แวดวงเทคโนโลยีควอนตัมกำลังเติบโตและขยายตัวเกินกว่าจุดกำเนิดในห้องทดลองวิจัยชั้นสูง และกำลังต้องการบุคลากรที่มีความสามารถหลากหลายแขนงมากขึ้น นี่คือข้อค้นพบสำคัญจาก Quantum Index Report 2025 ซึ่งเป็นรายงานจากสถาบัน MIT ที่ชี้ให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญของเทคโนโลยีแห่งอนาคตนี้ และความจำเป็นเร่งด่วนในการสร้างบุคลากรยุคใหม่เพื่อรองรับการเติบโต
โจนาธาน รูเอน นักวิจัยอาวุโสจาก MIT และบรรณาธิการบริหารของรายงานฉบับนี้ กล่าวว่า “เราคาดว่าจะได้เห็นคนจำนวนมากที่ไม่ได้เป็นนักวิจัยด้านควอนตัมโดยตรง เข้ามาทำงานในตลาดที่กว้างขึ้นของอุตสาหกรรมนี้” ซึ่งเป็นการส่งสัญญาณว่า ‘อนาคต’ ของเทคโนโลยีควอนตัมจะไม่ได้ขับเคลื่อนโดยนักฟิสิกส์เพียงอย่างเดียวอีกต่อไป
ความต้องการบุคลากรนี้เกิดขึ้นจากการที่เทคโนโลยีควอนตัมกำลังก้าวเข้าสู่ขั้นของการนำไปใช้ในเชิงพาณิชย์ ซึ่งต้องอาศัยผู้เชี่ยวชาญที่มีทักษะผสมผสานทั้งความรู้เชิงทฤษฎีและปฏิบัติ ข้อมูลจาก Lightcast ชี้ว่าตำแหน่งงานที่ต้องการทักษะด้านควอนตัมในสหรัฐฯ ได้เพิ่มขึ้นถึง 3 เท่าในช่วงระหว่างปี 2011 ถึงกลางปี 2024 และในปัจจุบันมีตำแหน่งงานว่างมากกว่าจำนวนคนที่มีคุณสมบัติพร้อมจะทำงาน
บทบาทใหม่ๆ ที่เกิดขึ้นมีตั้งแต่ นักพัฒนาอัลกอริทึมควอนตัม นักวิทยาศาสตร์ด้านการแก้ไขข้อผิดพลาด ไปจนถึงผู้เชี่ยวชาญด้านการออกแบบและผลิตชิปควอนตัม นอกจากนี้ยังมีความต้องการบุคลากรในสายงานที่ไม่ใช่เทคนิคโดยตรง เช่น ฝ่ายพัฒนาธุรกิจของบริษัทควอนตัมคอมพิวติ้ง ซึ่งต้องมีความเข้าใจในเทคโนโลยีเพื่อนำไปสื่อสารกับลูกค้าได้
รัฐบาลทั่วโลกต่างตระหนักถึงความสำคัญนี้และได้ริเริ่มโครงการระดับชาติเพื่อเร่งสร้างบุคลากร สหรัฐอเมริกาได้ลงทุนไปแล้วกว่า 2.5 พันล้านดอลลาร์ (ประมาณ 8.06 หมื่นล้านบาท) ในช่วงปี 2019-2024 ผ่านโครงการ National Quantum Initiative ขณะที่แคนาดา, ออสเตรเลีย และสหภาพยุโรป ต่างก็มีโครงการริเริ่มของตนเองเช่นกัน
เป้าหมายของโครงการเหล่านี้ไม่ใช่แค่การฝึกฝนผู้เชี่ยวชาญทางเทคนิค แต่เป็นการสร้างระบบนิเวศของบุคลากรที่มีความรู้ความเข้าใจในเทคโนโลยีควอนตัมทั้งหมด เพื่อเป็นสะพานเชื่อมระหว่างโลกของการวิจัยและการนำไปใช้งานจริง ซึ่งสถาบันการศึกษาต่างๆ ก็ได้เริ่มสร้างศูนย์กลางด้านควอนตัมเพื่อตอบสนองความต้องการนี้
ขณะเดียวกัน ภาคธุรกิจก็ได้เริ่มใช้บริการ Quantum-as-a-Service (QaaS) ซึ่งเปิดโอกาสให้บริษัทต่างๆ สามารถเข้าถึงทรัพยากรควอนตัมได้โดยไม่ต้องลงทุนมหาศาล และยังช่วยส่งเสริมการพัฒนาทักษะของพนักงานที่ไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญโดยตรง ให้สามารถทดลองและเรียนรู้เทคโนโลยีใหม่นี้ได้
ความท้าทายที่สำคัญคือการที่เทคโนโลยีนี้ต้องอาศัยความรู้ขั้นสูงทั้งด้านคณิตศาสตร์และฟิสิกส์ แต่ปัจจุบันก็มีความพยายามที่จะสร้างความสนใจและให้ความรู้ตั้งแต่ระดับประถมศึกษาไปจนถึงมัธยมศึกษา (K-12) เช่น โครงการ National Q-12 Education Partnership ในสหรัฐฯ ที่มุ่งสร้างสื่อการสอนและเครื่องมือเพื่อให้เด็กๆ ได้มีประสบการณ์ตรง
ในระดับอุดมศึกษา จำนวนหลักสูตรปริญญาโทที่มุ่งเน้นด้านเทคโนโลยีควอนตัมก็เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยเยอรมนีเป็นผู้นำด้วยหลักสูตร 12 แห่ง ตามมาด้วยสหราชอาณาจักร 10 แห่ง และสหรัฐฯ 9 แห่ง ซึ่งส่วนใหญ่มักจะเป็นหลักสูตรแบบ ‘สหวิทยาการ’ (multidisciplinary) ที่ผสมผสานความรู้จากทั้งฟิสิกส์, วิทยาการคอมพิวเตอร์ และวิศวกรรมศาสตร์
ที่สถาบัน MIT โจนาธาน รูเอน ได้ร่วมกับศาสตราจารย์ด้านฟิสิกส์เปิดสอนหลักสูตร Global Business of Quantum Computing ซึ่งผสมผสานความรู้ด้านเทคโนโลยีและธุรกิจเข้าด้วยกัน โดยได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นอย่างมากจากนักศึกษาหลากหลายสาขา ตั้งแต่ MBA ไปจนถึงปริญญาเอกด้านวิศวกรรมควอนตัม
ถึงแม้จะมีความพยายามจากหลายภาคส่วน แต่รายงานก็ยังเตือนว่าความต้องการบุคลากรในปัจจุบันนั้นมีสูงมาก และโครงการฝึกอบรมที่มีอยู่อาจยังไม่เพียงพอต่อความต้องการในอนาคต โดยเฉพาะในสหรัฐฯ ที่ต้องพึ่งพาบุคลากรจากต่างชาติเป็นอย่างมาก โดยเกือบครึ่งหนึ่งของผู้ที่จบการศึกษาและเข้าสู่สายงานนี้เป็นนักศึกษาต่างชาติ
หมายเหตุ: ใช้อัตราแลกเปลี่ยน 1 ดอลลาร์สหรัฐ เท่ากับ 32.23 บาท ณ วันที่ 26 กันยายน 2568
ภาพ: Germanru / Shutterstock
อ้างอิง:
https://mitsloan.mit.edu/ideas-made-to-matter/building-a-quantum-workforce
