วันนี้ (3 กุมภาพันธ์) ภาคีบุคลากรสาธารณสุข กลุ่มหมอไม่ทน และ Nurses Connect เข้าชื่อบุคลากรทางการแพทย์ หมอ และพยาบาล 340 ชื่อ ยื่นถึงประธานศาลฎีกา, อธิบดีผู้พิพากษาศาลอาญากรุงเทพใต้, อธิบดีผู้พิพากษาศาลอาญา ถนนรัชดาภิเษก และผู้แทนสหประชาชาติประจำประเทศไทย เพื่อเร่งให้ประกันตัวผู้ต้องขังคดีการเมืองทั้งหมด แสดงความกังวลถึงสุขภาพผู้กระทำการอดน้ำและอาหารประท้วง ใจความระบุว่า สืบเนื่องจากกรณีที่มีการจับกุมผู้ต้องหาคดีทางการเมือง ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมามีนักกิจกรรมจำนวนมากถูกดำเนินคดีและจำคุกโดยไม่ได้รับสิทธิในการประกันตัว และจากเหตุการณ์ศาลมีคำสั่งเพิกถอนประกัน เก็ท-โสภณ สุรฤทธิ์ธำรง กลุ่มโมกหลวงริมน้ำ, ใบปอ-ณัฐนิช ดวงมุสิทธิ์ กลุ่มทะลุวัง รวมไปถึงคำสั่งพิพากษาจำคุก สิทธิโชค เศรษฐเศวต ผู้ต้องหาในคดีมาตรา 112, 217 และ 358 พร้อมกับข้อหาฝ่าฝืนพระราชกำหนด (พ.ร.ก.) ฉุกเฉินฯ
ส่งผลให้ ทานตะวัน ตัวตุลานนท์ และ อรวรรณ ภู่พงษ์ ตัดสินใจยื่นคำร้องต่อศาลเพื่อถอนประกันตนเอง ต่อมาทานตะวันและอรวรรณได้ประกาศอดอาหารและน้ำเมื่อวันที่ 18 มกราคม 2566 และสิทธิโชคเริ่มอดอาหารตั้งแต่วันที่ 17 มกราคม 2566 และเพิ่มการยกระดับโดยการอดอาหารและน้ำตั้งแต่วันที่ 25 มกราคม 2566 แล้วนั้น
ในฐานะบุคลากรทางการแพทย์ มีความวิตกกังวลต่อสภาวะสุขภาพกายและสุขภาพจิตของผู้ต้องหาทั้งหมดเป็นอย่างยิ่ง โดยเฉพาะสิทธิโชคที่ประกาศอดอาหาร ทานตะวันและอรวรรณที่ประกาศอดอาหารและน้ำ ซึ่งจะส่งผลร้ายต่อภาวะสุขภาพในระยะสั้นและระยะยาว โดยผลกระทบต่อภาวะสุขภาพจากการอดอาหารและน้ำนั้นอาจส่งผลให้เกิดอันตรายต่อภาวะสุขภาพดังนี้
1. ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia)
หรือ ภาวะกลูโคสในเลือดต่ำ (Low Blood Glucose) เกิดขึ้นเมื่อระดับกลูโคสในเลือดลดลงต่ำกว่า 50 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตรในคนปกติ หรือต่ำกว่า 70 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตรในกรณีของผู้ป่วยเบาหวาน
การอดอาหารจะทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลงต่ำเกินไป ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำอาจเกิดขึ้นได้ขณะหลับ หรือไม่ได้รับประทานอาหารเป็นเวลาหลายชั่วโมง ซึ่งอาจทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำและส่งผลให้มีอันตรายถึงหมดสติได้ อีกทั้งยังส่งผลให้เกิดภาวะ Hypoglycemic Coma ได้หากร่างกายขาดน้ำตาลเพื่อใช้เป็นพลังงานเป็นเวลานาน ซึ่งอาจรุนแรงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้
2. การขาดสมดุลเกลือแร่ (Electrolyte Imbalance)
อิเล็กโทรไลต์คือแร่ธาตุที่จำเป็นต่อร่างกาย ซึ่งส่งผลต่อการทำงานของกล้ามเนื้อ ประกอบไปด้วยโซเดียม, โพแทสเซียม, แคลเซียม, แมกนีเซียม และคลอไรด์ แร่ธาตุที่จำเป็นทั้งหมดนี้จะทำงานร่วมกันในการควบคุมการหดตัวของกล้ามเนื้อ ลำเลียงสารอาหารไปยังเซลล์ ช่วยควบคุมสมดุลน้ำในร่างกาย ไปจนถึงจังหวะการเต้นของหัวใจ การขาดสมดุลของอิเล็กโทรไลต์เป็นการขาดเกลือแร่ที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในการทำงานของร่างกาย โดยเฉพาะภาวะโซเดียมในเลือดต่ำ ซึ่งจะส่งผลต่อระบบประสาทและสมอง และภาวะโพแทสเซียมในเลือดต่ำจะส่งผลต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด และระบบกล้ามเนื้อ
3. ภาวะขาดน้ำ (Dehydration)
โดยปกติร่างกายมนุษย์จะมีน้ำเป็นองค์ประกอบถึง 60% เพื่อควบคุมสมดุลการไหลเวียนต่างๆ ในร่างกาย ภาวะขาดน้ำคือภาวะที่ร่างกายมีปริมาณน้ำไม่เพียงพอ จนส่งผลต่อการทำงานของระบบไหลเวียนและอวัยวะต่างๆ เช่น หัวใจ ไต สมอง ทางเดินอาหาร กล้ามเนื้อ เป็นต้น
อาการของภาวะขาดน้ำขึ้นกับความรุนแรง ช่วงต้นจะมีอาการปากแห้ง คอแห้ง กระหาย อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ มึนงง วิงเวียน หากขาดน้ำมากขึ้นจะเริ่มกระทบต่อระบบไหลเวียนโลหิต เช่น ปัสสาวะออกน้อย ชีพจรเต้นเบาและเร็ว ซึมลง หรือความดันโลหิตต่ำ ซึ่งความรุนแรงที่มากจะส่งผลให้การทำงานของอวัยวะต่างๆ ล้มเหลว โดยเฉพาะอย่างยิ่งคือไตวายเฉียบพลัน หรืออาจถึงแก่ชีวิตได้
4. ภาวะไตบาดเจ็บ (Acute Kidney Injury)
ภาวะไตวายเฉียบพลันคือภาวะที่ส่งผลให้เลือดไปเลี้ยงที่ไตลดลง ทำให้ไตสูญเสียหน้าที่ในการทำงานอย่างเฉียบพลัน โดยจะส่งผลให้การกรอง การดูดกลับสารน้ำและเกลือแร่ และการขับออกของไตลดลง จนเกิดภาวะไม่สมดุลของสารน้ำ เกลือแร่ และมีของเสียคั่งในร่างกาย โดยเฉพาะภาวะยูเรียและไนโตรเจนคั่งในกระแสเลือด และมีโอกาสกลายเป็นโรคไตเรื้อรังจนถึงขั้นต้องฟอกไต
5. ภาวะ Ketoacidosis
ภาวะ Ketoacidosis หรือเลือดเป็นกรด คือภาวะที่ร่างกายมีระดับคีโตนสูงผิดปกติ ซึ่งเกิดจากการที่ร่างกายไม่สามารถใช้พลังงานจากน้ำตาลได้ ตับจึงทำหน้าที่เผาผลาญไขมัน เพื่อให้เกิดพลังงานขึ้นทดแทน โดยพลังงานเหล่านั้นเรียกว่า คีโตน (Ketone) และร่างกายจะปล่อยคีโตนที่ได้เข้าสู่กระแสเลือด เพื่อใช้เป็นแหล่งพลังงาน หากไม่ได้รับการรักษา อาการจะค่อยๆ รุนแรงขึ้น ส่งผลให้ผิวหนังแดงและแห้ง มีอาการเหม่อลอย ไม่ได้สติ ไม่รู้สึกตัว ช็อกหมดสติ และอาจอันตรายถึงขั้นเสียชีวิตได้
6. กลุ่มอาการซึ่งเกิดจากการได้รับสารอาหารหลังจากการขาดอาหารเป็นเวลานาน (Refeeding Syndrome)
กลุ่มอาการที่เกิดขึ้นหลังจากให้สารอาหารทดแทนภายหลังจากการขาดสารอาหารรุนแรง หรืออดอาหารเป็นเวลานาน เป็นความผิดปกติทางเมตาบอลิกที่เกิดจากการเคลื่อนที่ของแร่ธาตุที่สำคัญเข้าสู่เซลล์อย่างรวดเร็ว ทำให้เกิดภาวะเสียสมดุลของอิเล็กโทรไลต์ โดยเฉพาะฟอสเฟต แมกนีเชียม และโพแทสเซียมในเลือดต่ำ รวมไปถึงการขาดวิตามินบี 1 ส่งผลให้ระบบต่างๆ ในร่างกายทำงานผิดปกติและเสียชีวิตได้ในที่สุด
นอกจากอันตรายที่เกิดกับร่างกาย ยังมีความกังวลด้านสุขภาพจิต จากกรณีที่มีการพยายามทำร้ายร่างกายตนเอง และพยายามฆ่าตัวตาย (Suicide Attempt) ของผู้ต้องหาจากกลุ่มทะลุแก๊ซก่อนหน้านี้นั้น สะท้อนให้เห็นถึงผลกระทบต่อสภาวะสุขภาพจิตของผู้ต้องหา ทั้งภาวะวิตกกังวล (Anxiety) และภาวะซึมเศร้า (Depression)
“ภาคีบุคลากรสาธารณสุข ร่วมกับกลุ่มหมอไม่ทน และ Nurses Connect มีความกังวลในสถานการณ์ดังกล่าว เนื่องจากการอดอาหารและน้ำเป็นเวลานานส่งผลกระทบต่อร่างกายและจิตใจอย่างมาก ทำให้มีโอกาสทุพพลภาพหรือเสียชีวิตได้ในทุกขณะเวลา และถึงแม้ทานตะวัน อรวรรณ และสิทธิโชค จะได้รับการรักษาตัวในโรงพยาบาล แต่ทั้ง 3 คนยังยึดมั่นที่จะปฏิเสธการรักษาด้วยยาและสารน้ำทุกกรณี ในฐานะบุคลากรทางการแพทย์ เราทราบดีว่ามีภาวะแทรกซ้อนอันตรายใดบ้างที่อาจเกิดขึ้นจากการอดอาหารและน้ำ ซึ่งภาวะแทรกซ้อนเหล่านั้นล้วนเป็นภาวะที่ส่งผลกระทบถึงแก่ชีวิตได้ทันทีหากไม่ได้รับการแก้ไข
“ภาคีบุคลากรสาธารณสุข หมอไม่ทน และ Nurses Connect มีความเชื่อมั่นว่า ภาวะสุขภาพของประชาชนทุกคน ทุกชนชั้น ทุกความแตกต่างทางความคิด เป็นเรื่องที่สำคัญยิ่งต่อเราในฐานะบุคลากรทางการแพทย์ ด้วยความเป็นห่วงในสุขภาพของทานตะวัน อรวรรณ สิทธิโชค และผู้ต้องขังรายอื่นเป็นอย่างยิ่ง จึงขอเรียกร้องให้มีการปล่อยตัวผู้ต้องขังคดีทางการเมือง เพื่อให้ทั้งหมดได้รับบริการทางสุขภาพทั้งทางกายและทางใจตามมาตรฐานบริการที่สมควรได้รับในฐานะประชาชนคนหนึ่ง”
