พิพัฒน์ กระแจะจันทร์

ถ้า ม้า อรนภา แค่ไล่ริชชี่ให้กลับบ้าน ไม่ใช่กลับดอย คงไม่เป็นกระแสดราม่าเท่านี้ เพราะคำว่า ‘ดอย’ นั้นมันสื่อถึงการเป็นบ้านนอก เป็นบ้านป่าเมืองเถื่อน ดังนั้น เป็นเรื่องที่ต้องระมัดระวังในการใช้ถ้อยคำ   ในยุคสมัยหนึ่งช่วงกระแสคอมมิวนิสต์แรงๆ คนไทยเหยียดชาวเขาชาวดอยมาก บางคนถึงกับมองว่า ‘ชาวเขา’ นั้นไม่ใช่ ‘ชาวเรา’ เพราะเอาคำมาเล่นกับความหม...

โรคระบาดไม่ได้เกิดขึ้นในสมัยประวัติศาสตร์เท่านั้น หากแต่ได้ทิ้งร่องรอยให้เราเห็นในช่วงก่อนประวัติศาสตร์เช่นกัน โดยทางทฤษฎีแล้ว โรคระบาดรุนแรงมักเกิดขึ้นในสังคมที่คนรวมกลุ่มกันหนาแน่น โดยเฉพาะนับตั้งแต่ยุคหินใหม่เป็นต้นไป เพราะเป็นยุคแรกเริ่มที่มนุษย์เริ่มอยู่กันเป็นสังคมในระดับหมู่บ้าน บ้างมีขนาดเล็ก บ้างมีขนาดใหญ่ ต่างจากในสมัยก่อนหน้านี้ที่เป็นสั...

ผมเชื่อว่า คนไทยหลายคนรู้จักเมืองละแวกผ่านตำราเรียนวิชาประวัติศาสตร์และภาพยนตร์ว่า เมืองนี้เป็นเมืองที่สมเด็จพระนเรศวรทรงยกทัพไปตีเมื่อ พ.ศ. 2136 แล้วทรงประกอบพระราชพิธีปฐมกรรม ซึ่งคนไทยมักเข้าใจกันไปตามพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาว่า เป็นการประหารพระยาละแวก (นักพระสัตถา) แล้วเอาโลหิตมาล้างพระบาท    อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันแทบไม่มีนัก...

ตลอดปีที่ผ่านมา มีการค้นพบหลักฐานทางโบราณคดีใหม่ๆ ที่น่าสนใจมากมายทั้งในไทยและต่างประเทศ หลักฐานบางอย่างสามารถช่วยไขปริศนาประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติให้ชัดขึ้น จนต้องเขียนประวัติศาสตร์กันใหม่ทีเดียว ในขณะที่บางอย่างคงต้องทำการค้นคว้ากันต่อไป เพราะประวัติศาสตร์ของมนุษย์นั้นยาวนานนับแสนนับล้านปี  บทความนี้นอกจากผมจะสรุปว่ามีอะไรใหม่ๆ ที่ค้นพบบ้...

ปี 1922 นับเป็นศักราชเริ่มต้นของความหลงใหลต่ออารยธรรมอียิปต์ที่แพร่กระจายไปทั่วโลก อันเป็นผลมาจากการค้นพบสุสานของฟาโรห์ตุตันคาเมน และยังเป็นจุดเริ่มต้นของตำนานเกี่ยวกับคำสาปของฟาโรห์อีกด้วย    เมื่อเร็วๆ นี้ ‘สมบัติของฟาโรห์ตุตันคาเมน’ จำนวนมากถึง 150 ชิ้นได้เดินทางเวียนมาจัดแสดงที่ซาตชีแกลเลอรี (Saatchi Gallery) กรุงลอนดอน ภายใต้ชื...

นับตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เป็นต้นมา เทคโนโลยีและวิทยาศาสตร์ได้ก้าวหน้าไปอย่างก้าวกระโดด รายงานแปลกๆ เกี่ยวกับการเห็นมนุษย์ต่างดาวเริ่มมีมากขึ้น โดยเฉพาะเมื่อยานอพอลโล 11 ได้นำมนุษย์คนแรกไปเหยียบบนพื้นผิวดวงจันทร์ หลังจากนั้นก็ปรากฏรายงานการเห็นจานบินและมนุษย์ต่างดาวเพิ่มมากขึ้นอย่างผิดหูผิดตา พร้อมกับมีทฤษฎีใหม่ๆ ที่เชื่อว่า ปิรามิดก็ดี สโต...

กระแสการทวงคืนโบราณวัตถุตามมิวเซียมต่างๆ ในต่างประเทศยังคงเป็นไปอย่างต่อเนื่อง อันเป็นผลมาจากการตระหนักรู้ถึงสิทธิของชนพื้นเมืองหรือประเทศภายใต้อาณานิคมที่มากขึ้น  เมื่อหลายเดือนก่อน ที่บริติช มิวเซียม ซึ่งอยู่ไม่ห่างจากบ้านพักผมที่ลอนดอน ผมได้ข่าวว่า มีชนพื้นเมืองจากเกาะอีสเตอร์มาทำพิธีกรรมขอทวงคืนประติมากรรมขนาดยักษ์ที่คนทั่วโลกรู้จักกันใ...

ความเชื่อเรื่องคนไทยมาจากเทือกเขาอัลไตนั้นถือเป็นนิทานหลอกเด็กที่ทรงอิทธิพลต่อสังคมไทยอย่างมาก ดังเห็นได้จากเมื่อไม่กี่ปีก่อนนี้ นายกฯ ก็ยังเชื่อว่า คนไทยมาจากที่นั่น กระทั่งปัจจุบันทหารบางหน่วยงานก็ยังเที่ยวตระเวนไปอบรมเผยแพร่ความเชื่อผิดๆ ให้กับครูและนักเรียนทั่วประเทศอย่างน่าเป็นห่วง    ความเชื่อว่า คนไทยมาจากเทือกเขาอัลไตนี้มีต้...

โจเอล ฟรานซิส เบอร์เดน (1999) นักประวัติศาสตร์ ได้อธิบายไว้ว่าพิธีกรรมไม่ได้มีเพียงแค่หน้าที่ของการทำให้สังคมเกิดความเป็นปึกแผ่นหรือเกิดสำนึกร่วมกัน ดังเช่นที่ เอมิล เดอร์คาม นักปรัชญา เคยได้กล่าวไว้เท่านั้น หากยังมีหน้าที่ช่วยให้กลุ่มที่มีอำนาจนำในสังคมยังคงสามารถรักษาสถานะอันสูงเด่นของตนเองไว้ได้ ความเชื่อ อุดมการณ์ และอำนาจอันชอบธรรมจะถูกสื่อสาร...

เชื่อได้ว่า ประชาชนจำนวนมากกำลังเฝ้ารอกันอย่างจดจ่อ เพื่อชมขบวนแห่เรือพระราชพิธี ซึ่งส่วนหนึ่งของพระราชพิธีบรมราชาภิเษกเบื้องปลาย เป็นนาฏกรรมหนึ่งของรัฐจารีตที่ตกทอดมาสู่ยุคปัจจุบัน แม้จะข้ามยุคสมัย แต่ก็มีเป้าหมายที่เป็นจุดร่วมคล้ายกันคือ ต้องการให้สร้างระเบียบของความสัมพันธ์เชิงอำนาจให้เกิดขึ้นระหว่างสถาบันกษัตริย์กับราษฎร    อย่า...