ไลลา Amulets คืออะไร หลายคนอาจจะรู้จักกันเป็นอย่างดี หลายคนก็อาจจะเพิ่งเคยได้ยินชื่อ
ไลลา เป็นชื่อแบรนด์วัตถุมงคลหนึ่งที่เป็นกระแสโด่งดังในปัจจุบัน เป็นหนึ่งในแบรนด์เครื่องประดับของ จันทรา จันทร์พิทักษ์ชัย พี่สาวของ จันจิ วง GAIA เจ้าของแบรนด์ OLVD ที่ร่วมงานกับ เจนนี่-เจนจิรา ตรีวิชาพรรณ ที่เคยจำหน่ายเครื่องประดับหินก่อนหน้านี้
ต่อมาจันทราได้แรงบันดาลใจในการทำเครื่องรางของขลังของไทย จึงนำมาผสานกับการเป็นเครื่องประดับและออกแบบเครื่องรางให้ดูมีความเป็นแฟชั่นมากขึ้นภายใต้แบรนด์ใหม่อย่าง ‘ไลลา’ ที่ได้เปิดตัวไปเมื่อปี 2561 จนฮิตถล่มทลาย เป็นที่นิยมของกลุ่มวัยรุ่น วัยทำงาน รวมถึงเหล่าดารานักแสดงจำนวนมากที่ต่างพยายามเสาะแสวงมาครอบครองไม่ว่าจะหายากหรือมีราคาแค่ไหน
ไม่เพียงเท่านั้น กระแสไลลายังมีการเติบโตของธุรกิจและความนิยมอย่างรวดเร็ว มีร้านเช่าบูชาหลายแห่ง แต่ละแห่งเป็นสถานที่ที่มีชื่อเสียง ไม่ว่าจะเป็นเซ็นทรัล ลาดพร้าว, เซ็นทรัลเวิลด์, เซ็นทรัล ชิดลม, สยามพารากอน, สยามดิสคัฟเวอรี่ และเอ็มโพเรียม
ซึ่งในบทความนี้ผู้เขียนอยากจะตั้งข้อสังเกตถึงการเกิดขึ้นและการได้รับความนิยมอย่างล้นหลามของวัตถุมงคลไลลาในกลุ่มวัยรุ่นและวัยทำงานในปัจจุบันว่าเป็นมาอย่างไร และเติบโตจนได้รับความนิยมด้วยเหตุปัจจัยใดบ้าง
ประการแรก ผู้เขียนคิดว่าการเติบโตของไลลาเกิดขึ้นจากการที่สังคมไทยยังคงมีความเชื่อเกี่ยวกับเรื่องอำนาจศักดิ์สิทธิ์เหนือธรรมชาติที่ฝังรากลึกมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน รวมถึงเชื่อเรื่องความศักดิ์สิทธิ์ของเครื่องราง วัตถุมงคลต่างๆ ก็ถือเป็นหนึ่งในความเชื่ออันเกี่ยวเนื่องกับพลังอำนาจเหนือธรรมชาตินั้นด้วย
สังคมไทยผูกพันอยู่กับเครื่องรางของขลังและวัตถุมงคลต่างๆ จนเรียกได้ว่าแทบจะเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตคนในสังคมเลยก็ว่าได้ โดยมีความเชื่อว่าอำนาจศักดิ์สิทธิ์ของวัตถุมงคล รวมถึงมนต์คาถาที่เกี่ยวเนื่องกับวัตถุมงคลชิ้นนั้นๆ สามารถคุ้มครองหรือดลบันดาลสิ่งดีๆ ให้เกิดกับชีวิตของผู้ที่มีไว้ครอบครองหรือผู้ที่บูชา ไม่ว่าจะในแง่ชีวิต เศรษฐกิจ สังคม เช่น เชื่อว่าใส่แล้วจะอยู่ยงคงกระพัน ฟันแทงไม่เข้า หรือเชื่อว่าใส่แล้วจะมีเสน่ห์เมตตามหานิยมทั้งในแง่ความรักและอาชีพการงาน หญิงเห็นหญิงรัก ชายเห็นชายรัก ค้าขายร่ำรวย รวมถึงเรื่องโชคลาภ
จากความนิยมชมชอบและความเชื่อในเรื่องเครื่องรางและวัตถุมงคลในสังคมไทย จึงเกิดการผลิตเครื่องรางของขลังออกมาจำนวนมากจนไม่สามารถนับได้ว่ามีมากแค่ไหน อีกทั้งยังเห็นปรากฏการณ์ต่างๆ เกี่ยวกับพระเครื่อง เครื่องราง และวัตถุมงคลในสังคมไทยอยู่อย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นกระแสจตุคามรามเทพที่เป็นที่โด่งดังในช่วงปี 2549-2550 หรือกระแสตุ๊กตาลูกเทพในช่วงปี 2559 ซึ่งนี่อาจจะเป็นปัจจัยสำคัญหนึ่งที่ทำให้ไลลาในฐานะวัตถุมงคลยังสามารถคงอยู่และเติบโตได้กับคนในสังคม
ประการที่สอง ผู้เขียนคิดว่าส่วนหนึ่งอาจเกิดขึ้นจากการที่พุทธศาสนาแห่งรัฐไม่สามารถตอบสนองคุณค่าของคนในสังคมปัจจุบันได้
ศาสนาแห่งรัฐเราไปเน้นให้ความสำคัญกับหลักการหรือเรื่องที่ไม่สามารถจับต้องได้ เช่น โลกหน้า นิพพาน ซึ่งในโลกยุคปัจจุบัน คุณค่าเหล่านี้แทบจะไม่มีบทบาทสำคัญต่อชีวิตของผู้คน อีกทั้งยังถูกตั้งคำถามกลับจากคนในยุคปัจจุบันด้วยซ้ำไปว่ามีจริงหรือเปล่า
เพราะฉะนั้นนิพพานจึงมีคุณค่าน้อยกว่าเงินทอง โชคลาภ และความสุขที่จะเกิดในวันถัดไป
ไม่เพียงเท่านั้น ศาสนาแห่งรัฐยังพยายามแช่แข็งความเป็นพุทธที่เชื่อกันว่าแท้ โดยพยายามตั้งหน้าตั้งตายึดแต่หลักพระวินัยโดยไม่สนใจความเป็นไปของโลกภายนอก เช่น ห้ามจับเงิน ต้องฉันแบบเอกา หรือฉันมื้อเดียว หรือพูดง่ายๆ คือเอาคำสั่งสอนที่อยู่ในโลกตั้งแต่สมัยพุทธกาลที่ผ่านมาแล้วกว่า 2,500 ปีมาสอนคนในโลกยุคโลกาภิวัตน์
ปัญหาของการไม่ปรับตัวของพุทธศาสนาแห่งรัฐนี้จึงเป็นเหตุผลสำคัญอีกเหตุผลหนึ่งที่ทำให้เกิดปรากฏการณ์เกจิอาจารย์ พระสงฆ์ตนบุญ ครูบาคติใหม่ ในสังคมที่ปรับตัวและสามารถตอบสนองความคาดหวังของคนในสังคมปัจจุบันได้ดีกว่า รวมถึงปรากฏการณ์กระแสวัตถุมงคล จตุคาม ลูกเทพ และวัตถุมงคลอย่างไลลาด้วย และนี่คือปัจจัยที่ทำให้คนต้องไปแสวงหาคุณค่าอื่นที่สามารถให้คุณค่ากับเขาได้มากและดีกว่า
ประการที่สาม แน่นอนว่าปัจจัยสำคัญหนึ่งที่ทำให้กระแสไลลาได้รับความสนใจจากกลุ่มวัยรุ่นและวัยทำงานคือคุณค่าที่สามารถตอบสนองความต้องการขั้นพื้นฐานที่จะทำให้เกิดความสุขในวันถัดไปในชีวิตได้ ไม่ว่าจะในแง่การประกอบอาชีพ เรื่องเงินๆ ทองๆ เรื่องโชคลาภ และเรื่องความรัก อันเป็นสิ่งที่ผู้คนต่างอยากให้สิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นกับตัวเอง เพราะมีใครบ้างไม่อยากมีเงิน ไม่อยากรวย ไม่อยากมีโชค
ดังนั้นหากสังเกตชื่อรุ่นและพุทธคุณของวัตถุมงคลแต่ละประเภทของไลลา ก็จะเห็นได้ว่าวัตถุมงคลของไลลานั้นสัมพันธ์กับคุณค่าที่ผู้คนในสังคมปรารถนาได้ชัดเจน
ยกตัวอย่าง ประเภทความรัก เสน่ห์เมตตา เช่น เทพรัญจวน แปดเซียน สีผึ้งรูปหัวใจ ป่วนจิต จูงนาง สามสาว ร้อยชู้ อิ้นช้างนางครวญ แมลงภู่คำหลวง หรือประเภทเงินทอง การค้าขาย เช่น เซียนตัดเซียน เทพรักษา พรานบุญ กบกินเดือน มหามนต์จนไม่เป็น ปลดหนี้ ห้ามจนมหามนต์เศรษฐี หรือแม้แต่ในเรื่องของอำนาจอย่าง เบี้ยแก้พญาเสือโคร่ง เป็นต้น
แต่หากจะมองเพียงแค่การสร้างคุณค่าให้สอดคล้องกับความต้องการของคนในสังคม ไลลาก็จะไม่มีอะไรแตกต่างไปจากวัตถุมงคลอื่นๆ อย่างจตุคามรามเทพ รุ่นรวยแสนล้าน รุ่นเศรษฐีพันล้าน รุ่นเจ้าสัวมหาเฮง หรือพระพุทธรูปอย่างพระเจ้าทันใจ พระเจ้ารวยมหาศาล พระเศรษฐีนวโกฏิ
แต่สิ่งที่ไลลามีมากกว่านั้นคือการปรับประยุกต์ให้สอดรับกับคุณค่าร่วมสมัยที่มากกว่าเรื่องเงินทอง ความรัก และโชคลาภ แต่กลับสอดคล้องกับคุณค่าในเรื่องแฟชั่นและการเป็นเครื่องประดับด้วย จนถึงขั้นมีผู้กล่าวว่า ‘ไลลา’ คือการปฏิวัติวงการวัตถุมงคลและเครื่องรางของขลังในสังคมไทยเลยทีเดียว
ดังนั้นประการสุดท้ายซึ่งผู้เขียนคิดว่าเป็นปัจจัยสำคัญหลักๆ ของกระแสวัตถุมงคลไลลาคือการทำให้วัตถุมงคลกลายเป็นเครื่องประดับที่สอดรับกับแฟชั่นสมัยนิยม ดังคำให้สัมภาษณ์ของเจ้าของแบรนด์วัตถุมงคลไลลาที่กล่าวว่า แรงบันดาลใจในการทำไลลาเกิดจากการพยายามเอาเครื่องรางของขลังของไทยมาผสานกับเครื่องประดับ และออกแบบเครื่องรางให้ดูแฟชั่นมากขึ้น ดังนั้นวัตถุมงคลไลลาจึงไม่ใช่การสร้างวัตถุศักดิ์สิทธิ์แบบเดิมๆ ขึ้นมาเพียงเท่านั้น แต่ยังมีการออกแบบให้เกิดความสวยงามจากเหล่าจิวเวลรีดีไซเนอร์ด้วย
ความสวยงามและความเก๋ไก๋ของวัตถุมงคลไลลาถึงขั้นที่ผู้เขียนคอลัมน์ Fashion Inspirations นิตยสาร Vogue กล่าวว่า ของขลังในอดีตที่ผู้ใหญ่จับให้ห้อยพระไม่ก็ผูกสายสิญจน์แบบเก่านั้นทำให้คนรุ่นใหม่ ‘กลัวเชย’ หรือคิดว่าของขลังจากวัดมีไว้สำหรับคนแก่เท่านั้น
แต่สำหรับของขลังไลลากลับเรียกได้ว่าเป็นการปฏิวัติวงการพระเครื่องไทยเลยก็ว่าได้ โดยการดึงเอาความเชื่อแต่โบราณของไทยมาจับคู่กับความเป็นแฟชั่น จนถึงขนาดมีคำกล่าวว่า “เราเห็นเบี้ยแก้พญาเสือโคร่งทำให้ฉุกคิดถึงกลิ่นอายความเป็น Gucci ขึ้นมาทันที”
ดังนั้นของขลังหรือวัตถุมงคลไลลาจึงเป็นการทลายกำแพงความเขินอายของคนรุ่นใหม่ที่ไม่กล้าใส่วัตถุมงคลแบบเก่าเพราะกลัวเชยได้อย่างสำเร็จเกินคาด
จะเห็นได้ว่าวัตถุมงคลไลลาสอดกับวัฒนธรรมการบริโภคของคนในสังคมปัจจุบันได้เป็นอย่างดี คนในสังคมปัจจุบันไม่ได้บริโภควัตถุสิ่งของเพียงเพื่อตอบสนองคุณค่าขั้นพื้นฐานของชีวิต แต่กลับบริโภควัตถุสิ่งของนั้นเพื่อแสดงสถานะบางอย่างของตัวเองด้วย ไม่ว่าจะสถานะทางการเงิน หรือแสดงความเป็นตัวตนของเขาด้วย เช่น ใส่แล้วดู High ใส่แล้วดูมีรสนิยม ใส่แล้วดูสวย ดูเท่ ดูหล่อ ดูเป็นคนมีเงิน ฉะนั้นการใส่วัตถุมงคลไลลาของเหล่าผู้นิยมจึงไม่ใช่แค่การใส่เพียงเพื่อหวังอำนาจพุทธคุณของวัตถุมงคลอย่างเดียว แต่ใส่ไลลาแล้วจะมีความรู้สึกเหมือนการใส่เครื่องประดับของ Gucci เหมือนการใช้กระเป๋า Louis Vuitton, Balenciaga หรือ Prada ที่คุณค่าไม่ได้เป็นเพียงแค่กระเป๋าใส่ของเท่านั้น
คุณค่าในลักษณะนี้สะท้อนให้เห็นได้จากกลุ่มคนกลุ่มหนึ่งที่อยากสวมใส่วัตถุมงคลไลลา แต่กำลังทรัพย์สู้ไม่ไหว หรืออยากใส่ให้ดูเข้ากับแฟชั่น ไม่ได้เชื่อความศักดิ์สิทธิ์เท่าไร จึงไปแสวงหาไลลาก๊อบปี้แถวตลาดพระท่าพระจันทร์มาใส่แทนของจริง หรือบางคนที่ก็ไม่ได้เชื่อในเรื่องของความศักดิ์สิทธิ์หรืออำนาจการดลบันดาลของวัตถุมงคลไลลามากเท่าไร แต่มีกำลังทรัพย์พอที่จะบูชาวัตถุมงคลไลลามาสวมใส่ ด้วยเพราะรู้สึกว่ามีแล้วเท่ ไม่ตกเทรนด์
ดังนั้นการเติบโตของกระแสวัตถุมงคลไลลาจึงเกิดขึ้นจากหลายปัจจัย ไม่ว่าจะด้วยความเชื่อเดิมที่มีต่อเครื่องรางของขลัง ความไร้ประสิทธิภาพของพุทธศาสนาแห่งรัฐกับการผสานคุณค่าของคนร่วมสมัย การผสานคุณค่าในแง่ความไม่มั่นคงในด้านอาชีพการงาน การแข่งขันกันในสังคมของคนในปัจจุบัน รวมถึงปัจจัยที่สำคัญอย่างยิ่งอย่างการผสานคุณค่าระหว่างวัตถุมงคลแบบเก่ากับเรื่องของแฟชั่นสมัยนิยมที่เป็นคุณค่าของผู้คน กับวัฒนธรรมการบริโภคของผู้คนในสังคมปัจจุบันที่ไม่ได้เน้นการบริโภควัตถุเพียงคุณค่าพื้นฐานของวัตถุ แต่เป็นการบริโภควัตถุเพื่อสะท้อนสถานะ สะท้อนภาพลักษณ์ และสะท้อนตัวตนของผู้บริโภค
ไลลาจึงถือว่าเป็นเครื่องรางของขลังที่สอดคล้องสอดรับกับคุณค่าของคนร่วมสมัยได้เป็นอย่างดีจนถึงขั้นที่สามารถเรียกได้ว่าเป็น ‘วัตถุมงคลมิติใหม่’ ของสังคมไทยในปัจจุบันก็ว่าได้
พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์
อ้างอิง:
