วันนี้ (5 เมษายน) ที่เทศบาลตำบลบางปู จังหวัดสมุทรปราการ สถานที่ตรวจเลือกทหารกองเกินเข้ากองประจำการประจำปี 2567 (เกณฑ์ทหาร) เนติวิทย์ โชติภัทร์ไพศาล นิสิตคณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ปี 4 เดินทางมาพร้อมกับเพื่อนรวม 3 คน จากนั้นได้อ่านแถลงการณ์ต่อต้านการเกณฑ์ทหาร โดยระบุว่า
ข้าพเจ้าประกาศจุดยืนตั้งแต่หลังรัฐประหาร 2557 ว่าเมื่อถึงเวลาต้องรับการตรวจเลือกเกณฑ์ทหาร ตนจะไม่เข้าร่วม ด้วยเหตุผลว่าการบังคับพลเมืองที่ไม่เต็มใจรับราชการทหารนั้นขัดกับหลักสิทธิมนุษยชน ความเชื่อทางศีลธรรม ทั้งยังล้าสมัย ไม่มีประสิทธิภาพ และมีส่วนทำให้สังคมไทยไม่เป็นประชาธิปไตย
บัดนี้เวลาผ่านไป 10 ปีแล้ว ข้าพเจ้าขอยืนยันจุดยืนเดิมของตน
การเกณฑ์ทหารไม่ได้นำมาซึ่งความเสมอภาคของพลเมือง แต่เป็นระบบที่เหลื่อมล้ำต่ำสูง หลายมาตรฐาน ข้าพเจ้าเข้าใจและเห็นใจคนจำนวนมากที่ไม่อยากเกณฑ์ทหารจึงเลี่ยงไปเรียนรักษาดินแดน พยายามเข้ารับราชการ เลือกบวชเรียนเพื่อให้ได้นักธรรม หรืออาศัยเกณฑ์อื่นๆ ในการหลีกหนี อย่างไรก็ตาม มีคนอีกมากไม่อาจเลี่ยงพ้น และต้องเข้ารับราชการเกณฑ์ทหารโดยไม่เต็มใจ
ประชาชนชาวไทยทุกคนควรมีสิทธิเสรีภาพอย่างเท่าเทียมกันที่จะเลือกว่าตนจะเข้ารับราชการทหารหรือไม่ โดยไม่ต้องถูกบังคับ ไม่ควรต้องกล้ำกลืนฝืนใจหรือต้องหาทางหลบเลี่ยง อันจะไม่เป็นผลดีแก่พลเมืองหรือประเทศชาติ
ข้าพเจ้าสามารถหาวิธีหลีกเลี่ยงได้ด้วยประการทั้งปวงดังเช่นที่คนอื่นๆ ทำ ซึ่งข้าพเจ้าก็เคารพในการตัดสินใจเหล่านั้น แต่ข้าพเจ้าคิดว่าการปฏิเสธด้วยการแสดงออกอย่างเป็นสาธารณะว่าจะไม่ร่วมการเกณฑ์ทหารนั้นเป็นเผชิญกับปัญหาตรงๆ ซึ่งอาจจะจำเป็นต้องทำ เพื่อสิทธิเสรีภาพของพลเมืองที่ดีขึ้น และเพื่อให้กองทัพที่เคารพสิทธิมนุษยชนอย่างเหมาะสมกับยุคสมัย
ด้วยเหตุนี้ข้าพเจ้าจึงขอประกาศกระทำ ‘อารยะขัดขืน’ ไม่เข้าร่วมเกณฑ์ทหาร ข้าพเจ้าทราบดีถึงผลทางกฎหมายที่จะตามมา และหวั่นใจอยู่ไม่น้อย แต่หากผลที่ข้าพเจ้าต้องรับ จะแลกมาด้วยคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นของเพื่อนพลเมืองชาวไทยคนอื่นๆ ข้าพเจ้าก็เต็มใจและพร้อมจะเข้าสู่กระบวนการยุติธรรมต่อไป
ในวันนี้ ข้าพเจ้ามาแสดงตน ณ ที่รับการตรวจเลือกนี้ เพื่อยืนยันจุดยืนของตนตลอดสิบปี และเพื่อแสดงออกอย่างชัดเจนว่าข้าพเจ้ามิได้หลบเลี่ยง มิได้หลบหนี และไม่เคยคิดจะหลบหนีไปไหน
เมื่อผู้สื่อข่าวถามว่าเตรียมต่อสู้ยื่นเรื่องหน่วยงานใด เนติวิทย์กล่าวว่า เตรียมยื่นกับศาลรัฐธรรมนูญ
เมื่ออ่านแถลงการณ์จบแล้ว เนติวิทย์ได้ตอบคำถามสื่อมวลชน จากนั้นได้เดินทางกลับโดยไม่ได้แสดงตนเข้ารับการตรวจเลือกแต่อย่างใด
สำหรับเนติวิทย์ เกิดปี 2539 ขณะนี้อายุ 27 ปี เป็นนักเคลื่อนไหวตั้งแต่วัยมัธยมศึกษา เขาได้ประกาศคัดค้านการบังคับเกณฑ์ทหารตั้งแต่อายุ 18 ปี เมื่อปี 2557
ต่อมาปี 2559 ได้เข้าเรียนที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ตั้งแต่นั้นได้ยื่นขอผ่อนผันการเกณฑ์ทหารทุกปี พร้อมแสดงสัญลักษณ์ไม่ยอมรับการบังคับเกณฑ์ทหาร
ยกเว้นปี 2566 ได้รับการผ่อนผันเนื่องจากบวชเป็นพระ ศึกษาพระธรรมคำสอนและสอบเปรียญธรรม
ขณะที่ปีนี้คือปี 2567 เขากำลังจะเรียนจบปริญญาตรี คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในเดือนพฤษภาคม 2567 รวมเวลาในรั้วจุฬาฯ 8 ปีเต็ม เนื่องจากต้องการใช้เวลาเต็มที่ในมหาวิทยาลัย
สำหรับเนติวิทย์เคยนั่ง 3 ตำแหน่งที่มาจากการเลือกตั้งในจุฬาฯ ประกอบด้วย ประธานสภานิสิตจุฬาฯ ปี 2560, นายกสโมสรนิสิตคณะรัฐศาสตร์ จุฬาฯ ปี 2563 และนายกองค์การบริหารสโมสรนิสิตจุฬาฯ ปี 2564
