ภาคการเกษตรเป็นภาคส่วนที่สำคัญมากภาคส่วนหนึ่งของประเทศไทย แม้ว่าจะมีสัดส่วนน้อยกว่า 10% ของผลิตภัณฑ์มวลรวม (GDP) ในประเทศ แต่ประเทศไทยก็เป็นหนึ่งในผู้ผลิตและผู้ส่งออกรายใหญ่ที่สุดของโลกสำหรับผลผลิตทางการเกษตรหลายชนิด เช่น ข้าว น้ำตาล, สับปะรด, กลุ่มมะม่วง-มังคุด-ฝรั่ง, กุ้ง, น้ำมันปาล์ม, ทูน่ากระป๋อง, สับปะรดกระป๋อง, ผลิตภัณฑ์จากแป้งมันสำปะหลัง และทุเรียน โดยการส่งออกผลผลิตทางการเกษตรและการเกษตรแปรรูปมีมูลค่าประมาณ 1.7 ล้านล้านบาท หรือประมาณ 5 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ
ตลาดกลางค้าส่งสินค้าเกษตรเป็นกลไกสำคัญในการเชื่อมต่อผู้ผลิตกับผู้ค้าและผู้บริโภค สมาคมการค้าตลาดกลางค้าส่งสินค้าเกษตรโลก หรือ World Union of Wholesale Markets (WUWM) ซึ่งเป็นเครือข่ายผู้ค้าส่งผลผลิตทางการเกษตรและอาหารสดที่มีองค์กรสมาชิกอยู่ในกว่า 40 ประเทศทั่วโลก ได้จัดการประชุมประจำปีขึ้นเป็นครั้งแรกในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ประเทศไทย โดยความร่วมมือกับสมาคมการค้า ตลาดกลางค้าส่งสินค้าเกษตรไทย (Thai Agricultural Wholesale Market Association: TAWMA) และตลาดไท เมื่อวันที่ 15-17 พฤษภาคม 2567 ณ งาน WUWM Bangkok 2024
ภายในงานมีการนำเสนอและแบ่งปันองค์ความรู้และประสบการณ์ในทิศทางและเทคโนโลยีใหม่ๆ ที่สำคัญสำหรับการค้าส่งผลผลิตทางการเกษตรและอาหารสด เช่น การทรานส์ฟอร์มทางด้านดิจิทัล ที่จะช่วยยกระดับประสิทธิภาพและสร้างโอกาสใหม่ๆ ให้กับธุรกิจ การพัฒนาสู่ธุรกิจที่มีความยั่งยืน และปัจจัยแห่งความสำเร็จสำหรับผู้ประกอบการอาเซียนที่อยากเติบโตในตลาดโลก
สเตฟาน ลายานี ประธาน WUWM แสดงความตื่นเต้นต่อการผสานใช้เทคโนโลยีที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วในแวดวงตลาดค้าส่ง ซึ่งช่วยให้ตลาดมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นในการค้าขายผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรและอาหารสด ด้วยโอกาสที่ดีนี้ สเตฟานยังหวังว่าประเทศไทยและประเทศอื่นๆ ในภูมิภาคจะมีการพัฒนาไปสู่ทิศทางเดียวกันนี้
ขณะที่ ประดิษฐ์ ภัทรประสิทธิ์ นายกสมาคมการค้า ตลาดกลางค้าส่งสินค้าเกษตรไทย และผู้ถือหุ้นใหญ่ตลาดไท ก็มองว่า เทรนด์ความต้องการของโลกต่อผลผลิตทางการเกษตรและอาหารสดจะเติบโตมากขึ้นในอนาคต ซึ่งเป็นโอกาสของประเทศไทยที่ตั้งอยู่ตรงจุดยุทธศาสตร์ เป็นศูนย์กลางของภูมิภาค มีการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานจำนวนมาก มีเขตการค้าเสรี (FTA) กับหลายประเทศ รวมทั้งมีศักยภาพแฝงอื่นๆ ที่สามารถขยายโอกาสให้เติบโตได้
ความสำคัญของตลาดกลางค้าส่งสินค้าเกษตรจะทวีคูณขึ้นเรื่อยๆ เมื่อจำนวนประชากรโลกเพิ่มขึ้น ข้อมูลจากองค์การสหประชาชาติระบุว่า ประชากรโลกจะแตะระดับ 9 พันล้านคนภายในปี 2593 โดยการเพิ่มขึ้นของประชากรในประเทศซีกโลกตะวันออกถือเป็นสัดส่วนที่ใหญ่ องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) คาดการณ์ว่า โลกจะต้องผลิตอาหารเพิ่มขึ้นถึง 70% เพื่อให้เพียงพอต่อความต้องการ ดังนั้นตลาดกลางค้าส่งจะมีบทบาทสำคัญในการเชื่อมโยงระหว่างผู้ผลิตและผู้บริโภค ตลอดจนการกระจายสินค้าที่มีปริมาณมากพอ และนำส่งสินค้าไปถึงมือผู้บริโภคได้ทันเวลา
ฉูตงหยู ผู้อำนวยการใหญ่ FAO กล่าวผ่านวิดีโอว่า การดำเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพของตลาดค้าส่งอาหารจะเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญของห่วงโซ่อุปทานทุกส่วน ทั้งการเพิ่มการเข้าถึงตลาดของผู้ผลิตและการจัดจำหน่ายผลผลิตจากผู้ผลิตไปถึงผู้บริโภค ทั้งนี้ FAO เองก็มองเห็นศักยภาพของประเทศไทย โดยเขาเคยเดินทางมาเยี่ยมชมตลาดไทเมื่อต้นปีที่ผ่านมา แสดงให้เห็นถึงการให้ความสำคัญกับประเทศไทยบนเวทีการค้าผลผลิตเกษตรโลก
ประเทศไทยได้รับเลือกให้เป็นเจ้าภาพจัดงาน WUWM ครั้งนี้ น่าจะสะท้อนเหตุผลสำคัญประการหนึ่งคือ ความพร้อมของโครงสร้างพื้นฐานด้านการขนส่งและการค้าในไทย รวมทั้งความก้าวหน้าของระบบตลาดกลางค้าส่ง ซึ่ง เผ่าภูมิ โรจนสกุล รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง กล่าวย้ำถึงการลงทุนต่อเนื่องในโครงสร้างพื้นฐานคมนาคมขนส่ง เช่น สนามบิน ท่าเรือ ระบบราง และระบบถนน เพื่อให้ไทยสามารถเป็นศูนย์กลางค้าส่งผลผลิตเกษตรและอาหารของภูมิภาคได้ นอกจากนั้นกระทรวงการคลังยังพร้อมสนับสนุนการเดินหน้าของภาคการค้าส่งและภาคธุรกิจอื่นๆ ด้วยการดูแลระบบภาษีให้มีความสะดวกในการทำธุรกิจมากยิ่งขึ้น
การเป็นเจ้าภาพจัดงาน WUWM Bangkok 2024 ยังสะท้อนถึงความพร้อมของระบบตลาดกลางค้าส่งภายในประเทศ ซึ่งผู้เข้าร่วมประชุมจากนานาประเทศได้มีโอกาสเยี่ยมชมตลาดไท ตลาดกลางสินค้าเกษตรครบวงจรที่ใหญ่ที่สุดในอาเซียน ซึ่งตั้งอยู่บนพื้นที่ 543 ไร่ ใกล้ถนนพหลโยธิน จังหวัดปทุมธานี ผู้เข้าร่วมประชุมได้ชมศักยภาพและความทันสมัยในการดำเนินการของตลาดผลไม้รวม ตลาดผลไม้นานาชาติ และตลาดเนื้อสัตว์สด พร้อมทั้งได้ลองชิมผลไม้ไทยประจำฤดูกาลไม่ว่าจะเป็น กล้วยน้ำว้า มะม่วงสุก ทุเรียน น้ำมะพร้าว และอาหารไทยหลากหลายเมนู
ถึงแม้ว่าเกษตรกรไทยบางส่วนจะยังใช้วิธีการทำการเกษตรแบบดั้งเดิม แต่ประดิษฐ์มองว่านี่คือโอกาสที่แฝงอยู่ หากสามารถนำนวัตกรรมและเทคโนโลยีเข้ามายกระดับการบริหารจัดการเรือกสวนไร่นา และเพิ่มประสิทธิภาพของกระบวนการผลิต เกษตรกรจะสามารถเพิ่มผลผลิต เพิ่มรายได้ ลดค่าใช้จ่าย และมีความสามารถในการแข่งขันในตลาดโลกได้มากขึ้น
การประชุม WUWM Bangkok 2024 ถือเป็นความสำเร็จของประเทศไทยในการแสดงศักยภาพการเป็นศูนย์กลางการค้าส่งผลผลิตเกษตรของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีผู้เข้าร่วมงานกว่า 300 คนจากนานาประเทศทั่วโลก เป็นการเปิดประตูสู่เวทีการค้าระดับสากล นับเป็นโอกาสดีที่ผู้ประกอบการไทยจะได้ร่วมแลกเปลี่ยนความรู้ เทคโนโลยี และสร้างเครือข่ายพันธมิตรทางการค้า เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันและการเติบโตในระยะยาว
อย่างไรก็ตาม ยังมีความท้าทายอีกมากที่ผู้ประกอบการตลาดกลางค้าส่งต้องเผชิญ ทั้งการปรับตัวให้ทันต่อพฤติกรรมผู้บริโภคที่เปลี่ยนแปลงไป การนำเทคโนโลยีดิจิทัลเข้ามาประยุกต์ใช้ในธุรกิจ การพัฒนาระบบโลจิสติกส์ที่มีประสิทธิภาพ การสร้างความเชื่อมั่นในมาตรฐานความปลอดภัยของอาหาร และการผลักดันให้เกิดความยั่งยืนตลอดห่วงโซ่อุปทาน ซึ่งต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วนในการวางแนวทางและกลยุทธ์ที่ชัดเจน
