‘From the River to the Sea’ เปิดที่มาคำต้องห้าม กับคำถามถึงเสรีภาพในโลกฟุตบอล

ผลกระทบของสงครามระหว่างอิสราเอลและกลุ่มฮามาสไม่ได้ถูกจำกัดวงอยู่แค่เพียงสมรภูมิรบจริงเท่านั้น แต่ยังมีสมรภูมิทางความคิดของผู้คนที่ให้การสนับสนุนทั้งสองฝ่ายด้วย

ในโลกของเกมฟุตบอลก็เช่นกัน มีนักฟุตบอลบางคนหรือบางทีมที่แสดงออกถึงจุดยืนทางความคิดและความเชื่อของตัวเอง แต่ในจำนวนนี้ก็มีนักฟุตบอลที่เกือบต้องเดือดร้อนจากการแสดงจุดยืนทางความคิดของตัวเองเช่นกัน

หนึ่งในนั้นคือ อันวาร์ เอล กาซี ปีกชาวเนเธอร์แลนด์ของสโมสรไมนซ์ 05 ที่กลายเป็นตกที่นั่งลำบากหลังการโพสต์แสดงความคิดเห็นลงบนโซเชียลมีเดีย

สาเหตุนั้นเป็นเพราะข้อความของเอล กาซี มีข้อความที่เป็น ‘คำต้องห้าม’ อยู่ด้วย โดยคำต้องห้ามดังกล่าวคือคำว่า ‘From the River to the Sea, Palestine will be Free’

ที่มาที่ไปของคำคำนี้เป็นอย่างไร และตกลงแล้วในโลกฟุตบอลมีเสรีภาพในการแสดงออกทางความคิดเห็นหรือไม่

ย้อนกลับไปเมื่อวันอาทิตย์ที่ 16 ตุลาคมที่ผ่านมา เอล กาซี นักเตะวัย 28 ปีจากทีมไมนซ์ 05 ในบุนเดสลีกา ได้โพสต์ข้อความลงบน Instagram ส่วนตัว จากกรณีการทำสงครามระหว่างอิสราเอลและกลุ่มฮามาส

เอล กาซี ประณามฝ่ายอิสราเอลว่าได้พยายามที่จะ ‘ล้างเผ่าพันธุ์’ ผู้คนในเขตฉนวนกาซา หลังจากที่กองกำลังฮามาสได้สังหารทหารและพลเรือนของอิสราเอลจำนวนกว่า 1,400 คนในการบุกที่ไม่มีใครคาดคิดเมื่อวันที่ 7 ตุลาคมที่ผ่านมา

โดยข้อความของนักเตะชาวดัตช์จบลงด้วยประโยคว่า ‘From the River to the Sea, Palestine will be Free’

ข้อความนี้ทำให้เรื่องนี้กลายเป็นเรื่องใหญ่ทันที เพราะนี่คือข้อความต้องห้ามในประเทศเยอรมนี และเมื่อไม่กี่วันมานี้ทางด้านสมาคมฟุตบอล (FA) ของประเทศอังกฤษ ได้มีการสั่งห้ามไม่ให้มีการแสดงออกทางความคิดเห็นด้วยประโยคนี้เช่นกัน

ที่มาของคำต้องห้ามและความหมายที่แท้จริง

แล้วคำว่า ‘From the River to the Sea’ นั้นมีความหมายว่าอย่างไร แล้ว ‘แม่น้ำ’ กับ ‘ทะเล’ ที่ว่านี้อยู่ที่ไหน และเหตุใดมันจึงเป็นคำต้องห้ามในเยอรมนีรวมถึงในอีกหลายประเทศ

ต้นกำเนิดของประโยคนี้มาจากสโลแกนของขบวนการปลดปล่อยปาเลสไตน์ หรือ PLO ที่นำมาโดย ยาสเซอร์ อาราฟัต ใช้ในการปลุกเร้าในช่วงปีทศวรรษ 1960 ภายหลังจากที่มีการสถาปนาอิสราเอลเป็นรัฐ โดยที่ชาวปาเลสไตน์ไม่เห็นด้วยกับแนวทางที่กำหนดโดยสหประชาชาติ และนำไปสู่สงครามครั้งแรกระหว่างอิสราเอลและอาหรับในปี 1948

ในวันที่ 15 พฤษภาคม 1948 เป็นวันที่ชาวปาเลสไตน์จำนวนกว่า 750,000 คนต้องอพยพจากบ้านของตัวเองอย่างเจ็บปวด ซึ่งวันนี้เป็นวันที่ชาวปาเลสไตน์จดจำในวัน ‘นักบา’ (Nakba) หรือ ‘วันแห่งความวิปโยค’

ด้วยความเจ็บปวด ทำให้ฝ่ายขบวนการปลดปล่อยปาเลสไตน์พยายามต่อสู้ ซึ่งหนึ่งในคำขวัญของพวกเขาก็คือคำว่า ‘From the River to the Sea’

River หรือแม่น้ำ ในที่นี้หมายถึง ‘แม่น้ำจอร์แดน’

ส่วน Sea หรือทะเล หมายถึง ‘ทะเลเมดิเตอร์เรเนียน’

แม่น้ำจอร์แดนตั้งอยู่ติดกับชายแดนด้านตะวันออกที่สุดของอิสราเอล ส่วนทะเลเมดิเตอร์เรเนียนตั้งอยู่สุดทิศตะวันตกของอิสราเอล ซึ่งนั่นถูกตีความว่าหมายถึงความปรารถนาของชาวปาเลสไตน์ที่จะกวาดล้างชาวยิวในพื้นที่จากแม่น้ำจอร์แดนถึงทะเลเมดิเตอร์เรเนียนให้หมดไป

เมื่อนั้นวันแห่งอิสรภาพของชาวปาเลสไตน์จะได้มาถึง

ประเด็นอ่อนไหว

ถึงแม้ว่าจะมีเหล่านักประวัติศาสตร์พยายามบอกว่าประโยคดังกล่าวนั้นมีปัญหาอยู่ที่เรื่องการตีความของคำว่า ‘Free’ หรือเสรีภาพ

แต่สำหรับในหลายประเทศ ซึ่งรวมถึงเยอรมนี ประโยค ‘From River to the Sea’ ถือเป็นคำต้องห้าม และมีความผิดตามกฎหมายในเรื่องของอาชญากรรมจากความเกลียดชัง ขณะที่คณะกรรมการอเมริกันยิว (The American Jewish Committee) นิยามประโยคนี้ว่าเป็นการต่อต้านยิว และสามารถตีความได้ว่ามีเจตนาในการล้มล้างรัฐยิว

ด้วยเหตุผลดังกล่าวทำให้การแสดงออกของเอล กาซี ถือเป็นความผิด

ตัวนักฟุตบอลเองเมื่อได้รับทราบก็ได้รีบลบโพสต์ดังกล่าวออกไปทันที ก่อนจะได้หารือกับเอล กาซี รวมถึงตัวแทน ก่อนจะมีการประกาศว่าได้ลงโทษแบนนักเตะ และจะชี้แจงในแถลงการณ์ของสโมสรในเวลาต่อมาว่า ถึงจะมีความเข้าใจในเรื่องของ ‘มุมมองที่แตกต่าง’ ในประเด็นความขัดแย้งในตะวันออกกลาง แต่การแสดงความเห็นของเอล กาซี ถือเป็นสิ่งที่ไม่สามารถยอมรับได้และขัดต่อคุณค่าของสโมสร

ทั้งนี้ เพื่อให้เข้าใจมากยิ่งขึ้น ต้องย้อนกลับไปถึงหนึ่งในผู้ร่วมก่อตั้งสโมสรไมนซ์ 05 อย่าง ยูจีน ซาโลมอน นั้นเป็นชาวเยอรมันเชื้อสายยิว

ซาโลมอนถูกนาซีสังหารในค่ายเอาช์วิทซ์ในปี 1942

เหตุผลดังกล่าวทำให้ไมนซ์ 05 มีความอ่อนไหวในประเด็นเรื่องของการต่อต้านยิวอย่างมาก และการตัดสินใจของสโมสรก็ได้รับการสนับสนุนจากแฟนฟุตบอลบางส่วนที่แสดงออกผ่านป้ายผ้าที่มีการแสดงออกว่าเป็นหนึ่งเดียวกับเหล่าเหยื่อที่สูญเสียจากการก่อสงคราม แต่ในเวลาเดียวกันก็เรียกร้อง ‘สันติภาพ’ แก่ผู้คนในเขตกาซาด้วย

**แทรก Twitter / X

https://x.com/elghazi1995/status/1719642738839200016?s=20

จุดยืนที่ไม่เปลี่ยนแปลง

ด้านเอล กาซี หลังจากลบโพสต์ปัญหาและถูกสโมสรลงโทษแบนเบื้องต้นแล้วก็ได้มีการชี้แจงว่า ความตั้งใจนั้นอยู่ที่การประณามการสังหารประชาชนผู้บริสุทธิ์ทั้งฝ่ายของปาเลสไตน์และอิสราเอล และเขาต้องการเห็นสันติภาพเกิดขึ้นในตะวันออกกลาง

“เพื่อสันติภาพของมนุษยชาติ”

อย่างไรก็ดี เอล กาซี ไม่ได้มีการบันทึกวิดีโอเพื่อกล่าวคำขอโทษจากการกระทำของตัวเองตามที่สโมสรได้มีการแนะนำแต่อย่างใด

เรื่องนี้นำไปสู่สถานการณ์ที่อาจเกิดการแตกหักระหว่างนักเตะและสโมสร มีรายงานข่าวว่า ไมนซ์อาจตัดสินใจยกเลิกสัญญาของเอล กาซี ในช่วงสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา โดยถือว่าประพฤติผิดอย่างร้ายแรง เพียงแต่ก็ไม่ได้มีการยกเลิกสัญญากันแต่อย่างใด

บทลงโทษมีเพียงแค่การ ‘ตักเตือนอย่างเป็นทางการ’ และอนุญาตให้กลับมาฝึกซ้อมและมีส่วนร่วมกับกิจกรรมการแข่งขันได้ อันเป็นผลจากการที่เอล กาซี ได้ลบโพสต์รวมถึงได้แสดงจุดยืนที่ตรงกับคุณค่าของสโมสร ซึ่งเป็นสิ่งที่สโมสรได้ออกมาแถลง

แต่เรื่องไม่ได้จบเพียงเท่านี้

เมื่อเช้าวันพุธที่ผ่านมา เอล กาซี ได้มีการโพสต์ข้อความลงบน Instagram อีกครั้ง โดยระบุว่าสิ่งที่ไมนซ์ได้แถลงนั้น ‘ไม่ตรงกับความเป็นจริง’ และ ‘ไม่ได้รับอนุญาต’ จากตัวเขาเอง

ปีกชาวดัตช์ยืนยันว่าจุดยืนนั้นอยู่ที่การ ‘ต่อต้านสงครามและความรุนแรง การสังหารผู้บริสุทธิ์ การต่อต้านการเหยียดเชื้อชาติทุกรูปแบบ การต่อต้านกลุ่มที่ต่อต้านทั้งชาวอิสลามและชาวยิว รวมทั้งต่อต้านการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์’

โดยเจ้าตัวยืนหยัดว่า “ไม่เคยเสียใจในจุดยืนของตัวเอง”

คำถามถึงเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น

หลังจากที่เอล กาซี ได้แถลงจุดยืนของตัวเองดังกล่าว สโมสรไมนซ์ 05 ได้มีการออกแถลงเช่นกัน โดยระบุว่า “ไม่เข้าใจและประหลาดใจในการออกแถลงของเอล กาซี”

พร้อมระบุว่า จากนี้ไปสโมสรจะมีการพิจารณาข้อเท็จจริงตามหลักกฎหมาย ส่วนในเวลานี้นักเตะอยู่ในระหว่างการลาป่วย

มีการประเมินกันว่าการต่อสู้ระหว่างสโมสรและนักฟุตบอลนั้นอาจจบลงที่การแยกทางกัน

แต่สโมสรจะต้องมีการจ่ายเงินค่าชดเชยหรือไม่ จะต้องมีการขึ้นศาลเพื่อให้ตีความในเรื่องของ ‘สิทธิและเสรีภาพในการแสดงออก’ ซึ่งเรื่องนี้ถือเป็นเรื่องใหญ่มาก

เพราะอย่างที่บอกไว้ตอนต้นว่า มีนักฟุตบอลอีกจำนวนหนึ่งที่แสดงออกในแนวทางคล้ายกับเอล กาซี เช่น ฮัมซา ชูดูรี กองกลางเลสเตอร์ ซิตี้ ที่โพสต์ข้อความ ‘From River to the Sea’ เหมือนกัน แต่รอดตัวจากการโดนลงโทษ แต่ทางด้านสมาคมฟุตบอลของอังกฤษได้มีการ ‘ตัดไฟแต่ต้นลม’ ด้วยการห้ามไม่ให้โพสต์ข้อความต้องห้ามนี้เด็ดขาด

สำหรับเอล กาซี การโพสต์ ‘From River to the Sea’ ของเขาจะต้องมีการตีความว่า เป็นการประพฤติผิดร้ายแรงมากพอที่จะทำให้สโมสรยกเลิกสัญญาได้อย่างถูกต้องหรือไม่ ถือเป็นการขัดต่อคุณค่าและหลักการของสโมสรที่ยึดถือมาโดยตลอดหรือเปล่า

ถ้ามีการตีความว่าผิดจริง เชื่อว่าเอล กาซี น่าจะถูกยกเลิกสัญญา

แต่ถ้าหากตีความแล้วไม่ผิดจริง ถือว่ายังอยู่ขอบเขตที่สามารถแสดงความเห็นได้ มันอาจนำไปสู่การแสดงจุดยืนของนักฟุตบอลอีกจำนวนมาก

เพียงแต่สำหรับเอล กาซี ช่วงเวลาของเขากับไมนซ์ 05 ได้จบลงไปแล้ว ตั้งแต่วันที่โพสต์ด้วยประโยคต้องห้ามสำหรับชาวยิวนี้

อ้างอิง: