เคยไหม แค่เดินเข้าซูเปอร์มาร์เก็ตโดยไม่ได้ตั้งใจจะซื้ออะไรเป็นพิเศษ แต่กลับรู้สึกผ่อนคลายเหมือนได้พักใจโดยไม่ต้องทำอะไรยากเลย? ความรู้สึกนี้จริงๆ แล้วมีคำอธิบายทางจิตวิทยาที่น่าสนใจมากทีเดียว ทฤษฎี Dopamine Reward System งานวิจัยด้านประสาทวิทยาศาสตร์อธิบายว่า การได้ ‘เลือก’ หรือได้รางวัลเล็กๆ สามารถกระตุ้นการหลั่งโดพามีนทำให้รู้สึกพึงพอใจและลดความเครียดได้
เมื่อเราลองสังเกตให้ลึกขึ้นจะพบว่าความสุขเล็กๆ ที่เกิดขึ้นในซูเปอร์มาร์เก็ตนั้นไม่ใช่เรื่องบังเอิญเลย แต่ซ่อนกลไกทางจิตวิทยาหลายอย่างที่ช่วยเยียวยาความเหนื่อยล้าของใจไว้เงียบๆ ตั้งแต่ความรู้สึกปลอดภัยที่เกิดจากพื้นที่ซึ่งเป็นระเบียบและคาดเดาได้ ความสุขเล็กๆ จากการได้เลือกสิ่งที่ชอบด้วยตัวเอง ไปจนถึงการได้ใช้เวลาช้าๆ อยู่กับปัจจุบันและปล่อยให้ประสาทสัมผัสดื่มด่ำไปกับสิ่งรอบตัว
ทั้งหมดนี้คือเหตุผลว่าทำไมการเดินเล่นในซูเปอร์มาร์เก็ต จึงกลายเป็นช่วงเวลาเล็กๆ ที่ช่วยฟื้นพลังใจได้อย่างประหลาดโดยที่เราแทบไม่รู้ตัวเลยด้วยซ้ำ
ความปลอดภัยจากพื้นที่ที่เป็นระเบียบ
ซูเปอร์มาร์เก็ตถูกออกแบบมาให้ทุกอย่างมีระบบมีหมวดหมู่ที่ชัดเจน ผักอยู่ฝั่งนี้ ผลไม้เรียงฝั่งนั้น ของใช้วางตามชั้นแบบเดิม ความเป็น“ระเบียบที่คาดเดาได้” นี้ ทำให้สมองเรารู้สึกปลอดภัย เพราะต่างจากโลกภายนอกที่เต็มไปด้วยความไม่แน่นอน พอเราเดินไปทีละแถวจึงเหมือนจิตใจได้พักจากความวุ่นวายภายนอก
ฮอร์โมนแห่งความสุขจากการ ‘เลือก’
การหยิบของจากชั้นวางไม่ว่าจะเป็นนมยี่ห้อโปรดหรือแชมพูกลิ่นใหม่ๆ กระตุ้นสมองส่วนที่เกี่ยวกับการตัดสินใจและความพึงพอใจการได้เลือกเอง ทำให้ร่างกายหลั่งโดพามีน (Dopamine) เล็กๆ คล้ายกับเวลาที่เราซื้อของออนไลน์แต่ต่างกันตรงที่ในซูเปอร์มาร์เก็ตเราได้เห็นสัมผัสและรับกลิ่นจริงๆ จึงมีพลังทางประสาทสัมผัสที่ช่วยให้รู้สึกมีชีวิตชีวา
ได้สัมผัสประสบการณ์แบบ Mindfulness
การเดินช้าๆ มองชั้นวางที่หลากสีฟังเสียงบรรยากาศรอบๆ และสังเกตผู้คนทำให้เราเข้าสู่ภาวะคล้ายสมาธิเป็น ‘การอยู่กับปัจจุบัน’ โดยไม่ต้องพยายาม บางคนถึงกับใช้การเดินเล่นในซูเปอร์มาร์เก็ตแทนการทำสมาธิ เพราะได้โฟกัสกับสิ่งรอบตัวจริงๆ
การเชื่อมโยงกับความทรงจำและความอบอุ่น
กลิ่นขนมปังสดจากเตา ผลไม้ที่แม่เคยซื้อกลับบ้านประจำ หรือเสียงเพลงเบาๆ ที่เปิดคลออยู่ตลอดเวลา อาจปลุกความทรงจำที่ดีในวัยเด็ก หรือช่วงเวลาที่อบอุ่นในครอบครัว ความทรงจำเหล่านี้ทำงานเป็น Emotionalanchor หรือจุดยึดทางอารมณ์ที่ช่วยปลอบประโลมใจอย่างอ่อนโยน
เกิดความสุขเล็กๆ จากการดูแลตัวเอง
แม้จะซื้อแค่น้ำผลไม้หรือช็อกโกแลตแท่งเล็กๆ การหยิบสิ่งเหล่านี้ใส่ตะกร้าก็เป็นการบอกกับตัวเองว่า “ฉันใส่ใจความสุขเล็กๆ ของตัวเองนะ” ซึ่งความรู้สึกนี้เป็นหัวใจของการฮีลใจ เพราะมันทำให้เราเห็นคุณค่าในตัวเอง แม้จะเป็นเพียงรายละเอียดเล็กน้อยก็ตาม
การเดินในซูเปอร์มาร์เก็ตจึงไม่ใช่แค่การซื้อของ แต่เป็นการให้สมองได้หยุดพักชั่วคราว เป็นการทำกิจกรรมที่ง่ายและเข้าถึงได้ที่ช่วยเติมเต็มทั้งความรู้สึกปลอดภัยความสุขเล็กๆ และการอยู่กับปัจจุบันเหมือนเป็นการบำบัดใจที่ไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายแพงๆ บางคนได้รับความสบายใจกลับบ้านแม้จะไม่ได้จ่ายเงินซื้ออะไรเลยก็ตาม
