ธุรกิจขนาดกลางและเล็ก (SMEs) เป็นรากฐานสำคัญของเศรษฐกิจไทย ซึ่งทุกภาคส่วนพยายามผลักดันให้คนตัวเล็กๆ ที่มีความฝันเหล่านี้ได้เติบโตและยืนด้วยลำแข้งของตนเองได้ ในโลกธุรกิจที่ผันผวน แต่ปัญหาสำคัญของ SMEs ไทยคือการขาดโอกาสทางธุรกิจและการเข้าถึงบริการทางการเงิน ด้วยข้อจำกัดและกฎเกณฑ์ที่มี จึงทำให้ธุรกิจจำนวนมากต้องล้มหายตายจากไปกลางทาง

แต่ความหวังยังมีอยู่เสมอ

บริษัท บีคอน เวนเจอร์ แคปิทัล จำกัด หรือ Beacon VC ทำหน้าที่เป็นกองทุนร่วมลงทุนในสตาร์ทอัพที่มีศักยภาพของธนาคารกสิกรไทย โดยไม่เพียงลงทุนในสตาร์ทอัพไทยที่โดดเด่นเท่านั้น แต่ยังให้การสนับสนุนสตาร์ทอัพในต่างประเทศที่จะเข้ามาช่วยเสริมการดำเนินธุรกิจของธนาคารเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิต SMEs ไทยอีกด้วย และนี่คือบทความพิเศษที่ THE STANDARD ได้พูดคุยกับ Beacon VC และกลุ่มสตาร์ทอัพที่พร้อมจะสร้างการเปลี่ยนแปลงใหม่ๆ นับจากนี้

ธนพงษ์ ณ ระนอง กรรมการผู้จัดการ บริษัท บีคอน เวนเจอร์ แคปิทัล จำกัด

Beacon VC ประสานพลังสตาร์ทอัพสู่บริการที่เหนือกว่าเพื่อ SMEs ไทย

ธนพงษ์ ณ ระนอง กรรมการผู้จัดการ บริษัท บีคอน เวนเจอร์ แคปิทัล จำกัด หรือ Beacon VC ผู้คร่ำหวอดในวงการสตาร์ทอัพ และเป็นแม่ทัพสำคัญในการแสวงหาโอกาสใหม่ๆ ผ่านการลงทุนในเทคโนโลยีที่จะช่วยให้ธนาคารกสิกรไทยแข็งแกร่งกว่าเดิมเล่าเรื่องนโยบายการลงทุนได้อย่างน่าสนใจทีเดียว

“เราไม่ได้จำกัดว่าจะต้องลงทุนเฉพาะในประเทศไทยเท่านั้น เราเป็นส่วนหนึ่งของธนาคารกสิกรไทย ดังนั้นสิ่งที่จะช่วยสร้างมูลค่าเพิ่มให้ธนาคารเราก็สนใจลงทุนทั้งหมด ปีแรกที่ดำเนินการ เราเน้นกลุ่มสตาร์ทอัพไทย จากนั้นเราเองก็เริ่มมองสตาร์ทอัพในต่างประเทศด้วย ซึ่งต้องใช้เวลาพอสมควรเพื่อให้มั่นใจว่าสตาร์ทอัพรายนั้นๆ ดีจริง” 

มีสตาร์ทอัพไทยรายแล้วรายเล่าเข้ามาพูดคุยกับทาง Beacon VC แต่จำนวนมากที่เรายังเล็งเห็นว่ายังไม่เหมาะกับบริบทของธุรกิจในขณะนี้หรือโซลูชันบางอย่าง ธนาคารก็ทำเองได้ การเปิดมุมมองใหม่ๆ ผ่านทีมต่างชาติจึงเข้ามาตอบโจทย์ใหม่ๆ ได้ดี

“เราคิดว่าจะลงทุนในแนวทางที่เราเอามาใช้ได้จริงๆ อย่าง Nium เขาทำเรื่องโอนเงินระหว่างประเทศ เป็นสตาร์ทอัพที่อยู่ภายใต้ Vertex Ventures ซึ่งเป็นอีกกองทุนรายใหญ่ของอาเซียน Beacon VC เองก็เข้าลงทุนไปเมื่อ 2 ปีที่แล้ว พอ Nium มาคุยกับทางธนาคารก็เลยสนใจ และเห็นว่าสามารถทำงานร่วมกันได้ จึงได้มีการเข้าร่วมลงทุน เป็นจุดเริ่มต้น จากนั้นเราก็พบกับสตาร์ทอัพรายอื่นๆ 

Aspire เองก็มีคนแนะนำให้มาคุยกับเรา ซึ่งสิ่งที่เขาทำสอดคล้องกับการเติบโตของอีคอมเมิร์ซและเขาก็ปล่อยกู้ให้กับผู้ขายออนไลน์ด้วย โดยทางเราปล่อยกู้ให้กับผู้ขายที่เป็นบุคคลทั่วไป แต่ Aspire จะปล่อยกู้ให้กับนิติบุคคลที่เป็นธุรกิจขนาดเล็ก ตรงนี้จะช่วยอุดรูโหว่จากกระบวนการของธนาคารได้ เพราะฟินเทคไม่ได้ถูกกำกับเหมือนธนาคารพาณิชย์ จึงทำได้คล่องตัวกว่า ทางเราเองก็จะได้เรียนรู้ว่าทำไมเรื่องบางเรื่องฟินเทคทำได้ แต่เราทำไม่ได้ 

หรือ Workmate ก็น่าสนใจ เขาบอกว่าเขาเป็น Grab for Workers เป็นแพลตฟอร์มของคนทำงาน ซึ่งเราเอา Wallet ของธนาคารไปให้ใช้ รับเงินผ่านระบบของเรา ซึ่งเราจะเห็นข้อมูลความเคลื่อนไหวของเขาและนำเสนอผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสมให้ได้ ที่ผ่านมาเราไม่ได้จับกลุ่มนี้เลย เพราะเป็นกลุ่มที่มีเครดิตต่ำ ความเสี่ยงสูง เนื่องจากเราไม่เห็นข้อมูลของพวกเขาเลย Workmate จึงเข้ามาช่วยตรงนี้ได้ดี”

สำหรับแผนการลงทุนจากนี้ ธนพงษ์เล่าว่า จะลงทุนในสตาร์ทอัพต่างประเทศเพิ่มขึ้น คาดว่าจะเป็นสัดส่วน 50% ของการลงทุนทั้งหมด ขณะนี้ทาง Beacon VC สนใจเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence) ที่กำลังมีบทบาทกับภาคธุรกิจมากขึ้นเรื่อยๆ จุดยืนที่สำคัญคือ จะไม่ลงทุนอะไรที่ไกลเกินเอื้อมหรือไม่เหมาะกับธุรกิจ สตาร์ทอัพเหล่านั้นจะต้องเติบโตแล้วประมาณหนึ่งและสามารถช่วยต่อยอดธุรกิจของธนาคารได้

และนี่คือ 3 สตาร์ทอัพในต่างประเทศที่ Beacon VC เลือกจับมือเดินไปข้างหน้าด้วย

Aspire เข้าถึงและเข้าใจ SMEs เพิ่มทางเลือกผู้ค้าขายออนไลน์

“เราเริ่มธุรกิจในปี 2018 ก่อนนั้นผมทำงานที่ Lazada ผมคุ้นเคยกับประเทศในภูมิภาคนี้อยู่แล้ว ไปมาทั้งกรุงเทพฯ นครโฮจิมินห์ จาการ์ตา และไปสิงคโปร์ ผมเห็นว่ามีร้านค้าในระบบจำนวนมากบนแพลตฟอร์มของ Lazada ตัวเลขเติบโตเป็นเท่าตัวทุกปี เป็นคนขายของตัวเล็กที่ไม่ค่อยได้รับความช่วยเหลือด้านการเงินมากนัก จะติดต่อกับธนาคารก็ลำบาก ผมเห็นโอกาสตรงนี้จึงออกมาตั้ง Aspire เพื่อช่วยเหลือกลุ่มผู้ขายของออนไลน์ในอาเซียน”

มิสเตอร์แอนเดรีย บารอนเชลลี่ หนึ่งในผู้ก่อตั้งและประธานเจ้าหน้าที่บริหาร Aspire กล่าวว่าตอนเริ่มต้นธุรกิจนั้นไม่ง่ายเลย เขาและทีมผู้ก่อตั้งก็ยังตื่นเต้น พวกเขาตั้งต้นและบ่มเพาะ Aspire กับ Y Combinator ซึ่งเป็น Accelerator ระดับโลกจากสหรัฐอเมริกา ถึงจะอยู่ไกลจากอาเซียนที่เป็นตลาดเป้าหมายของ Aspire ในช่วงเริ่มต้น แต่เรานำระบบงานแบบดิจิทัลเต็มรูปแบบมาใช้เพื่อให้ทำงานข้ามซีกโลกให้ได้ ซึ่งถือว่าท้าทายมาก 

“เราเรียกลูกค้าว่า Digital Merchant ก็คือผู้ขายของออนไลน์ ประเทศไทยถือเป็นตลาดที่ใหญ่มาก โดยปกติลูกค้าสามารถเปิดบัญชีของเราผ่านระบบออนไลน์ได้ ซึ่งใช้ง่ายมาก สามารถเชื่อมต่อกับฐานข้อมูลเพื่อยืนยันตัวตน ธุรกิจเล็กๆ หรือคนที่เพิ่งเริ่มก่อร่างสร้างตัวจะเปลี่ยนแปลงตลอด ต้องเปลี่ยนแปลงเร็ว พวกเขาต้องการเงิน ทางเราก็บริหารความเสี่ยงด้วยการวิเคราะห์รายได้และเงินสดที่พวกเขามี สำคัญมากว่าต้องรู้ว่าพวกเขามีรายได้ผ่านแพลตฟอร์มเท่าไร ดูเป็นรายวันทำให้สินเชื่อที่เราให้สะท้อนสภาพธุรกิจที่แท้จริง”

การทำงานร่วมกับ Beacon VC จะช่วยขยายฐานลูกค้าของธนาคารกสิกรไทยให้กว้างขึ้น ปัจจุบันมีธุรกิจขนาดเล็กในประเทศถึง 16 ล้านราย แต่มีกลุ่มที่เชี่ยวชาญการใช้เทคโนโลยีเพียง 1-2% หรือเรียกว่า ‘Digital Savvy’ ซึ่ง Aspire ปักหมุดคนกลุ่มนี้เป็นเป้าหมายในการขยายตลาดก่อนจะขยายไปที่ผู้ขายของออนไลน์กลุ่มอื่นต่อไป

“เราไม่ได้แข่งกับธนาคาร แต่เราร่วมมือกัน ใช้จุดแข็งที่ต่างฝ่ายมีให้เกิดประโยชน์ เราช่วยให้ลูกค้ามีประสบการณ์การที่ดี ใช้งานง่าย ระบบหลังบ้านเราก็จับมือกันกับธนาคารกสิกรไทยเป็นอย่างดีด้วย”

Nium บริการโอนเงินข้ามประเทศแบบไร้รอยต่อ

“แต่เดิมนั้นการชำระเงินข้ามประเทศทำได้ยาก มีขั้นตอนเยอะและต้นทุนค่อนข้างสูง เราเป็นฟินเทคจากสิงคโปร์ ทำเรื่องการโอนเงินระหว่างบุคคลอยู่แล้ว มีครั้งหนึ่งกลุ่มบริษัทจากอังกฤษต้องการส่งเงินเข้าไปที่ประเทศมาเลเซียจึงเข้ามาปรึกษากับทาง Nium เราจึงเห็นถึงโอกาสในการขยายธุรกิจไปรองรับการโอนเงินระหว่างประเทศของกลุ่มองค์กรใหญ่และธนาคาร เรามีลูกค้าที่เป็นธนาคารเยอะมาก รวมทั้งธนาคารกสิกรไทยด้วย การเชื่อมต่อระบบของธนาคารกสิกรไทยและ Nium ทำให้ลูกค้าสามารถโอนเงินข้ามประเทศได้ผ่านแอปพลิเคชัน K PLUS และไม่ต้องเข้าสาขาอีกต่อไป”

มิสเตอร์ประทิค คานธี กรรมการผู้อํานวยการฝ่ายปฏิบัติการบริษัท Nium

กล่าวว่า การทำเรื่องโอนเงินข้ามพรมแดน (Cross Border Transaction) ในประเทศไทยจะต้องมีใบอนุญาตที่กำกับดูแลโดยธนาคารแห่งประเทศไทย ซึ่งทาง Nium เองนั้นไม่สามารถทำได้เอง แตกต่างจากในสิงคโปร์และประเทศอื่นๆ ที่ออกใบอนุญาตให้บริษัทขนาดเล็กได้ ดังนั้น การจับมือกับธนาคารใหญ่อย่างกสิกรไทยถือเป็นการช่วยต่อยอดธุรกิจและสร้างมูลค่าเพิ่มให้แก่กันได้

“Nium ช่วยให้ผู้ใช้งาน K PLUS สามารถโอนเงินไป 24 ประเทศทั่วโลก ผ่าน 6 สกุลเงิน ที่ผ่านมา Nium ทำงานร่วมกันกับธนาคารกสิกรไทยเป็นอย่างดี ทาง Beacon จึงช่วยเราให้เข้าใจเรื่องระบบ การเข้าถึงลูกค้าและเรื่องที่จำเป็นในการทำตลาดที่นี่ เราต้องทำให้ระบบของเรารวดเร็วและโปร่งใส และอีกไม่นานจะมีการออกบัตรร่วมกันกับธนาคารกสิกรไทยสำหรับลูกค้าบุคคลและองค์กรด้วย”

Workmate เชื่อมโยงคนทำงาน ต่อยอดฐานข้อมูลขนาดใหญ่

“แพลตฟอร์มของเราเชื่อมโยงคนทำงานเข้าด้วยกัน เป็นกลุ่มคนงาน คนขับรถ ซึ่งเราเน้นกลุ่มพนักงานชั่วคราวสำหรับงานที่ไม่ต้องใช้ทักษะเฉพาะทาง หรือ Blue Collar ผู้หางานเข้ามาที่แพลตฟอร์มของเราและสามารถหางานที่ต้องการได้ ส่วนผู้จ้างหรือบริษัทสามารถหาพนักงานตามคุณสมบัติที่ต้องการ ระบบจะจัดหาคนให้เหมาะกับองค์กรของคุณมากที่สุด เราสัมภาษณ์และคัดเลือกพนักงานในระบบทุกคน รวมทั้งมีการตรวจสอบประวัติ เพื่อให้มั่นใจว่าลูกค้าจะได้คนที่เหมาะสม”

มิสเตอร์แมทธิว วาร์ด ผู้ก่อตั้งบริษัท Workmate เล่าว่า Workmate จะช่วยจัดการเรื่องสัญญาจ้างงาน การจ่ายค่าจ้างเป็นรายสัปดาห์ รวมทั้งสวัสดิการประกันสังคมด้วย โดยไม่มีการเรียกเก็บค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมจุกจิกกับทางลูกค้าอีก ขณะนี้มีคนงานในระบบหลายพันคนแล้ว โดยลูกค้าส่วนใหญ่เป็นธุรกิจโลจิสติกส์ โกดังสินค้า  และอีคอมเมิร์ซยักษ์ใหญ่ ทั้ง Lazada JD Central และผู้ให้บริการรายอื่นๆ นอกจากนี้ยังขยายไปยังตลาดผู้จัดงานอีเวนต์ ร้านอาหาร โรงแรม รวมทั้งพนักงานประจำจุดขายด้วย 

“ธุรกิจไหนต้องการคนในระยะเวลาสั้นๆ Workmate จะตอบโจทย์ได้ดีมาก ทำได้เร็วด้วย เวลาพนักงานบางคนลา เราก็จะติดต่อคนที่มีคุณสมบัติใกล้เคียงไปว่ามีงานประเภทนี้ ทำเพียงสามสัปดาห์ ห่างจากบ้านคุณ 2 กิโลเมตรเท่านั้น สนใจทำหรือไม่ พอเขาไปทำงานก็บันทึกเวลาเข้างานในแอปพลิเคชันของเรา ทุกอย่างเราจัดการให้หมด คนของเราก็จะได้รับเรตติ้งและรีวิวจากลูกค้าผู้ใช้บริการด้วย เพื่อเป็นกำลังใจและตัวช่วยในการปรับปรุงการทำงานของเขา ซึ่งจะมีผลต่อรายได้อื่นๆ อย่างโบนัสด้วย”

Workmate จับมือกับทาง Beacon VC เมื่อต้นปีที่ผ่านมา โดยธนาคารกสิกรไทยจะนำระบบการชำระเงินที่มีมาใช้กับแพลตฟอร์มของ Workmate ซึ่งจะจ่ายเงินค่าจ้างเป็นรายสัปดาห์อยู่แล้ว โดยจ่ายผ่าน K PLUS ซึ่งใช้งานง่าย มีธุรกรรมหลายพันรายการต่อสัปดาห์ ซึ่งทางธนาคารก็จะได้ฐานข้อมูลที่สำคัญในการต่อยอดธุรกิจเพื่อนำเสนอสินเชื่อต่อไปได้ 

“เราต้องการให้คนทำงานเหล่านี้ได้เข้าถึงค่าจ้างที่เป็นธรรม มีโอกาสในการทำงาน ทำให้ชีวิตของพวกเขาดีขึ้น มีรายได้ที่แน่นอน คาดการณ์ได้ รวมทั้งโอกาสอื่นๆ เรามีศูนย์คัดเลือกคนที่จังหวัดสมุทรปราการ แนวคิดสำคัญคือเราต้องการใช้คนในพื้นที่ ช่วยให้พนักงานไปทำงานสะดวกในพื้นที่ใกล้บ้าน ไม่ต้องมีค่าใช้จ่ายในการเดินทาง”

ถือว่าเป็นแนวคิดที่ชัดเจนและทำให้เข้าใจบทบาทของเทคโนโลยีในการเข้ามาช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตคนทุกระดับได้เป็นอย่างดี 

ทั้ง Aspire, Nium และ Workmate ล้วนเป็นความหวังใหม่ของ SMEs ที่ Beacon VC เชื่อในแนวคิด ลงทุน และส่งเสริมให้พวกเขาได้ใช้องค์ความรู้ที่มีในการพัฒนาโซลูชันเพื่อช่วยเหลือ SMEs ไทย รวมทั้งคนตัวเล็กๆ ที่อาจเข้าถึงบริการทางการเงินได้ยากให้เห็นโอกาส ทำธุรกิจ และใช้ชีวิตต่อไปได้อย่างมีความหวัง

หลายคนอาจคาดหวังจะเห็นสตาร์ทอัพที่คิดค้นสิ่งที่ยิ่งใหญ่และเปลี่ยนโลกในชั่วข้ามคืน ซึ่งมีน้อยลงทุกที ทั้งที่สิ่งสำคัญกว่าคือการช่วยเหลือคนตัวเล็กที่มีอยู่มากมายให้ก้าวต่อไปได้ คนตัวเล็กๆ ที่มีหัวใจที่ยิ่งใหญ่และมองหาโอกาสให้ตัวเองอยู่เสมอต่างหาก

ขนาดธุรกิจต่างกัน แต่ฝันใหญ่ได้ไม่แพ้กัน

พิสูจน์อักษร: พรนภัส ชำนาญค้า