ซีรีส์… แนวโน้มการลงทุน Responsible Investment (6)
การลงทุนแบบที่มีความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม (Responsible Investment) ที่กลายเป็นกระแสมาแรงทุกวันนี้ก็เพราะนักลงทุนเริ่มมีความตระหนักว่าโลกของเรากำลังเสื่อมโทรม ทั้งในด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม ซึ่งธุรกิจควรมีส่วนรับผิดชอบด้วย โดยไม่ควรมุ่งแต่แสวงหากำไรสูงสุดเพื่อตอบสนองผู้ถือหุ้นเท่านั้น และนักลงทุนในแนวนี้ก็มีมากเพิ่มขึ้นทุกวัน พลังของนักลงทุนที่เป็น Responsible Investor อาจจะค้นหุ้นด้วยตนเองหรือผ่านกองทุนรวมต่างๆ ในการเลือกลงทุนในบริษัทที่ดูแลสิ่งแวดล้อม (E) สังคม (S) และตอนนี้เป็นต้นไป จะนำเสนอแนวคิดและวิธีการที่เรียกว่า ESG Investing ซึ่งสรุปได้จาก ESG Investing for Dummies โดย Brenden Bradly (2021)
1. ที่มาและความสำคัญ
คำว่า ESG นี้คาดว่าน่าจะเริ่มต้นขึ้นในโลกการเงินการลงทุนในปี 2005 เมื่อ United Nation ออก Global Compact Report ที่ระบุว่า ในการลงทุนในตลาดทุนควรพิจารณาจาก ESG Factors ของบริษัทต่างๆ เข้าไปด้วยเพื่อประกอบการตัดสินใจ หลังจากนั้นในวงการต่างๆ ที่เกี่ยวข้องก็เริ่มตื่นตัวกับคำว่า ESG นี้ ในปี 2006 มีการจัดตั้งเครือข่ายนักลงทุนที่ออกหลักการ Principle for Responsible Investment (PRI) โดยมีผู้จัดการกองทุนเข้าร่วมในตอนเริ่มต้นเพียง 63 ราย บริหารสินทรัพย์มูลค่า 6.5 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ และโตมาเป็นผู้จัดการกองทุนเข้าร่วม 3,000 คน และมูลค่าสินทรัพย์ที่บริหารสูงเป็น 103 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ หลังจากนั้นเพียงเวลาไม่กี่ปี มีการคิดค้นหลักการเทคนิคในการบริหาร ESG Portfolios กันอย่างมากมาย จนในปัจจุบัน ESG Investing ไม่ใช่สิ่งที่เรียกว่า A Niche Investment อีกต่อไปแล้ว
ยิ่งในยุคการระบาดของโควิดนี้ หุ้นของบริษัทที่บริหารโดยคำนึงถึงความเสี่ยงด้าน ESG จะสามารถต่อสู้กับความผันผวนนี้ได้อย่างแข็งแรง ซึ่งนักลงทุนทั่วโลกก็กำลังตามล่าหาหุ้นแบบนี้ที่อาจจะมีกระจายอยู่ในภูมิภาคต่างๆ ทั่วโลก นอกจากนี้ในยุคต่อไป ธุรกิจก็ยังเผชิญกับเหตุการณ์เปลี่ยนแปลงต่างๆ เช่น Climate Change, Biodiversity, Social Diversity, Technology Disruption เป็นต้น บริษัทที่จะอยู่ได้อย่างยั่งยืนจึงต้องเป็นบริษัทที่มีการปรับตัวได้ดี การที่จะรู้ว่าใครปรับตัวได้ดีจึงต้องสามารถวัดผลที่เกิดขึ้นต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมได้ ทั้งมิติผลการดำเนินงาน (Output) และผลลัพธ์ทางสังคม (Outcomes) รวมทั้งนำไปเปิดเผย (Disclose) ให้ผู้เกี่ยวข้องได้ทราบอย่างชัดเจน ซึ่งข้อมูลที่เปิดเผยนี้จะต้องออกจากกรอบเพียงการส่งรายงานงบการเงินเท่านั้น แต่ข้อมูลเชิง Descriptive ในยุคต่อไปจะมีความต้องการทราบข้อมูล ESG Development กันอย่างกว้างขวางมากขึ้น
2. ความหมายของ ESG
ESG กลายเป็นคำสากลที่ใช้เรียกการลงทุนแบบ Social Responsible Investment โดยในมิติของบริษัทหรือธุรกิจเป็นการดูว่าบริษัทได้บริหารความเสี่ยงชนิดใหม่เวลาทำธุรกิจหรือไม่ ซึ่งความเสี่ยงเหล่านี้บางทีเรียกว่า ESG Risk ส่วนในมิตินักลงทุนก็นำ ESG ไปใช้เป็นกลยุทธ์การลงทุนชนิดหนึ่ง ESG อาจเกิดจากการผสมผสานของคำ 2 คำ คือ Corporate Sustainability และ Corporate Social Responsivity (CSR)
- Corporate Sustainability หรือความยั่งยืนของธุรกิจ ซึ่งสะท้อนไปยังการสร้างมูลค่าระยะยาวให้สูงขึ้นโดยแสวงหาโอกาส และบริหารความเสี่ยงให้นำไปสู่การพัฒนา Economic, Environmental, Social ให้เกิดประโยชน์ที่กลมกล่อมแก่บริษัท บริษัทที่ทำได้ดีในความหมายนี้คือเป็นบริษัทที่ ‘Doing Good’
- Corporate Social Responsivity (CSR) เป็นแนวคิดการบริหารธุรกิจที่ใส่ใจกับผู้เกี่ยวข้อง (Stakeholder) ทั้งใกล้และไกล โดยพยายามให้กิจกรรมทางธุรกิจโดยตรงหรือโดยอ้อมให้ส่งผลกระทบทางลบต่อบริษัท และก่อให้เกิดผลลัพธ์ทางสังคมที่ดีให้เกิดขึ้น
ในมิติการลงทุน นักลงทุนก็จะแสวงหา คัดเลือกบริษัทที่ดำเนินธุรกิจโดยมีทาง Financial Performance ที่ดี และ ESG Performance ที่ดีไปด้วยพร้อมกัน โดยอาจพยายามหาหุ้นที่เป็น ‘Best-in-Class’ จาก ESG Scores ที่ได้คิดค้นพัฒนาขึ้น นักลงทุนที่เคร่งครัดมากอาจกำหนดนโยบายที่ชัดเจนว่าไม่มีนโยบายการลงทุนใน ‘Sin Stocks’ เช่น หุ้นของบริษัทยาสูบ เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เป็นต้น ซึ่งในบทวิจัยของนักวิเคราะห์หลักทรัพย์ที่ในอนาคตจะต้องมีส่วนขยาย ESG Analysis ในบทวิจัยเพิ่มเติมให้กับนักลงทุนที่จะมีความต้องการข้อมูลเหล่านี้เพิ่มขึ้น การเขียนรายงานวิเคราะห์ก็จะต้องมีส่วนการวิเคราะห์ข้อมูล ESG ที่ชัดเจนมากขึ้น ทั้งในการแยกวิเคราะห์ทีละส่วนของ E, S, G, และการสรุปรวม
ในการสร้าง ESG Portfolio อาจสรุปได้ว่า Fund Managers จะพิจารณาอย่างน้อย 3 มิติ ดังต่อไปนี้
- Industry Sector โดยพยายามค้นหาว่าอะไรเป็น ESG Risks หรือ ESG Opportunities ที่สำคัญที่สุดของ Sector นั้น
- ESG Strategies คือดูว่า Data ของบริษัทเหมาะสมว่าเราควรใช้ ESG Execution Strategy อะไร จึงเป็นประโยชน์ต่อการลงทุน
- Material Indicators ค้นหาว่าอะไรเป็น Material ESG Components ที่กระทบต่อผลการดำเนินงานทางการเงินของบริษัทนั้น
กรณีของ Industry Sector อาจศึกษาจาก The Sustainability Accounting Standard Boards (SASB) ซึ่งมี Materiality Map แยกออกรายอุตสาหกรรม ได้แก่
- Healthcare
- Services
- Financials
- Resource Transformation
- Technology and Communications
- Consumption
- Non-Renewable Resources
- Renewable Resources and Alternatives Energy
- Transportation
- Infrastructure
สำหรับ ESG Strategies อาจสรุปได้ว่ามี 9 กลยุทธ์ ดังต่อไปนี้
- Screening คือเลือกรวมหรือตัดหุ้นที่มีปัจจัย ESG ที่เราชอบออกจาก Portfolio
- Best-in-Class คัดเลือกหุ้นที่มี ESG Scores ค่าสูง
- Stock Rating คัดเลือกหุ้นผ่านระบบ ESG Performance Rating System
- Value Integration คือนำ ESG Issues ต่างๆ เข้าสู่แบบจำลอง Stock Valuation
- Thematic คือเลือกสร้าง ESG Portfolio บน Theme เฉพาะ เช่น พลังงานสะอาด
- Engagement คือเลือกรักษาหุ้นใน ESG Portfolio ที่มีต่อ Ongoing Performance
- Alignment คือสนใจหุ้นที่มี Social or Environment Goals
- Activism คือสนใจหุ้นที่กลุ่ม ESG Activists ระบุว่ามี Performance ดี ในมิติสังคมและสิ่งแวดล้อม
- Systematic คือหาหุ้น ESG โดยใช้ Quantitative Model
สำหรับกรณีของ Material Indicators ของรายบริษัทที่เป็น ESG Stocks อาจพิจารณาจากประเด็นต่างๆ เหล่านี้
- Environment โดยดูจากการปล่อยก๊าซเรือนกระจก และการดูแลผลกระทบที่มีต่อความหลากหลายทางชีวภาพ
- Social Capital โดยดูจากการดำเนินงานด้านสิทธิมนุษยชน ความสัมพันธ์กับแรงงาน ชุมชน และการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล เป็นต้น
- Human Capital โดยพิจารณาในด้านการปฏิบัติอย่างเป็นธรรมต่อแรงงาน เป็นต้น
- Business Model and Innovation ดูจากวัฏจักรของสินค้าและบริการที่จะทำให้ธุรกิจมีการเติบโตอย่างยั่งยืนต่อไปได้ รวมทั้งการพัฒนา Packaging ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เป็นต้น
- Leadership and Governance โดยดูจากการบริหารห่วงโซ่อุปทานว่าได้ดูแลคู่ค้าและผู้เกี่ยวข้องจากต้นน้ำถึงปลายน้ำได้ดีเพียงใด รวมทั้งการดูแลความปลอดภัยในการทำงาน เป็นต้น
