กองทัพสหรัฐฯ และชาติพันธมิตร เริ่มต้นปฏิบัติการสงครามในอิรักอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 20 มีนาคม 2003 ด้วยการส่งเครื่องบินรบทิ้งระเบิดโจมตี ตามด้วยการส่งกำลังทหารบุกภาคพื้นดิน ภายหลังสภาคองเกรสสหรัฐฯ มีมติให้อำนาจประธานาธิบดีจอร์จ ดับเบิลยู. บุช ใช้กำลังทหารโค่นล้มประธานาธิบดีซัดดัม ฮุสเซน ผู้นำจอมเผด็จการของอิรัก ด้วยข้อกล่าวหาที่เชื่อว่าอิรักกำลังผลิตอาวุธที่มีอานุภาพทำลายล้างสูง
การบุกอย่างรวดเร็วของกองกำลังนานาชาติ ส่งผลให้กองทัพอิรักพ่ายแพ้และนำไปสู่การล่มสลายของรัฐบาลอิรัก ขณะที่ฮุสเซนถูกจับได้ในเดือนธันวาคมปีเดียวกัน และถูกประหารชีวิตในอีก 3 ปีต่อมา
การเปิดฉากสงครามอิรักเกิดขึ้นท่ามกลางการเดินหน้าสงครามต่อต้านการก่อการร้ายภายหลังเหตุการณ์วินาศกรรม 9/11
โดยในการแถลงนโยบายปี 2002 ประธานาธิบดีบุชประณามรัฐบาลอิรักว่าเป็นสมาชิก ‘แกนแห่งความชั่วร้าย (Axis of evil)’ ซึ่งเป็นการกล่าวหาว่าอิรักมีส่วนช่วยในการก่อการร้าย และจัดหาอาวุธอานุภาพทำลายล้างสูงที่เป็นภัยคุกคามต่อสหรัฐฯ และชาติพันธมิตร
อย่างไรก็ตาม ข้อกล่าวหาของบุชขัดแย้งกับข้อเท็จจริงที่อิรักไม่มีอาวุธนิวเคลียร์ และไม่มีหลักฐานว่ามีการผลิตอาวุธเคมีหรืออาวุธทำลายล้างสูงใดๆ ในอิรัก
ทั้งนี้ ภาวะสุญญากาศทางอำนาจภายหลังการเสียชีวิตของซัดดัม และการจัดการที่ผิดพลาดของสหรัฐฯ และกองกำลังผสมนานาชาติ จุดชนวนให้เกิดสงครามกลางเมืองระหว่างกลุ่มชาวมุสลิมชีอะห์และสุหนี่ ซึ่งลุกลามไปยังหลายพื้นที่ทั่วประเทศ ขณะที่มีการก่อความไม่สงบเพื่อต่อต้านกองกำลังผสมอย่างต่อเนื่อง
โดยสหรัฐฯ ตอบโต้ด้วยการเพิ่มกำลังทหารในอิรักอีก 1.7 แสนนาย ทำให้สามารถควบคุมเสถียรภาพได้มากขึ้น และทำให้รัฐบาลอิรักชุดใหม่บริหารประเทศได้ง่ายขึ้น กระทั่งในปี 2008 ประธานาธิบดีบุชตกลงที่จะถอนทหารสหรัฐฯ ทั้งหมดออกจากอิรัก
ซึ่งการถอนทหารเสร็จสิ้นในยุครัฐบาลบารัก โอบามา ในปี 2011 ปิดฉากสงครามที่คร่าชีวิตผู้คนไปนับแสนคน และทำให้ประชาชนต้องพลัดถิ่นทั้งในและนอกประเทศกว่า 4 ล้านคน
ภาพ: Wathiq Khuzaie / Getty Images
