การฝึกรับรู้ความรู้สึกภายในร่างกาย หรือที่เรียกว่า Interoception นั้นเป็นเรื่องที่น่าสนใจและมีประโยชน์มากในชีวิตประจำวัน เราอาจเคยได้ยินคำว่า “ฟังเสียงร่างกายตัวเอง” ซึ่งก็คือแนวคิดเดียวกันนี้เลย รู้ไหมว่าการฝึกแบบนี้จะช่วยให้เราเข้าใจสัญญาณต่างๆ ที่ร่างกายพยายามสื่อสารกับเราได้ดีเลย ไม่ว่าจะเป็นความเย็น ความรู้สึกหิว กระหาย เหนื่อยล้า หรือแม้แต่อารมณ์ต่างๆ ที่แสดงออกผ่านร่างกายของเรา
เมื่อเริ่มฝึกสังเกตร่างกายตัวเอง เราจะค่อยๆ เห็นว่าร่างกายพยายามบอกอะไรเราบ้าง บางครั้งเราอาจรู้สึกปวดท้องเวลาเครียด หรือรู้สึกเกร็งที่บ่าและไหล่เมื่อกังวล การรู้จักสังเกตสัญญาณเหล่านี้จะช่วยให้เราดูแลตัวเองได้ดีขึ้น เช่น เมื่อรู้สึกว่าร่างกายเริ่มเครียดก็สามารถหยุดพักหรือผ่อนคลายได้ทันท่วงที
การฝึกไม่จำเป็นต้องยากหรือซับซ้อน เราสามารถเริ่มจากกิจกรรมง่ายๆ ในชีวิตประจำวัน เช่น ตอนกินข้าวแทนที่จะรีบกินไปดูโทรศัพท์ไป ลองใช้เวลาสักนิดสังเกตรสชาติอาหาร ความรู้สึกอิ่มหรือหิว หรือตอนอาบน้ำลองสังเกตความรู้สึกของน้ำที่สัมผัสผิว ความเย็นหรือร้อน ความผ่อนคลายที่เกิดขึ้น
อีกวิธีที่ง่ายคือการฝึกหายใจ ลองหาเวลาสัก 5 นาทีนั่งสบายๆ แล้วสังเกตลมหายใจของตัวเอง สังเกตว่าท้องกับหน้าอกขยับอย่างไรตอนหายใจเข้าออก รู้สึกถึงลมที่ผ่านจมูกอย่างไร ไม่ต้องพยายามเปลี่ยนแปลงอะไร แค่สังเกตเฉยๆ
การออกกำลังกายก็เป็นโอกาสดีในการฝึก ลองสังเกตว่าร่างกายรู้สึกอย่างไรระหว่างเคลื่อนไหว หัวใจเต้นแรงแค่ไหน เหงื่อออกมากน้อยเพียงใด กล้ามเนื้อตึงหรือผ่อนคลาย การสังเกตแบบนี้จะช่วยให้เราออกกำลังกายได้พอดี ไม่หักโหมจนเกินไป
เมื่อฝึกไปเรื่อยๆ เราจะพบว่าตัวเองเข้าใจร่างกายและจิตใจมากขึ้น รู้ว่าเมื่อไรควรพัก เมื่อไรร่างกายต้องการอะไร การนอนหลับจะดีขึ้นเพราะเรารู้จังหวะของร่างกายตัวเอง ความเครียดและวิตกกังวลจะลดลงเพราะเรารู้ทันและจัดการได้เร็วขึ้น ความสัมพันธ์กับคนรอบข้างก็จะดีขึ้นเพราะเราเข้าใจตัวเองและเข้าใจผู้อื่นมากขึ้น
สิ่งสำคัญคือไม่ต้องรีบร้อนหรือคาดหวังผลเร็วเกินไป การฝึกแบบนี้เป็นเรื่องของการค่อยๆ สังเกตและเรียนรู้ ทำไปทีละนิด แต่ทำอย่างสม่ำเสมอ ถ้ารู้สึกว่ามีอะไรผิดปกติหรือไม่สบายใจก็อย่าลังเลที่จะปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ การฝึกนี้ควรทำให้เรารู้สึกดีขึ้น ไม่ใช่เป็นการเพิ่มความกดดันให้ตัวเอง
การฝึกรับรู้ความรู้สึกภายในร่างกายเป็นเหมือนการเรียนรู้ภาษาใหม่ – ภาษาที่ร่างกายใช้สื่อสารกับเรา ยิ่งฝึกฝนยิ่งเข้าใจ และเมื่อเข้าใจแล้วเราจะสามารถดูแลตัวเองได้ดียิ่งขึ้น มีความสุขมากขึ้น และมีชีวิตที่สมดุลมากขึ้น
