadruple Champ) เรียกได้ว่าเป็นเคล็ดลับที่หลายคนอยากรู้ เพราะทีมงานของคล็อปป์นั้นคงไม่ได้แค่จะสอบถามนักฟุตบอลว่าอาการเป็นอย่างไร หรือแค่สอบถามจากนักกายภาพบำบัด (Physio) และหมอนวดประจำทีม (Masseur) อย่างแน่นอน
ความลับเรื่องนี้เพิ่งจะได้รับการเปิดเผยออกมาครับ โดย Telegraph ได้ตีพิมพ์บทความเรื่อง Revealed: The Silicon Valley algorithm helping Liverpool cope with history-making quadruple assault ที่บอกเล่าเรื่องราวเบื้องหลังการที่นักเตะลิเวอร์พูลอยู่ยงคงกระพันในฤดูกาลนี้
ว่าแต่ซิลิคอนแวลลีย์กับทีมฟุตบอลมันเข้ามาเกี่ยวข้องกันได้อย่างไร?
เรื่องมีประมาณนี้ครับ…
ในฤดูกาลนี้ ลิเวอร์พูลได้ว่าจ้างบริษัท Zone7 ซึ่งชำนาญด้านเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ หรือ AI จากซิลิคอนแวลลีย์ในแคลิฟอร์เนียมาเพื่อช่วยตรวจสอบความเสี่ยงปัญหาอาการบาดเจ็บของผู้เล่น ซึ่งเริ่มความร่วมมือกันตั้งแต่ช่วงเปิดฤดูกาล 2021/22 เป็นต้นมา
ทาล บราวน์ ผู้ก่อตั้งและ CEO ของ Zone7 ซึ่งเป็นนักศึกษาเกียรตินิยมอันดับหนึ่งด้านวิศวกรรมคอมพิวเตอร์จากมหาวิทยาลัยวอร์วิค เล่าถึงเรื่องของข้อมูลเอาไว้ว่า “ฟุตบอลกลายเป็นกีฬาที่มีข้อมูลเต็มไปหมด และถ้าคุณสามารถแตกคุณค่าจากข้อมูลที่มีได้ นั่นหมายถึงคุณจะได้เปรียบในการแข่งขัน
“ก่อนนี้มันถูกนำมาใช้ในการเฟ้นหานักเตะพรสวรรค์ได้เป็นอย่างดี และตอนนี้ข้อมูลได้เริ่มถูกนำมาใช้เพื่อประเมินและพยายามปรับปรุงความเป็นอยู่และผลงานในสนามของนักฟุตบอลด้วย”
ย้อนกลับไปในจุดเริ่มต้น บราวน์และ Zone7 เริ่มต้นทำงานกับหน่วยงานด้านความปลอดภัยของประเทศอิสราเอล Israel Defence Forces Intelligence Corps ก่อนที่เขาและทีมงานจะขยายกิจการด้วยการผลิตซอฟต์แวร์การทำนายผลลัพธ์ในหลายอุตสาหกรรม ตั้งแต่เรื่องของการรักษาความปลอดภัยไปจนถึงด้านบริการทางการเงิน
ก่อนที่พวกเขาจะเริ่มกระโดดเข้าสู่วงการฟุตบอลเมื่อ 4 ปีก่อน โดยปัจจุบันมีทีมที่ใช้บริการ Zone7 มากกว่า 30 ทีมทั่วโลก นอกจากลิเวอร์พูลยังมีกลาสโกว์ เรนเจอร์ส, ฮัลล์ ซิตี้ และ เคตาเฟ
สิ่งที่น่าสนใจคือด้วยเทคโนโลยีของ Zone7 พวกเขาสามารถวิเคราะห์และประเมินอาการบาดเจ็บของผู้เล่นได้โดยที่ไม่ต้องใช้มือจับกล้ามเนื้อของผู้เล่นด้วยซ้ำ
หลักการทำงานของ AI ตัวนี้จะเก็บรวบรวมข้อมูลทุกอย่างที่สามารถจะรวบรวมได้ เช่น ข้อมูลส่วนตัวของผู้เล่น ข้อมูลในระหว่างเกมและการฝึกซ้อม ไปจนถึงข้อมูล Biometric, ความแข็งแกร่งของร่างกาย, การนอนหลับ, ความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อ และระดับความเครียด ซึ่งจะส่งสัญญาณความเสี่ยง
Big Data ทั้งหมดจะถูกรวบรวม วิเคราะห์ ก่อนจะส่งเข้าสู่มือของคนที่มีอำนาจในการตัดสินใจเลือกทีม คือ คล็อปป์ และทีมงานที่จะช่วยพิจารณา อย่างทีมนักวิทยาศาสตร์การกีฬา ทีมแพทย์ และสตาฟฟ์โค้ชที่จะตัดสินใจร่วมกัน
ด้วยเหตุนี้เอง ทำให้หากสังเกตกันจะพบว่าในการแถลงข่าวก่อนเกมหลายครั้ง คล็อปป์จะบอกว่าเขาต้องรอดู ‘ข้อมูล’ ก่อน ซึ่งมีหลายครั้งนักเตะที่ถูกตั้งคำถามว่าจะได้ลงสนามหรือไม่ อาจจะลงหรือไม่ได้ลงก็ได้โดยที่อาจจะขัดต่อสามัญสำนึกบ้าง เช่น แฟนบอลอาจจะคิดว่านักเตะคนนี้ลงเล่นแทบทุกนัดและสมควรได้พักแล้ว แต่บอสชาวเยอรมันก็ยังส่งลงสนามอยู่และนักเตะสามารถทำได้ดี
โจเอล มาทิป เป็นหนึ่งในนักเตะที่ได้ลงสนามมากขึ้นกว่าเดิมชัดเจน หลังลิเวอร์พูลใช้ระบบ Zone7 เพื่อประเมินเรื่องอาการบาดเจ็บของผู้เล่น
ยกตัวอย่างเช่น โจเอล มาทิป ที่เดิมเป็นนักเตะที่ไม่สามารถจะลงเล่นต่อเนื่องได้ แต่ในฤดูกาลนี้หลังได้รับการถนอมอย่างดี ทำให้กองหลังชาวแคเมอรูนซึ่งเป็นหนึ่งในนักเตะที่เล่นได้เยี่ยมและสม่ำเสมอที่สุดในฤดูกาลนี้ ลงสนามเพิ่มจากในฤดูกาล 2019/20 (ปีที่เป็นแชมป์) และ 2020/21 (ปีที่ต้องฝืนลงเล่นต่อเนื่องเพราะ เวอร์จิล ฟาน ไดจ์ค และ โจ โกเมซ ปิดฉากฤดูกาลตั้งแต่เดือนตุลาคม ก่อนจะเจ็บตามไปในเดือนมกราคม) ถึงเกือบ 2 เท่า
จากที่เคยลงเล่นได้ฤดูกาลละ 23 นัด ในฤดูกาลนี้มาทิปลงเล่นไปแล้วถึง 42 นัด และมีโอกาสอีก 2 นัดสุดท้ายของฤดูกาลด้วย
ทั้งนี้หากย้อนกลับไปในฤดูกาล 2020/21 ลิเวอร์พูลเจ็บปวดอย่างมากเมื่อทีมต้องเสียกองหลังทั้งหมดไปจนทำให้ทีมประสบปัญหาขั้นวิกฤต ซึ่งส่วนหนึ่งเป็นเพราะนักเตะได้รับผลกระทบอย่างรุนแรงจากช่วงโควิดที่มีการล็อกดาวน์และพักฤดูกาล รวมถึงต้องลงแข่งต่อเนื่องอย่างหนัก เรื่องนี้เป็นแผลในใจที่คล็อปป์ต้องการรักษาให้หาย เพื่อโอกาสและความหวังของทีมด้วย
และในภาพรวม ด้วยความสามารถของ AI อัลกอริทึม ร่วมด้วยการตัดสินใจของทีมสตาฟฟ์ลิเวอร์พูลและคล็อปป์ พวกเขาลดจำนวนวันบาดเจ็บของผู้เล่น (Total days lost to injury) และจำนวนวันที่สูญเสียไปจากผู้เล่นบาดเจ็บระยะยาว (Days lost from substantial injuries – บาดเจ็บมากกว่า 9 วัน) ลงได้อย่างมีนัยสำคัญ
ในฤดูกาล 2020/21 จำนวนวันบาดเจ็บของผู้เล่นอยู่ที่ 1,513 วัน ขณะที่ในฤดูกาล 2021/22 ลดลงเหลือแค่ 1,008 วัน หรือลดลงกว่า 33%
ขณะที่จำนวนวันของผู้เล่นที่บาดเจ็บระยะยาวลดลงจากฤดูกาลที่แล้ว 1,409 วัน เหลือแค่ 841 วัน หรือลดลงกว่า 40%
“ด้วยซอฟต์แวร์ของเราจะสามารถจำลองสถานการณ์ที่เหมาะสมที่สุดสำหรับผู้เล่น เพื่อจะทำให้พวกเขารักษาช่วงพีคของการเล่นเอาไว้ได้นานที่สุดและลดความเสี่ยงลงมากที่สุด” บราวน์เผยความลับ “บางครั้งความเสี่ยงอาจจะหมายถึงการลดภาระในการทำงาน (Workload) ลง เช่น ลดการวิ่งสปรินต์ลง หรือบางครั้งนักเตะอาจจะซ้อมน้อยกว่าปกติ หรือบางครั้งอาจจะต้องซ้อมมากกว่าปกติ”
อย่างไรก็ดี กว่าที่ Zone7 จะสามารถพัฒนา AI ของตัวเองได้ขนาดนี้ พวกเขาต้องใช้ระยะเวลานาน และไม่ได้เป็น Geek ที่คิดเอาเองว่ามันควรจะเป็นแบบนั้นแบบนี้ แต่มีการว่าจ้างคนในวงการฟุตบอลที่รู้จักเพื่อที่จะสามารถทำความเข้าใจและทำให้ AI เหมาะสมกับการใช้งานจริงมากที่สุด
เป็นช่วงโควิดนี่เองที่พวกเขาเริ่มมั่นใจใน ‘สูตร’ ของตัวเองว่าวิเคราะห์ได้แม่นยำจริง โดยสามารถตรวจจับอาการบาดเจ็บได้ถึง 70% ล่วงหน้า 7 วันก่อนที่จะมีอาการบาดเจ็บเกิดขึ้นจริง แต่จะมีการปรับปรุงระบบอย่างต่อเนื่องเพื่อให้ได้ผลลัพธ์การวิเคราะห์ที่ดีที่สุด
AI จาก Zone7 จึงเป็นเครื่องมือสำคัญอย่างยิ่งสำหรับคล็อปป์และทีมงานในฤดูกาลนี้ ซึ่งได้มีการ ‘ทดลอง’ วิธีการใหม่ๆ ตั้งแต่ช่วงต้นฤดูกาล ซึ่งแทบทุกนัดจะมีการหมุนเวียนผู้เล่นอย่างน้อย 4 ตำแหน่ง ทั้งๆ ที่ปกติแล้วช่วงเปิดฤดูกาลไม่มีความจำเป็นที่จะต้องทำเช่นนั้น
แต่ด้วยกลยุทธ์นี้ทำให้นักเตะตัวหลักค่อยๆ ทำได้ดีขึ้นเรื่อยๆ ในระหว่างฤดูกาลก่อนจะมาพีคในช่วงปลายฤดูกาล รวมถึงนักเตะที่เป็นตัวทดแทนก็จะได้มีเวลาและโอกาสในการลงสนาม ทำให้เก็บความมั่นใจไว้และเมื่อถึงเวลาต้องลงสนามก็ยังสามารถทำได้ดีเหมือนเดิม
อย่างไรก็ดี Zone7 หากจะเปรียบแล้วก็เหมือนแดชบอร์ดของเครื่องบิน ไม่ใช่นักบินที่เป็นคนตัดสินใจจากข้อมูลทั้งหมด และนี่คือสิ่งที่ ไซมอน บรันดิช ที่ปรึกษาด้านวิทยาศาสตร์การกีฬาให้กับนักฟุตบอลและสโมสรฟุตบอลหลายแห่ง ชื่นชมคล็อปป์ที่เข้าใจเรื่องวิทยาศาสตร์การกีฬาเป็นอย่างดี
Zone7 ไม่ใช่เทคโนโลยีล้ำสมัยเพียงอย่างเดียวที่ลิเวอร์พูลใช้ เพราะยังมี neuro11 เทคโนโลยีระบบประสาทวิทยาที่มีการเปิดเผยตั้งแต่ช่วงพรีซีซันโดย The Athletic ที่ลิเวอร์พูลนำมาใช้เพื่อพัฒนาการเล่นของนักเตะในทีม ซึ่งเป็นหนึ่งในเคล็ดลับที่ถูกนำมาใช้ในการยิงลูกจุดโทษที่ตัดสินแชมป์ให้ทีมมาแล้ว 2 รายการ
บางครั้งคนเก่งที่สุดอาจไม่ได้หมายถึงคนที่หัวดีที่สุด แต่เป็นคนที่สามารถทำงานร่วมกับคนเก่งที่สุดที่รายล้อม และใจกว้างพอที่จะเปิดรับสิ่งใหม่ๆ โดยสามารถตัดสินใจได้ว่าสิ่งนี้ดีต่อทีมจริงหรือไม่
และนี่คือส่วนหนึ่งของเรื่องราวเบื้องหลังฤดูกาลที่สุดจะเหลือเชื่อของลิเวอร์พูลครับ 🙂
อ้างอิง:
