‘ปูติน’ มัดมือชกอนุมัติ ‘รัฐ-เอกชน’ จ่ายหนี้ต่างประเทศด้วยเงินรูเบิล ด้านนักวิชาการชี้ เสี่ยงผิดนัดชำระอยู่ดี

สืบเนื่องจากมาตรการคว่ำบาตรของพันธมิตรชาติตะวันตก นำโดยสหรัฐอเมริกาและสหภาพยุโรป (EU) ซึ่งหมายรวมถึงการตัดธนาคารสัญชาติรัสเซียหลายแห่งออกจากระบบ SWIFT จนกระทบต่อการค้าขายแลกเปลี่ยนระหว่างบริษัทเอกชนและรัฐวิสาหกิจรัสเซียกับต่างประเทศ

ล่าสุด เพื่อหลีกเลี่ยงการผิดนัดชำระหนี้กับบรรดาเจ้าหนี้และนักลงทุนต่างชาติที่เข้ามาซื้อพันธบัตรหรือลงทุนในบริษัทชั้นนำของรัสเซีย โดยเฉพาะบริษัทด้านพลังงานอย่าง Rosneft และ Gazprom ประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูติน แห่งรัสเซีย จึงได้ลงนามในกฤษฎีกาเปิดทางบังคับใช้มาตรการแก้ไขชั่วคราว เพื่อหลีกเลี่ยงการผิดนัดชำระหนี้ของหลายบริษัทและรัฐวิสาหกิจที่มีกำหนดครบวาระชำระหนี้ในเร็ววันนี้

รายงานระบุว่า ภายใต้กฤษฎีกาฉบับใหม่ที่ลงนามบังคับใช้เมื่อวันเสาร์ที่ผ่านมา (5 มีนาคม) กำหนดให้รัฐบาลและบริษัทสัญชาติรัสเซียสามารถชำระหนี้เจ้าหนี้ต่างชาติจาก ‘ประเทศที่มีส่วนร่วมในกิจกรรมที่เป็นปรปักษ์’ กับรัสเซีย ด้วยสกุลเงินรูเบิลได้ ซึ่งทางรัฐบาลจะประกาศรายชื่อประเทศที่เข้าข่ายภายในช่วงต้นสัปดาห์นี้ต่อไป

มาตรการชั่วคราวในครั้งนี้มีเป้าหมายเพื่อให้รัสเซียเลี่ยงการผิดนัดชำระหนี้ ท่ามกลางการคว่ำบาตรที่จำกัดการเคลื่อนไหวของกระแสเงินทุนที่หมุนเวียนเข้า-ออกรัสเซีย

ทั้งนี้ ตราสารหนี้รัสเซียในสกุลเงินต่างประเทศถูกลดระดับความน่าเชื่อถือจนแตะระดับต่ำสุดอย่างรวดเร็วในช่วงไม่กี่วันที่ผ่านมา อันเป็นผลมาจากมาตรการคว่ำบาตรที่เกิดขึ้นหลังรัสเซียบุกยูเครน ซึ่งทางรัฐบาลกรุงเครมลินก็ได้ตอบโต้ด้วยการลดการเข้าถึงเงินตราต่างประเทศ ทำให้จำกัดความสามารถของผู้ถือตราสารหนี้ในการรับดอกเบี้ยและเงินต้นในการชำระเงิน

โดยก่อนหน้านี้ หลังสหรัฐฯ และพันธมิตร ประกาศคว่ำบาตรไม่นาน ประธานาธิบดีปูตินได้ลงนามในกฤษฎีกาห้ามสกุลเงินต่างประเทศไหลออกเกิน 10,000 ดอลลาร์สหรัฐ (ราว 320,000 บาท) และบังคับใช้ข้อจำกัดเกี่ยวกับการทำธุรกรรมหลักทรัพย์ อสังหาริมทรัพย์ และสินเชื่อ กับชาวต่างชาติที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับกลุ่มประเทศที่ต่อต้านรัสเซีย โดยให้มีผลตั้งแต่วันที่ 2 มีนาคมเป็นต้นไป

ความเคลื่อนไหวครั้งนี้ยังมีขึ้นหลังจากที่บริษัทที่เกี่ยวข้องกับการหักบัญชี (Clearing House) อย่าง Clearstream และ Euroclear ประกาศระงับการรับ ‘รูเบิล’ เป็นสกุลเงินในการชำระหนี้ระหว่างประเทศ และตัดหุ้นทั้งหมดของบริษัทรัสเซียออกจากช่องทางดั้งเดิมที่ใช้ชำระเงินให้กับผู้ถือตราสารหนี้

นอกจากกฤษฎีกาเปิดทางให้บริษัทรัสเซียสามารถชำระหนี้ต่างชาติด้วยสกุลเงินรูเบิลแล้ว ทางธนาคารกลางรัสเซียยังกล่าวว่า จะผ่อนคลายข้อกำหนดเพื่อปกป้องบริษัทรัสเซียจากแรงกดดันของมาตรการคว่ำบาตรด้วยการยกเลิกการปิดเผยบัญชีรายเดือนบนเว็บไซต์ให้เหลือเพียงแค่ยื่นต่อธนาคารกลาง แล้วค่อยเปิดเผยให้ทางคู่สัญญาทราบต่อไป

ทั้งนี้ ในส่วนของข้อกำหนดใหม่ล่าสุดในการชำระหนี้ให้กับผู้ถือตราสารหนี้ต่างชาติ การชำระเงินจะได้รับการพิจารณาหากดำเนินการด้วยสกุลเงินรูเบิลในอัตราแลกเปลี่ยนของทางธนาคารกลาง ซึ่งหมายความว่า เหล่าลูกหนี้สามารถขอให้ธนาคารรัสเซียสร้างบัญชีสกุลเงินรูเบิลในนามของเจ้าหนี้ต่างประเทศเพื่อชำระหนี้ระหว่างประเทศ ขณะที่ในส่วนของเจ้าหนี้รัสเซียจะชำระผ่านบัญชีเงินฝากของรัสเซียด้วยเช่นกัน โดยมีผลกับจำนวนเงินที่เกิน 10 ล้านรูเบิลต่อเดือน (ราว 2,600,000 บาท)

สำหรับเจ้าหนี้ต่างชาติในประเทศที่ไม่มีการคว่ำบาตร ทางธนาคารกลางรัสเซียกล่าวว่า น่าจะสามารถชำระเงินในสกุลเงินที่กำหนดไว้ได้ และเป็นสกุลเงินที่ลูกหนี้รัสเซียได้รับอนุญาตพิเศษในการดำเนินการชำระหนี้

อย่างไรก็ตาม บรรดาผู้เชี่ยวชาญต่างแสดงความวิตกกังวลต่อแนวทางเลี่ยงการผิดนัดชำระหนี้ดังกล่าวของทางการรัสเซีย เนื่องจากจะกระทบต่อ Credit Default Swap หรือ CDS ซึ่งเป็นหนึ่งในรูปแบบอนุพันธ์ทางการเงิน (Derivatives) ที่นักลงทุนฝั่งซื้อ (Buyer) ใช้เพื่อป้องกันความเสี่ยงในการโดนผิดนัดชำระหนี้ (Default) หรือความเสี่ยงด้านการเงินประเภทอื่นๆ เพราะสกุลเงินรูเบิลเป็นสกุลเงินท้องถิ่นที่ไม่มีน้ำหนักหรืออิทธิพลเทียบเท่ากับสกุลเงินดอลลาร์หรือสกุลเงินยูโร ดังนั้นการเลี่ยงชำระหนี้ด้วยสกุลเงินท้องถิ่นอาจทำให้ CDS อยู่นอกขอบเขตภาระผูกพันของตราสารหนี้ตามที่ตกลงกันไว้

พูดให้เข้าใจง่ายขึ้นก็คือ เจ้าหนี้โดนลูกหนี้มัดมือชกให้จ่ายเป็นสกุลเงินที่ลูกหนี้สะดวก โดยไม่สนใจว่ามูลค่าของค่าเงินจะเป็นไปตามอัตราแลกเปลี่ยนสากลหรือไม่ ซึ่งก็ไม่ต่างอะไรจากการผิดนัดชำระหนี้อยู่ดี

ขณะนี้มีการประมาณการว่ารัสเซียมีตราสารหนี้สกุลเงินดอลลาร์มูลค่ารวม 117 ล้านดอลลาร์สหรัฐที่มีกำหนดครบวาระชำระหนี้ในวันที่ 16 มีนาคมนี้ ซึ่งหากรัสเซียตัดสินใจจ่ายด้วยเงินรูเบิลตามคำสั่งของประธานาธิบดีปูติน ผู้เชี่ยวชาญมองว่าสุดท้ายบริษัทรัสเซียก็ยังถือว่าผิดนัดชำระหนี้อยู่ดี

อ้างอิง: