วันที่ 21 ธันวาคมนี้ เป็นวันเหมายัน (อ่าน เห-มา-ยัน) หรือ Winter Solstice มีกลางคืนยาวนานที่สุดในรอบปี เช่นเดียวกับเป็นวันที่ดวงอาทิตย์จะปรากฏอ้อมไปทางทิศใต้มากที่สุด
เหตุการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นเนื่องจากการเอียงทำมุม 23.5 องศาของแกนโลกระหว่างโคจรรอบดวงอาทิตย์ ซึ่งเป็นเหตุผลหลักที่ทำให้แต่ละพื้นที่บนโลกได้รับแสงอาทิตย์ไม่เท่ากัน เกิดเป็นฤดูกาลต่างๆ โดยในช่วงวันที่ 20-23 ธันวาคมของทุกปี เป็นช่วงเวลาที่แกนโลกในซีกโลกเหนือเอียงออกจากดวงอาทิตย์มากสุด ส่งผลให้ประเทศทางซีกโลกเหนือนับวันเหมายัน เป็นวันที่เข้าสู่ฤดูหนาว
โดยวันเสาร์ที่ 21 ธันวาคมนี้ ประเทศไทยดวงอาทิตย์จะขึ้นจากขอบฟ้าเวลา 06.36 น. และตกเวลาประมาณ 17.55 น. ทำให้มีเวลาช่วงกลางวันเพียง 11 ชั่วโมง 19 นาที โดยวันดังกล่าวจะสังเกตเห็นดวงอาทิตย์ขึ้นทางทิศตะวันออกเฉียงไปทางใต้มากที่สุด และตกทางทิศตะวันตกเฉียงไปทางใต้มากที่สุดของปี
ในเวลาเดียวกัน ประเทศที่อยู่ในซีกโลกใต้จะเป็นช่วงเวลาที่แกนโลกเอียงเข้าใกล้ดวงอาทิตย์ที่สุดในรอบปี และนับเป็นวันเข้าสู่ฤดูร้อน โดยจะสลับกันอีกครั้งในวันครีษมายัน หรือ Summer Solstice ระหว่างวันที่ 20-23 มิถุนายนของทุกปี ซึ่งเป็นวันที่ประเทศซีกโลกเหนือเข้าสู่ฤดูร้อน และซีกใต้เข้าสู่ฤดูหนาวแทน
สำหรับปรากฏการณ์ถัดไปที่มีความเกี่ยวข้องกับการขึ้น-ตกของดวงอาทิตย์ คือวันวสันตวิษุวัต ที่จะเกิดขึ้นในวันที่ 20 มีนาคม 2025 เป็นวันที่ดวงอาทิตย์จะขึ้นทางทิศตะวันออกและตกทางทิศตะวันตกพอดี โดยกลางวันและกลางคืนจะยาวนานเท่ากัน ณ เส้นศูนย์สูตร และเป็นวันเปลี่ยนฤดูกาลเข้าสู่ฤดูใบไม้ร่วงของประเทศทางซีกโลกเหนือ และเปลี่ยนสู่ฤดูใบไม้ผลิของประเทศในซีกโลกใต้
ภาพ: NASA’s Goddard Space Flight Center
อ้างอิง:
