ประวัติศาสตร์

  1   โบราณคดีคือเครื่องมือหนึ่งของการสร้างชาติ ไทยเองเคยใช้โบราณคดีค้นหารากเหง้าของความเป็นไทย เห็นได้ชัดในสมัย จอมพล ป. พิบูลสงคราม (ความจริงใช้กันมาตั้งแต่สมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์แล้ว) หรือกรณีของนาซีก็ใช้วิชาโบราณคดีเพื่อค้นหาต้นกำเนิดของชาวอารยันที่เชื่อว่ามีมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ ทั้งนี้เพื่อยืนยันว่าชาวอารยันคือต้นกำเนิ...

**บทความมีการเผยเนื้อหาของภาพยนตร์   การสร้างโลกที่อยู่เหนือการคาดเดาให้กับตัวละครคาแรกเตอร์จัดใน Reservoir Dogs (1992), Pulp Fiction (1994), Kill Bill: Vol. 1-2 (2003-2004), Death Proof (2007) คือลายเซ็นสำคัญที่ทำให้เควนติน ทารันติโน ก้าวขึ้นมาเป็นผู้กำกับที่มีแฟนคลับรอคอยผลงานมากที่สุดคนหนึ่งในวงการภาพยนตร์    ในปี 2009...

วันอาทิตย์ ขึ้น 15 ค่ำ เดือนยี่ ปีจอ อัฐศก จุลศักราช 1128 ตรงกับวันที่ 4 มกราคม 2309 สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ขณะดำรงพระยศเป็นพระยาวชิรปราการ พร้อมด้วยกำลังทหารจำนวนน้อย ได้ตีฝ่าวงล้อมกองทัพพม่าที่ล้อมกรุงศรีอยุธยาออกไป เมื่อทหารพม่ารวบรวมกำลังไล่ติดตามมาถึง ณ บ้านพรานนก อำเภออุทัย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา พระองค์พร้อมด้วยทหารเอกคู่พระทัยอีก 4 นายได...

ทางการยังมีความเข้าใจไม่ถูกต้องเกี่ยวกับประเพณีลอยกระทง เช่น ในเว็บไซต์ของกรมส่งเสริมวัฒนธรรมให้ข้อมูลว่า ประเพณีการลอยกระทงของไทยนั้นรับ วัฒนธรรมประเพณีมาจากอินเดียเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งในอินเดียเรียกประเพณีนี้ว่า ‘ทีปะวารี’ (ทีปาวลี) และประเพณีลอยกระทงนี้ยังเป็นพิธีบูชาพระพุทธบาทที่ริมฝั่งแม่น้ำนัมมทานทีอีกด้วย   เช่นเดียวกันกับที่ทางการยัง...

เป็นที่ทราบกันเป็นอย่างดีว่า พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ทรงให้ความสนพระทัยต่องานด้านประวัติศาสตร์และโบราณคดีของชาติเป็นอย่างยิ่ง   แต่น่าสนใจที่จะตั้งคำถามว่า ทำไมในหลวงรัชกาลที่ 9 จึงได้ทรงมีพระราชดำรัสเมื่อ พ.ศ. 2506 ความว่า “...การสร้างอาคารสมัยนี้คงจะเป็นเกียรติสำหรับผู้สร้างคนเดียว แต่เรื่องโบราณสถานนั้นเป็...

ถ้ามองในระดับปรากฏการณ์ทั้งกัมพูชาและไทย รวมถึงอีกหลายประเทศในอุษาคเนย์กำลังเผชิญชะตากรรมคล้ายกันคือความขัดแย้งที่เกิดจากมรดกของยุคอาณานิคมและอาณานิคมใหม่ภายใต้นาม ‘มรดกโลก’   เรื่องโขนที่ไทยกำลังดราม่ากับกัมพูชาซึ่งคนไทยเถียงกันว่าใครเป็นเจ้าของที่แท้จริงนี้ไม่ใช่เป็นกรณีแรกของปัญหาที่มาจาก ‘Intangible Cultural Heritage’ หรือวัฒนธรรมที...

กระแสออเจ้าจากละครดัง ‘บุพเพสันนิวาส’ ทำวงการหนังสือคึกคัก หลังงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติผ่านมาเพียงครึ่งทาง นักอ่านสนใจหาซื้อหนังสือเพื่อศึกษาประวัติศาสตร์ หวังต่อยอดความรู้กันจำนวนมาก     ‘สุชาดา สหัสกุล’ นายกสมาคมผู้จัดพิมพ์และผู้จำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย (PUBAT) เปิดเผยถึงภาพรวมงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติครั้งที่ 46 และสัปดาห...

เมื่อกลางปีที่แล้ว THE STANDARD ชวน ดร.ชาญวิทย์ เกษตรศิริ ผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์การเมืองไทยและประวัติศาสตร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สนทนาเกี่ยวกับความหมายของคำว่า ‘ประวัติศาสตร์’ และความพยายามของคนบางกลุ่มที่มีความต้องการจะควบคุมอดีตเพื่อให้ปัจจุบันเป็นไปตามเส้นที่พวกเขาได้ขีดเอาไว้   ช่วงส่งท้ายปี 2017 เราชวน ดร.ชาญวิทย์ มาสนทนาอีก...

     Silence ผลงานเรื่องล่าสุดของผู้กำกับรุ่นเก๋า มาร์ติน สกอร์เซซี เขาเลือกเอาเรื่องราวในนิยายคลาสสิกเรื่อง Chinmoku (ความเงียบ) ของ เอนโด ซูซาคุ ที่นำเสนอเหตุการณ์กวาดล้างชาวคริสต์ในประเทศญี่ปุ่นช่วงศตวรรษที่ 17 ถ้าพูดกันตามหน้าประวัติศาสตร์ ช่วงนั้นมีเหตุการณ์สำคัญเกิดขึ้นเยอะมากจนไม่สามารถเล่าทั้งหมดลงในหนังทั้งเรื่องได้ (ถึง...

หนังสือ จันทบูร Shining Moon       "จันทบุรีเป็นส่วนหนึ่งของประเทศไทย ประเทศไทยเป็นส่วนหนึ่งของ southeast asia (เอเชียตะวันออกเฉียงใต้) เพราะฉะนั้น จันทบุรีจึงเป็นส่วนหนึ่งของ southeast asia อย่างน้อย 2,500 ปีมาแล้ว”      สุจิตต์ วงษ์เทศ นักประวัติศาสตร์คนสำคัญ พูดขึ้นในเสวนาเปิดตัวหนังสือ จันทบูร Shining Moon ท...