สำนักข่าว Reuters รายงานอ้างแหล่งข่าวระบุว่า ก่อนหน้านี้ทางการแคนาดาและสหรัฐอเมริกาเคยเสนอที่จะรับชาวอุยกูร์ 48 คนซึ่งถูกควบคุมตัวอยู่ในไทยมากว่า 10 ปีเป็นผู้ลี้ภัย แต่ทางการไทยกลับไม่ได้ดำเนินการใดๆ เนื่องจากหวั่นเกรงว่าจะทำให้จีนไม่พอใจ ก่อนที่ในที่สุดพวกเขาจะถูกส่งตัวกลับจีนเมื่อช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา
สำนักข่าว Reuters ตีข่าวนี้ผ่านรายงานที่มีชื่อว่า ‘Exclusive: Canada and US offered Uyghurs in Thailand asylum before deportation to China, sources say’ โดยระบุเพิ่มเติมว่า ไทยได้ออกมาแก้ต่างเกี่ยวกับการส่งตัวชาวอุยกูร์กลับจีน โดยกล่าวว่าการเนรเทศครั้งนี้เป็นไปตามกฎหมายและพันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชน แม้จะมีเสียงทัดทานจากผู้เชี่ยวชาญด้านสิทธิมนุษยชนขององค์การสหประชาชาติก็ตาม
ทั้งนี้ กลุ่มสิทธิมนุษยชนกล่าวหาว่าจีนละเมิดสิทธิของชาวอุยกูร์ ซึ่งเป็นชนกลุ่มน้อยที่นับถือศาสนาอิสลามประมาณ 10 ล้านคนในเขตปกครองตนเองซินเจียงทางตะวันตกเฉียงเหนือของจีน ซึ่งทางการจีนเองก็ปฏิเสธข้อกล่าวหาข้างต้น
อย่างไรก็ตาม เมื่อวันที่ 3 มีนาคมที่ผ่านมา ภูมิธรรม เวชยชัย รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม เผยว่าไม่เคยมีประเทศใดที่ทำหนังสือขอมารับตัวชาวอุยกูร์อย่างเป็นทางการ โดยทางการไทยรอเวลามากว่า 10 ปี และเคยได้เจรจากับประเทศใหญ่หลายประเทศ แต่ก็ไม่มีชาติใดที่ให้คำตอบที่แน่ชัด
ด้านเจ้าหน้าที่จากกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ รายหนึ่งซึ่งขอไม่เปิดเผยตัวตนกล่าวว่า สหรัฐฯ เคยเสนอที่จะจัดสรรให้ชาวอุยกูร์ทั้ง 48 คนไปตั้งถิ่นฐานใหม่ โดยระบุว่า “สหรัฐฯ ประสานงานกับทางการไทยหลายปีเพื่อหลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดสถานการณ์เช่นนี้ ซึ่งรวมถึงการเสนอต่อเนื่องหลายครั้งที่จะให้ชาวอุยกูร์ไปตั้งถิ่นฐานในประเทศอื่นๆ รวมถึงในสหรัฐฯ ด้วย”
นอกจากนี้ สำนักข่าว Reuters ยังรายงานโดยอ้างแหล่งข่าว 4 รายว่าแคนาดาเองก็ได้เสนอที่จะให้ชาวอุยกูร์ที่ถูกคุมขังทั้งหมดลี้ภัยด้วย โดยระบุว่าแหล่งข่าวทั้ง 4 รายนั้นเป็นนักการทูตและผู้ที่เกี่ยวข้องโดยตรง
ขณะที่แหล่งข่าว 2 แหล่งในจำนวนนี้เผยว่าออสเตรเลียก็เสนอที่จะรับเป็นผู้ลี้ภัยด้วย แต่ทางการไทยไม่ยอมรับข้อเสนอเหล่านี้เนื่องจากเกรงว่าจะทำให้จีนไม่พอใจ อย่างไรก็ตาม แหล่งข่าวทั้งหมดขอไม่เปิดเผยตัวตน เนื่องจากเป็นประเด็นที่ละเอียดอ่อน
จากกรณีดังกล่าว สำนักข่าว Reuters ได้ส่งคำถามไปยังกระทรวงการต่างประเทศจีน ซึ่งชี้แจงว่า การส่งตัวชาวอุยกูร์กลับประเทศเป็นการดำเนินการที่สอดคล้องตามหลักกฎหมายของจีน ไทย และกฎหมายระหว่างประเทศ ทั้งหมดเป็นชาวจีนที่เป็นผู้อพยพผิดกฎหมาย และย้ำว่าสิทธิตามกฎหมายของบุคคลที่เกี่ยวข้องได้รับการคุ้มครองอย่างเต็มที่
ด้านทางการแคนาดากล่าวว่าจะไม่แสดงความคิดเห็นในกรณีนี้
กระทรวงการต่างประเทศและการค้าออสเตรเลียอ้างแถลงการณ์ของ เพนนี หว่อง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ซึ่งกล่าวว่า ออสเตรเลีย “ไม่เห็นด้วยอย่างยิ่ง” กับการตัดสินใจของไทย
ทั้งนี้ นอกจากชาวอุยกูร์ 40 คนที่ถูกส่งตัวกลับจีนเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ยังมีอีก 5 คนที่ถูกคุมขังในเรือนจำของไทยเนื่องจากมีคดีอาญาที่ยังดำเนินอยู่ และสำนักข่าว Reuters ไม่สามารถยืนยันที่อยู่ของผู้ต้องหาอีก 3 คนได้ในขณะนี้
รัฐบาลไทยยืนยันไม่มีประเทศที่ 3 แจ้งรอรับอุยกูร์
ด้าน รัศม์ ชาลีจันทร์ ผู้ช่วยรัฐมนตรีประจำกระทรวงการต่างประเทศ ยืนยันว่า ไม่มีประเทศที่ 3 แจ้งรอรับตัว 40 ชาวอุยกูร์กลับ เพราะถ้ามีประเทศที่ 3 ยินดีรับไปอย่างจริงจัง ประเทศเหล่านี้จะต้องมีหนังสือยืนยันแจ้งความประสงค์มาเป็นทางการต่อรัฐบาลไทย โดยผ่านกระทรวงการต่างประเทศ หรือผ่านสถานเอกอัครราชทูตไทยในประเทศนั้นๆ แต่ซึ่งไม่มีประเทศใดดำเนินการเลย
ผู้ช่วยรัฐมนตรีประจำกระทรวงการต่างประเทศยังระบุว่า อาจเป็นไปได้ที่มีบางประเทศเคยแสดงความประสงค์โดยเฉพาะเมื่อ 11 ปีที่แล้ว ซึ่งได้มีการส่งตัวชาวอุยกูร์บางส่วนไปแล้ว แต่หลังจากนั้นมา สำหรับชาวอุยกูร์ที่ยังตกค้าง ก็ไม่มีประเทศใดมีหนังสือแสดงความจำนงเป็นทางการมาเลยนอกจากประเทศจีน
ผู้ช่วยรัฐมนตรีประจำกระทรวงการต่างประเทศยังย้ำว่า เรื่องการส่งตัวชาวอุยกูร์กลับนี้เป็นเรื่องการดำเนินการระดับรัฐบาลต่อรัฐบาลเท่านั้นที่ต้องตกลงกัน การไปติดต่อผ่านองค์การระหว่างประเทศอย่างข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติ หรือ UNHCR หรือเป็นนักการเมืองที่ขณะนั้นยังไม่ได้เป็นรัฐบาล หรือ NGO กลุ่มใดก็ไม่สามารถทำได้ เพราะจะต้องเป็นระดับรัฐบาลต่อรัฐบาลเท่านั้น
ภาพ: Reuters
อ้างอิง:
