โบราณคดี

6 พฤษภาคม 2025

การประมูลสิ่งอุทิศให้กับพระบรมสารีริกธาตุเป็นเรื่องถูกต้องหรือไม่

สิ่งอุทิศที่พบร่วมกับพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้าสามารถประมูลได้หรือไม่? เป็นคำถามที่กำลังถกเถียงและพูดถึงเป็นวงกว้างในหมู่ชาวพุทธและไม่พุทธทั่วโลกว่า ถึงความเหมาะสมต่อบริษัทประมูลชื่อดัง Sotheby’s ว่า อัญมณีและสิ่งอุทิศที่พบร่วมกันกับพระบรมสารีริกธาตุ หรือจริงๆ แล้วเป็นส่วนหนึ่งของพระบรมสารีริกธาตุสมควรถูกตีราคาให้เป็นเงินหรือไม่ เพร...

16 สิงหาคม 2024

การฟื้นฟูอดีตของเอเชียแบบทำน้อยแต่ได้มาก

แม้การบูรณะซากปรักหักพังขนานใหญ่อาจทำให้โบราณสถานดูสวยงามยิ่งขึ้น แต่ก็อาจทำลายอัตลักษณ์ทางประวัติศาสตร์ที่แท้จริงให้สูญหายไปได้ ภาพที่เห็นนี้คือเจดีย์ในเมืองพุกาม ประเทศเมียนมา ซึ่งได้สร้างขึ้นมาใหม่หลังเหตุการณ์แผ่นดินไหวเมื่อ พ.ศ. 2518 (ค.ศ. 1975) (ภาพ: วราภรณ์ สุวัฒนโชติกุล) เป็นเวลานานนับสิบๆ ปีแล้วที่การบูรณะแหล่งโบราณคดีในภูมิภา...

19 มีนาคม 2024

ชาวบ้านอำเภอสีชมพูเป็นห่วง! แหล่งโบราณคดีถูกทำลายจากการทำเหมืองหิน

ภูเขาลูกหนึ่งในเขตบ้านซำขาม ตำบลดงลาน อำเภอสีชมพู จังหวัดขอนแก่น กำลังจะถูกระเบิดเพื่อทำเหมืองหิน ชาวบ้านในพื้นที่เป็นกังวล เนื่องจากภูเขาลูกดังกล่าวและข้างเคียงเต็มไปด้วยแหล่งโบราณคดีสมัยก่อนประวัติศาสตร์ โดยเฉพาะบางแห่งพบภาพเขียนสีที่แสดงฉากพิธีกรรมขอฝนแห่งเดียวในไทย จากการสำรวจเบื้องต้นโดยกลุ่มรักษ์ดงลาน&พันธมิตร และกรมศิล...

19 กันยายน 2023

6 เหตุผลที่ ‘เมืองโบราณศรีเทพ’ ได้มรดกโลก (ตอนที่ 2)

ในเวลานี้คงไม่มีใครไม่รู้จักเมืองโบราณศรีเทพที่จังหวัดเพชรบูรณ์ มีเหตุผลหลายประการที่ศรีเทพสมควรได้เป็นมรดกโลก ซึ่งคณะกรรมการที่ร่างข้อเสนอไปนั้นได้ให้เห็นผล 3 ประการหลัก และเป็นที่ยอมรับจากยูเนสโก แต่ในที่นี้ผมขอเสนอความเห็นของผมเพิ่มเติมเข้าไป เพื่อชี้ให้เห็นความสำคัญที่น่าสนใจ ดังนี้ ข้อที่ 1 เมืองศรีเทพมีการเลือกตั้งถิ่นฐานอย่างชาญ...

16 กันยายน 2023

ศรีเทพ เขาศักดิ์สิทธิ์ ด็อกเตอร์สเตรนจ์ และมณฑลจักรวาล (ตอนที่ 1)

พื้นที่แห่งใดที่ได้เป็นมรดกโลกมักส่งผลให้เศรษฐกิจในพื้นที่นั้นๆ ดีขึ้นอย่างชัดเจน เพราะทำให้คนรู้จักกันทั่วโลก ข้อสรุปนี้มาจากงานวิจัยหลายชิ้น เชื่อว่าเมืองโบราณศรีเทพ มรดกโลกแห่งใหม่ของประเทศไทยคงจะมีส่วนกระตุ้นให้เกิดการท่องเที่ยวมากขึ้น ในขณะเดียวกัน ประวัติศาสตร์โบราณคดีสมัยทวารวดี-ก่อนทวารวดี รวมถึงเขมร จะมีผู้คนค้นคว้าศึกษา...

15 สิงหาคม 2023

ครูกายแก้ว วิกฤตการเมืองและสังคมไทย

ทุกครั้งที่สังคมไทยเผชิญกับวิกฤตทางสังคม การเมือง และเศรษฐกิจ มักจะปรากฏการบูชาภูตผีปีศาจหรือเทพเจ้าที่ทรงอิทธิฤทธิ์แทบจะทุกครั้ง ‘ครูกายแก้ว’ เป็นใครมาจากไหนไม่มีใครทราบ ตามประวัติเชิงตำนานเล่ากันว่า มีพระธุดงค์จากลำปางไปนั่งสมาธิที่ปราสาทนครวัด นครธม กัมพูชา และได้ครูกายแก้วมา ซึ่งเชื่อว่าเป็นครูของศาสตร์และศ...

11 เมษายน 2023

ความแห้งแล้ง หนึ่งปัจจัยที่ทำให้เมืองพระนครของกัมพูชาล่มสลาย

ไม่ใช่มีเพียงสงครามที่เป็นปัจจัยทำให้อาณาจักรใดอาณาจักรหนึ่งล่มสลาย แต่ภัยธรรมชาติก็เป็นปัญหาหนึ่งที่สำคัญยิ่ง ในช่วง 2-3 ปีมานี้กระแสของการศึกษาโบราณคดีเริ่มให้ความสำคัญกับประเด็นปัญหาร่วมสมัยกันมากขึ้น โดยเฉพาะการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Change) เนื่องจากความร้อนของโลกที่เพิ่มสูงขึ้น ทำให้แหล่งมรดกทางวัฒนธรรมต่างๆ อยู่ในภาวะเสี่ยง ไม่ว่า...

31 กรกฎาคม 2022

อียิปต์พบซาก ‘สิ่งปลูกสร้างอิฐโคลน’ อายุ 4,500 ปี คาดเป็น 1 ใน 4 วิหารสุริยเทพ

วานนี้ (30 กรกฎาคม) คณะนักโบราณคดีอิตาลี-โปแลนด์ค้นพบซากสิ่งปลูกสร้างอิฐโคลนที่เชื่อกันว่าเป็นหนึ่งในวิหารสุริยเทพ (Sun Temples) ที่สาบสูญ ซึ่งมีอายุย้อนไปถึงสมัยราชวงศ์ที่ 5 ของอียิปต์โบราณ (2,465-2,323 ปีก่อนคริสต์ศักราช) โดยกระทรวงการท่องเที่ยวและโบราณวัตถุอียิปต์แถลงว่า สิ่งปลูกสร้างดังกล่าวถูกพบอยู่ใต้วิหารสุริยเทพของฟาโรห์นูเซอร์...

24 กรกฎาคม 2022

เหอเป่ยเผย พบ ‘หลุมศพโบราณ’ 463 หลุม วัตถุทางวัฒนธรรมกว่า 2,400 รายการ ในภารกิจขุดค้นล่าสุด

วานนี้ (23 กรกฎาคม) สถาบันวัตถุทางวัฒนธรรมและโบราณคดีของมณฑลเหอเป่ยทางตอนเหนือของจีน เปิดเผยการขุดพบหลุมศพโบราณมากถึง 463 หลุม ระหว่างภารกิจขุดค้นทางโบราณคดีอย่างครอบคลุมในเหอเป่ย ซึ่งเริ่มขึ้นเมื่อเดือนมกราคมปี 2021 สถาบันฯ ระบุว่าการขุดค้นรอบใหม่นี้เริ่มต้นขึ้นเมื่อเดือนมกราคม 2021 ที่สุสานโฮ่วไป่เจียเป่ย (Houbaijiabei Cemetery) ในเม...

24 กรกฎาคม 2022

หูเป่ย์พบ ‘ราชโองการ’ ยุคราชวงศ์หมิง จารึกอักษรสวยงาม

วานนี้ (23 กรกฎาคม) สำนักการคุ้มครองและการจัดการวัตถุทางวัฒนธรรมเมืองอู่ฮั่น มณฑลหูเป่ย์ทางตอนเหนือของจีน ค้นพบราชโองการโบราณจากยุคราชวงศ์หมิง (ปี 1368-1644) ราชโองการดังกล่าวกว้าง 0.3 เมตร ยาวรวม 1.85 เมตร และมีตัวอักษรจารึกอยู่ 455 ตัว หวังเหว่ย ผู้อำนวยการสำนักฯ กล่าวว่า ราชโองการดังกล่าวถูกเขียนอย่างสวยงาม มีคุณค่าทางศ...