“ผมสร้างนางเอกที่เป็นเด็กหญิงธรรมดา เด็กที่ผู้ชมสามารถเห็นอกเห็นใจได้”
มิยาซากิ ฮายาโอะ แอนิเมเตอร์ระดับปรมาจารย์ ผู้ร่วมก่อตั้งสตูดิโอจิบลิ เล่าถึงตัวละคร ‘จิฮิโระ’ เด็กหญิงวัย 10 ขวบ จาก Spirited Away ผลงานแอนิเมชันระดับมาสเตอร์พีซที่นักชมภาพยนตร์ทุกรุ่นทุกวัยชื่นชอบ ซึ่ง ณ เวลานี้ก็ใกล้เวลาที่เรื่องราวของเด็กสาวที่พลัดหลงเข้าไปผจญภัยในโลกของวิญญาณจะมีอายุครบ 2 ทศวรรษแล้ว ไม่เพียงเท่านั้น เขายังอธิบายถึงแก่นของเรื่องอีกด้วยว่า
“Spirited Away ไม่ใช่เรื่องที่ตัวละครเติบโตขึ้น แต่เป็นเรื่องที่ตัวละครนำสิ่งที่ตนเองมีอยู่ออกมาใช้ภายใต้เงื่อนไขของสภาวะรอบข้าง ผมต้องการให้เพื่อนตัวน้อยของผมใช้ชีวิตอย่างนั้น และผมคิดว่าพวกเขาก็มีความปรารถนาเช่นเดียวกัน”
เพื่อนตัวน้อยที่มิยาซากิอ้างถึงนั้นก็ไม่ใช่ใครที่ไหน แต่เขากำลังหมายถึงลูกสาววัยสิบปีของเพื่อน ที่เขามักจะมาเยี่ยมและใช้ชีวิตในช่วงวันหยุดฤดูร้อนร่วมกับเขาอยู่เสมอ ช่วงเวลานั้นเองที่เขาได้มีโอกาสเปิดอ่าน Shojo Manga หรือนิตยสารการ์ตูนสำหรับเด็กผู้หญิงที่พวกเด็กๆ ได้ทิ้งไว้ และได้พบว่าเนื้อหาในนั้นมีแต่เรื่องราวความรักที่ฉาบฉวยของคนวัยหนุ่มสาว
ขณะเดียวกันเมื่อได้หันไปมองเพื่อนตัวน้อยต่างวัยของเขาอีกครั้ง ปรมาจารย์ด้านแอนิเมเตอร์ที่ได้รับการยกย่องยอมรับไปทั่วโลก ซึ่งขณะนั้นยังไม่เคยสร้างผลงานที่เล่าถึงตัวละครในวัยสิบขวบมาก่อน ก็รู้สึกในหัวใจอย่างหนักแน่นที่ต้องการจะสร้างสรรค์
“ภาพยนตร์ที่มีนางเอก ที่พวกเธอสามารถใช้เป็นแบบอย่างได้”
จุดเริ่มต้นของแรงบันดาลใจนี้นี่เอง ที่ก่อให้เกิดเป็นเรื่องราวการผจญภัยในมิติแห่งภูติผีของจิฮิโระ เด็กหญิงวัยสิบขวบจอมดื้อรั้น ที่หลุดเข้าสู่อีกมิติหนึ่งระหว่างการเดินทางย้ายบ้านใหม่ เธอต้องทำงานอยู่ภายในโรงอาบน้ำที่เต็มไปด้วยเหล่าภูติผีในฐานะ ‘ยูนะ’ (ศัพท์ในภาษาญี่ปุ่นใช้กับผู้หญิงที่ทำงานในโรงอาบน้ำ มีหน้าที่อาบน้ำและนวดให้กับลูกค้า) ให้กับ ยูบาบะ แม่มดผู้เป็นเจ้าของโรงอาบน้ำ พร้อมกับชื่อใหม่ที่ได้รับว่า ‘เซน’ เพื่อที่จะช่วยถอนคำสาปให้พ่อแม่ที่ถูกสาปให้กลายร่างเป็นหมู ก่อนจะนำพามาซึ่งการผจญภัยที่ทำให้จิฮิโระได้เรียนรู้ถึงมิตรภาพ การฝึกฝน ขัดเกลาชีวิต จนเติบโตทางจิตใจ และได้รู้จักถึงคุณค่าในตัวเอง
Spirited Away เปิดตัวครั้งแรกที่ประเทศญี่ปุ่น เมื่อวันที่ 20 กรกฎาคม 2001 ก่อนจะตามมาด้วยความสำเร็จอย่างยอดเยี่ยม โดยทำรายได้เป็นประวัติการณ์ไปถึง 3 หมื่นล้านเยน (ประมาณ 250 ล้านเหรียญสหรัฐ) ครองตำแหน่งหนังทำเงินสูงสุดตลอดกาลในบ็อกซ์ออฟฟิศของประเทศญี่ปุ่นเป็นเวลานานถึง 15 ปี จนกระทั่งเพิ่งถูก Your Name ของ มาโกโตะ ชินไค แซงไปในปี 2016 ด้านรายได้นอกประเทศ หนังก็กวาดรายได้ทั่วโลกไปมากถึง 347 ล้านดอลลาร์สหรัฐ
Spirited Away ถือเป็นแอนิเมชันที่ครองใจผู้ชมภาพยนตร์ทุกรุ่น ทุกเพศ ทุกวัย ไปจนนักวิจารณ์จากทั่วโลก ขณะเดียวกัน หนังก็กวาดรางวัลมามากมายแทบไม่หวาดไหว โดยเฉพาะการก้าวขึ้นไปคว้ารางวัลสำคัญของโลกภาพยนตร์แอนิเมชันยอดเยี่ยม บนเวที Academy Awards ครั้งที่ 75 ในปี 2003 และรางวัล Golden Bear จาก Berlin International Film Festival ปี 2002
และจนถึงทุกวันนี้ แม้ว่ากาลเวลาจะผ่านมาใกล้จะครบสองทศวรรษ Spirited Away ก็ยังคงถูกจดจำ พูดถึง และตีความจากแฟนภาพยนตร์อย่างเหนียวแน่น สาระสำคัญนั้นเป็นเพราะว่าภายใต้เรื่องราวการผจญภัยเหนือจินตนาการ ชวนติดตาม ตัวละครชวนตื่นตา Spirited Away นั้นยังเป็นแอนิเมชันที่แฝงนัยทางสังคม วัฒนธรรม ด้านมืด ความละโมบในจิตใจของมนุษย์ ฯลฯ และด้วยเหตุนี้เองที่ทำให้ทุกครั้งของการกลับมาชม Spirited Away นั้นถึงเป็นเรื่องเหนือกาลเวลา และผู้ชมไม่ว่าจะเคยดูมันเมื่อตอนเป็นเด็ก ตอนวัยรุ่น หรือเมื่อยามที่มีทายาทตัวน้อยๆ ที่ต้องคอยดูแลแล้ว ก็มักจะได้ค้นพบอะไรใหม่ๆ ติดไม้ติดมือ ติดหัวใจกลับไปเสมอ
ย้อนกลับไปที่คำพูดของ มิยาซากิ ฮายาโอะ ที่พูดไว้ที่ข้อความด้านบนอีกครั้งว่า “Spirited Away ไม่ใช่เรื่องที่ตัวละครเติบโตขึ้น” หากแต่เป็นผู้ที่ได้ชมต่างหาก ที่จะรู้สึกได้ว่านี่เป็นช่วงเวลา Coming of Age พร้อมทั้งได้รู้จักคุณค่าลึกๆ ในตัวเองจากทุกๆ ครั้งที่ได้ชม…
พิสูจน์อักษร: ลักษณ์นารา พักตร์เพียงจันทร์
