ซัมเมอร์ทีไร ทำไมอ้วนเอาๆ มาดูวิธีเอาชนะกับดักความอ้วนที่มักมาในช่วงฤดูร้อน

ในขณะที่สิ้นปีเป็นช่วงเวลาแห่งความเฉลิมฉลองที่หลายคนปล่อยเนื้อปล่อยตัว ขอกินดื่มตามใจปาก หรือหลีกหนีการออกกำลังกายบ่อยๆ เพราะมีกิจกรรมอื่นเข้ามาแทรก แต่ดูเหมือนว่าพฤติกรรมในช่วงเทศกาลพาเพลินเหล่านั้นจะไม่ได้หยุดอยู่แค่เดือนธันวาคม เพราะเมื่อใดที่ย่างเข้าช่วงฤดูร้อนของไทย โดยเฉพาะเดือนมีนาคม-เมษายน-พฤษภาคม บ่อยครั้งที่เรามักได้ยินคนข้างตัวบ่นว่าน้ำหนักขึ้น รอบเอวหนาขึ้น หรือหยิบชุดว่ายน้ำตัวโปรดมาใส่ไม่ได้แล้ว จนชวนสงสัยว่าหรืออากาศร้อนๆ จะทำให้เราอ้วนขึ้นอย่างไม่รู้ตัว อันที่จริงเรื่องนี้ก็พอมีผลทางวิทยาศาสตร์รายงานอยู่บ้างว่าอากาศที่ร้อนจัดและฮอร์โมนส่งผลต่อรูปร่างของคนเรา แต่ส่วนใหญ่แล้วสาเหตุที่ทำให้คนเราน้ำหนักตัวขึ้น ได้แก่ ทัศนคติในการใช้ชีวิตช่วงนั้น พฤติกรรมการกิน และไลฟ์สไตล์ของเราเองต่างหาก

อากาศร้อนและฮอร์โมนเกี่ยวอะไรด้วย

หากว่าคุณกินเหมือนเดิมและออกกำลังกายสม่ำเสมอเช่นเคย แต่ยังรู้สึกว่าตัวบวมๆ อย่างไรชอบกล เป็นไปได้ว่าอากาศที่ร้อนจัดและฮอร์โมนอาจเล่นงานคุณเข้าแล้ว แม้สองสิ่งนี้จะไม่ได้ส่งผลต่อน้ำหนักตัวโดยตรง แต่มันก็ทำให้ตัวของคุณบวมขึ้นได้ หรือที่ภาษาแพทย์เรียกว่าภาวะคั่งน้ำ เนื่องจากความร้อนส่งผลให้เส้นเลือดขยายตัว และด้วยกฎของแรงดึงดูดทำให้น้ำในร่างกายเดินทางไปบริเวณขาและแขนจนดูบวมกว่าปกติ นี่จึงอธิบายได้ว่าเพราะเหตุใดเวลาอยู่กลางแจ้งหรือริมทะเลเราจึงถอดแหวนออกยากเย็นแสนเข็ญ ในขณะที่ฮอร์โมนก็มีส่วนสำคัญในผู้หญิง เพราะเพศหญิงจะมีอาการตัวบวมราวๆ ช่วงมีประจำเดือน โดยเฉพาะบริเวณหน้าท้องที่ดูตุ้ยนุ้ยผิดปกติ แต่หากว่าคุณมีกลุ่มอาการอื่นร่วมด้วย หรือรู้สึกว่าบวมมานานแล้วไม่ยุบลงสักที แนะนำว่าให้รีบปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจเช็กให้แน่ใจว่าไม่มีอะไรร้ายแรง

Vacation Mindset ความสุขทำให้คนเรากินเยอะขึ้น

บ้านเรามักยกเอาวันปีใหม่ไทยเป็นช่วงเวลาแห่งความสุข เนื่องจากทุกปีวันสงกรานต์จะเป็นเทศกาลที่มีวันหยุดยาวนานและใช้วันลาได้คุ้มค่ามากที่สุด (บางคนลาไม่กี่วันแต่ได้หยุดรวดเดียว 2 สัปดาห์ก็มี) หลายคนจึงวางแผนเที่ยวกันอย่างเต็มที่จนแทบไม่อยู่ติดบ้าน อีกทั้งฤดูร้อนของไทยยังเป็นช่วงที่เด็กปิดเทอม ทำให้ผู้ปกครองหลายคนไม่สามารถใช้ชีวิตประจำวันได้เหมือนที่ผ่านมา ส่งผลให้กิจวัตรประจำวันรวนไปหมด เช่น อดออกกำลังกายตอนเช้าเพราะต้องดูแลลูก (แต่เดิมส่งลูกเสร็จค่อยตรงไปออกกำลังกาย) หรือท่องเที่ยวจนไม่ได้เข้ายิม ไม่คุมอาหาร ไม่มีเวลาทำกับข้าวเอง กินตามใจลูก ฯลฯ เหตุผลเหล่านี้้ถามว่าทำแล้วมีความสุขไหม ก็คงใช่ เพราะนานทีปีหน แต่จากผลการวิจัยของนักจิตวิทยาชาวดัตช์พบว่าคนเราจะกินเยอะขึ้นเมื่อพวกเขาเปี่ยมสุข (Happy Eating) และนั่นจึงอธิบายได้ว่าทำไมเวลากินข้าวพร้อมหน้าพร้อมตากับคนในครอบครัว คุณจึงรู้สึกเอ็นจอยกับอาหารตรงหน้าเป็นพิเศษ หรือการกินข้าวพร้อมเพื่อนฝูงจึงทำให้คุณกินได้เรื่อยๆ เหมือนมีคนมาปิดสวิตช์ความอิ่ม

เมื่อความอ้วนแฝงมาในอาหาร เครื่องดื่ม และ…ผลไม้

หากเทียบกับฤดูกาลอื่นๆ ฤดูร้อนหรือซัมเมอร์เป็นช่วงเวลาทองที่ร้านอาหารหรือคาเฟ่หลายแห่งเชิญชวนผู้บริโภคด้วยเมนูดับร้อนที่ครีเอตกันมาอย่างบรรเจิด แต่หารู้ไม่ว่าเครื่องดื่มหวานเย็นที่กินเข้าไปคือตัวการสำคัญที่ทำให้เราน้ำหนักตัวขึ้น เนื่องจากเครื่องดื่มเหล่านี้มักมีแคลอรีและน้ำตาลที่สูงเกินปริมาณที่แนะนำต่อวัน ไม่ว่าจะเป็นม็อกเทลที่ชงจากน้ำผลไม้ผสมน้ำเชื่อม ค็อกเทลที่นิยมดื่มดับร้อนอย่างลองไอส์แลนด์ หรือพีนา โคลาดา ที่มีพลังงานสูงถึง 600-800 แคลอรี มากกว่าข้าว 1 จานเสียอีก หรือเบียร์ที่คนนิยมดื่มในช่วงฤดูร้อนก็มีพลังงานสูงถึง 120 แคลอรี ในขณะที่กาแฟปั่นต่างๆ ก็มอบพลังงานสูงกว่า 500 แคลอรี เรียกได้ว่ายังไม่ทันกินของคาว แคลอรีก็เต็มแม็กซ์แล้ว

นอกจากนี้กับดักอาหารในช่วงซัมเมอร์ยังรวมถึงผลไม้ต่างๆ ที่คนนิยมเอามาใช้เป็นส่วนผสมในอาหารคาวหวาน เนื่องจากบางเมนูแทนที่จะใช้ผลไม้สดหรือผลไม้ประจำฤดูกาลกลับหยิบเอาผลไม้กระป๋องหรือผลไม้เชื่อมมาใช้ เช่น สับปะรดเชื่อม, ลิ้นจี่กระป๋อง, เงาะกระป๋อง หรือสลัดผลไม้ เหล่านี้ยิ่งเพิ่มความหวานเข้าไปใหญ่ นึกว่ากินผลไม้แล้วปลอดภัย แต่จริงๆ ผลลัพธ์นั้นตรงกันข้าม ส่วนกับดักสุดท้าย ได้แก่ อาหารทอดและไขมันสูงที่มักขายความเป็นซัมเมอร์อย่างเบอร์เกอร์, พิซซ่า, ซี่โครงย่างซอสบาร์บีคิว, บาร์บีคิวเสียบไม้, เฟรนช์ฟรายส์, ไก่ทอด, ไส้กรอก ฯลฯ หลังมีผลการสำรวจของ Weight Watchers พบว่าการจัดปาร์ตี้บาร์บีคิวของชาวอังกฤษแต่ละครั้งบริโภคกันไป 3,200 แคลอรีต่อคนเลยทีเดียว (เทียบเท่าเบอร์เกอร์บิ๊กแม็ค 6 ชิ้น) เพราะเมนูเหล่านี้อุดมด้วยไขมันอิ่มตัวและโซเดียม กินอย่างไรก็ไม่รอด

นอกจากกินเยอะแล้วยังไม่เบิร์นอีก

เหตุผลสุดท้ายที่ทำให้คนเราน้ำหนักตัวขึ้นในช่วงฤดูร้อนคืออุณหภูมิความร้อนที่พุ่งสูงขึ้นทุกปี ส่งผลให้คนที่ออกกำลังกายกลางแจ้งเป็นประจำอย่างนักวิ่ง นักปั่น นักกีฬา หรือผู้ที่ออกกำลังกายในสวนสาธารณะละเว้นการออกกำลังกายในช่วงนี้ เนื่องจากสู้ไม่ไหว ไหนจะเสี่ยงต่อลมแดด (Heat Stroke) หน้ามืด เป็นลมได้ง่าย ฯลฯ มาปีนี้ยังมีปัญหาเรื่องฝุ่น PM2.5 ตั้งแต่ต้นปี เมื่อปล่อยไว้นานวันเข้า จากวันจึงกลายเป็นสัปดาห์ จากสัปดาห์จึงกลายเป็นเดือน รู้ตัวอีกทีก็หมดกำลังใจไปออกกำลังกายดังเดิม และเมื่อกินเท่าเดิมแต่เบิร์นน้อยลง มันก็เป็นเรื่องปกติที่น้ำหนักตัวย่อมขึ้น

เทคนิคดึงตัวเองกลับมา

แม้การปล่อยตัวไปกับเทศกาลเป็นเรื่องง่าย แต่การดึงตัวเองกลับมาสู่กิจวัตรประจำวันที่เฮลตี้ก็ไม่ใช่เรื่องยาก แต่คุณต้องกำหนดเดดไลน์ที่แน่ชัด เซตวันเริ่มต้นใหม่ที่ชัดเจน หลังนักวิจัยพบว่าการกำหนดเอาเช้าวันจันทร์ วันขึ้นเดือนใหม่ วันเข้าสู่ฤดูกาลใหม่ๆ หรือวันสำคัญที่มีความหมาย เช่น วันเกิด วันครบรอบแต่งงาน เป็นช่วงเวลาที่ดีในการละทิ้งพฤติกรรมเดิมๆ แล้วเริ่มต้นสิ่งใหม่ ดังนั้นเมื่อคุณเอ็นจอยกับเทศกาลมาจนเต็มอิ่มแล้วก็ลองกำหนดเอาวันที่แน่นอนว่าคุณจะกลับมาสู่รูทีนเดิม หรือเริ่มต้นลดน้ำหนักอย่างจริงจัง เท่านี้น้ำหนักตัวที่เพิ่มเข้ามาก็ไม่ใช่ปัญหา เพราะคุณพร้อมที่จะกำจัดมันออกไปได้อย่างแน่นอน (หากว่าตั้งใจจริง)

ภาพ: Shutterstock

พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์

อ้างอิง: