“Muay Thai is Life”
คือหนึ่งในรอยสักที่ผมเห็นบนตัวของนักมวยไทยจากออสเตรเลีย ที่สักลงบนหน้าอก ก่อนที่ผมจะถามเขาว่าเขาไปได้รอยสักนี้มาจากที่ไหน เขาตอบว่าบ้านเกิดเขาเอง ก่อนที่จะก้าวขึ้นชกมวยไทยที่เวทีราชดำเนิน เวทีมวยมาตรฐานที่ขึ้นชื่อว่าเก่าแก่ที่สุดในโลก แม้ว่าเขาจะแพ้น็อกให้กับนักชกชาวไทยในวันนั้น แต่ไม่กี่สัปดาห์หลังจากนั้นผมก็เห็นเขากลับมาชกใหม่ ด้วยแพสชันที่หลงใหลในกีฬาชนิดนี้เหมือนกับนักมวยจากทั่วโลกทั้งชายและหญิง ที่ต่างก็ให้การยอมรับว่าเป็นศิลปะการต่อสู้แบบยืนที่แข็งแกร่งที่สุดในโลก
แต่วันนี้กีฬาดังกล่าวกำลังถูกท้าทายอีกครั้ง ด้วยการถูกเปลี่ยนชื่อกีฬาจาก มวย เป็น กุน ขแมร์ ในการแข่งขันซีเกมส์ ครั้งที่ 32 ที่ประเทศกัมพูชา ซึ่งมีกำหนดแข่งกันระหว่างวันที่ 5-17 พฤษภาคม 2023 จนทำให้หลายฝ่ายแสดงความไม่พอใจ เนื่องจากกติกาการแข่งขัน กุน ขแมร์ ที่กัมพูชามองว่าคือกีฬาประจำชาติ และเป็นต้นแบบของกีฬามวยไทย มีกติกาที่เหมือนกับมวยไทยเป็นอย่างมาก ทั้งชกได้ 5 ยก มีการไหว้ครู ออกอาวุธได้เหมือนๆ กัน ทั้งหมัด เท้า ศอก เข่า
ทางฝั่งของสมาคมกีฬามวยไทยสมัครเล่นแห่งประเทศไทยฯ ได้แสดงความไม่พอใจด้วยการประกาศไม่ส่งนักกีฬาลงแข่งขัน เช่นเดียวกับสหพันธ์มวยไทยนานาชาติ (IFMA) ที่เผยว่าจะลงโทษทุกชาติที่ส่งนักกีฬาแข่ง ด้วยการไม่ให้ลงแข่งขันในอีเวนต์ของ IFMA
การที่กัมพูชาตัดสินใจเปลี่ยนชื่อการแข่งขันที่มีรูปแบบเหมือนกับกีฬามวยไทย ยังทำให้หลายคนมองว่าเป็นเรื่องที่ง่ายไปที่จะต้องการให้มวยไทยเปลี่ยนเป็น กุน ขแมร์ ภายในช่วงเวลาไม่กี่สัปดาห์ของซีเกมส์ครั้งนี้
กุน ขแมร์ มาจากไหน?
กุน ขแมร์ เป็นศิลปะการต่อสู้พื้นบ้านของกัมพูชา ที่มีชื่อทางการคือ Kbach Kun Pradal Khamm ซึ่งเอกสารของกระทรวงต่างประเทศกัมพูชา เมื่อปี 2016 เปิดเผยว่า กุน ขแมร์ คือศิลปะการต่อสู้ที่มีอายุมากกว่าพันปี โดยหนึ่งในศาสตร์ของ กุน ขแมร์ คือโบกาตอร์ หรือ Bokator ใช้อวัยวะ 5 อย่าง ทั้งหมัด เท้า เข่า ศอก และบางครั้งหัวที่ใช้ในการเฮดบัตต์ โดยเป็นศาสตร์การต่อสู้ที่ใช้ในการสงครามในระยะประชิดยุคอาณาจักรขอม ซึ่งยุคของอาณาจักรขอมได้ครอบคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่ในภูมิภาคอาเซียน ทั้งไทย สปป.ลาว และกัมพูชา และเชื่อว่าจากรากฐานในอดีตทำให้ กุน ขแมร์ เป็นต้นแบบของศิลปะการต่อสู้ต่างๆในภูมิภาคนี้ รวมถึงมวยไทยด้วย
นอกจากนี้ ฝั่งของกัมพูชายังได้หยิบยกหลักฐานทางประวัติศาสตร์ผ่านภาพแกะสลักหินในโบราณสถานนครวัด เป็นการยืนยันว่าศิลปะการต่อสู้ชนิดนี้มีมาเป็นเวลานานกว่าพันปี
มวยไทย ความสำเร็จที่เผชิญความท้าทายอย่างต่อเนื่อง
เมื่อเราข้ามมามองกีฬามวยไทย แน่นอนว่ารากเหง้าของกีฬาชนิดนี้ในภูมิภาคอาจเป็นสิ่งที่ทุกคนถกเถียงกันได้ตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์ แต่สิ่งหนึ่งที่มวยไทยมีความแตกต่างอย่างชัดเจน คือการพัฒนาไปสู่การเป็นกีฬาสากล ตั้งแต่การจับเวลา กติกาการชก สวมใส่นวม ยกเลิกเฮดบัตต์ ไปจนถึงการให้คะแนน และล่าสุดในช่วงสิบปีที่ผ่านมา คือการลดจาก 5 ยก เหลือ 3 ยก ทั้งหมดนี้คือการพัฒนามวยไทยอาชีพที่ทำให้กีฬาเข้าถึงทุกคนได้มากขึ้นด้วยกติกาที่เป็นสากล
ในเวทีราชดำเนินในศึก Rajadamnern World Series หรือ RWS ยังได้มีการปรับให้คะแนนของแต่ละยกปรากฏบนจอหลังจบยก เพื่อให้ทุกคนเห็นคะแนนกันแบบสดๆ และเกิดความโปร่งใสในการตัดสิน
นอกจากการพัฒนารูปแบบของกีฬาอย่างต่อเนื่องแล้ว มวยไทยในปัจจุบันถูกมองว่าเป็นไลฟ์สไตล์ และวัฒนธรรมมากขึ้น ด้วยการที่ค่ายมวยปรากฏขึ้นทั่วโลก พร้อมกับการส่งออกวัฒนธรรม การไหว้ครู มงคล กางเกงมวย ไปจนถึงภาษา ที่ผู้ตัดสินศึก ONE Championship ใช้คำว่า ‘ชก’ ในการเริ่มต้นการแข่งขัน
แต่องค์ประกอบที่สำคัญที่สุดอย่างหนึ่งของวงการมวยไทยคือทูตมวยไทยตลอดหลายสิบปีที่ผ่านมา เริ่มต้นจากภาพยนตร์องค์บาก เมื่อปี 2003 ที่ทำให้มวยไทยเป็นที่รู้จักในวงกว้าง
19 สิงหาคม 2022 , เวทีมวยราชดำเนิน , บัวขาว บัญชาเมฆ (สมบัติ บัญชาเมฆ) ขึ้นชกแบบ Exhibition Kickboxing Match พบกับ โคตะ มิอุระ – Miura Kota นักมวยชาวญี่ปุ่น ไฟต์พิเศษในศึก KAT Presents Legend of Rajadamnern , ช่างภาพ : ศวิตา พูลเสถียร
บัวขาว บัญชาเมฆ ที่ก้าวข้ามน้ำข้ามทะเลไปแข่งขันคิกบ็อกซิ่งในรายการ K-1 ที่ญี่ปุ่น เพื่อตอกย้ำให้เห็นถึงความแข็งแกร่งของนักกีฬามวยไทย, สมรักษ์ คำสิงห์ ที่เริ่มต้นจากการเป็นนักมวยไทย ก้าวไปคว้าเหรียญทองโอลิมปิกแรกให้กับทีมชาติไทยในกีฬามวยสากลสมัครเล่น เมื่อปี 1996 ที่แอตแลนตา, สามารถ พยัคฆ์อรุณ ตำนานมวยไทยที่ก้าวข้ามไปสร้างชื่อเสียงในมวยสากลอาชีพ ไปจนถึง แสนชัย ตำนานมวยไทย ที่เป็นครูมวยที่มีชื่อเสียงในวงการมวยไทยทั่วโลก
ในรายชื่อที่ผมกล่าวมาทั้งหมด รวมถึงนักมวยไทยอีกหลายคนในปัจจุบันต่างก็มีส่วนสำคัญการเผยแพร่มวยไทยให้กับชาวต่างชาติ จนทำให้ทุกวันนี้มวยไทยแข็งแกร่งจนได้รับการยอมรับ
ความท้าทายที่มวยไทยเคยพบเจอ
การที่มวยไทยเป็นศิลปะการต่อสู้ที่ได้รับการยอมรับว่าเป็นศิลปะการต่อสู้แบบ Striking หรือแบบยืนที่ดีที่สุด แน่นอนย่อมมีคนไม่เห็นด้วย หนึ่งในนั้นคือ เดฟ เลดั๊ค นักกีฬา Lethwei มวยเมียนมาที่เป็นกีฬาต่อสู้แบบปะทะเต็มรูปแบบ ซึ่งถือเป็นหนึ่งในศิลปะการต่อสู้ที่รุนแรงที่สุดในโลก เพราะนอกจากศาสตราวุธทั้ง 8 ที่มวยไทยใช้แล้ว Lethwei ยังอนุญาตให้เฮดบัตต์ได้ และไม่สวมใส่นวมในการชก ซึ่งเลดั๊คได้ให้สัมภาษณ์กับ โจ โรแกน ว่ามวยไทยมีรากฐานมาจาก Lethwei ในช่วงที่อยุธยาตกเป็นเมืองขึ้นของเมียนมา Lethweiเป็นต้นแบบของมวยโบราณที่เป็นต้นแบบของมวยไทยอีกทีหนึ่ง
เดฟ เลดั๊ค นักกีฬา Lethwei กล่าวถึงที่มาของมวยไทยในรายการของ โจ โรแกน
รวมถึงเมื่อปี 2022 ยังได้ท้า บัวขาว บัญชาเมฆ ขึ้นชก พร้อมเสนอกติกายกเดียว 9 นาที ตัดสินด้วยการชนะน็อกเท่านั้น หากยืนครบยกคือเสมอกัน และสามารถใช้หมัด เท้า เข่า และศอกได้ทั้งหมด แต่สุดท้ายไฟต์นั้นก็ไม่เกิดขึ้น และกระแสของเลดั๊คก็เงียบลงหลังจากนั้น
คำกล่าวอ้างของ เดฟ เลดั๊ค นักกีฬา Lethwei มีสิ่งหนึ่งที่คล้ายกันคือความพยายามบอกว่ามวยไทยมีต้นแบบมาจากมวยโบราณในภูมิภาคอาเซียน ซึ่งอาจจะเป็นศาสตร์ที่มวยไทยในปัจจุบันไม่แข็งแกร่งเท่า
แต่มวยไทยในปัจจุบันต้องยอมรับว่ามีความแตกต่างไปมากจากมวยโบราณ หรือแม้กระทั่งมวยไทยเมื่อหลายสิบปีก่อน ซึ่งก็คือจุดเด่นที่ช่วยให้มวยไทยได้รับการยอมรับจากทั่วโลก นั่นคือการยอมปรับและเปลี่ยนกติกาและรูปแบบของกีฬา เพื่อให้เกิดการแข่งขันที่ยุติธรรมและเข้าถึงคนได้มากขึ้น
ปี 2023 ปีที่มีโอกาสเป็นปีทองของวงการมวยไทย
จากกระแสวิจารณ์ที่เกิดขึ้นกับการที่กัมพูชาเปลี่ยนชื่อมวยในซีเกมส์เป็น กุน ขแมร์ ผมได้มีโอกาสสอบถามแฟนที่ติดตามวงการมวยไทย หลายคนยอมรับว่าข่าวนี้เป็นสิ่งที่สร้างความไม่พอใจ แต่ในขณะเดียวกันก็มองว่ามวยไทยเป็นกีฬาและวัฒนธรรมที่ก้าวไปไกลในเวทีโลกมากแล้ว โดยเฉพาะในปี 2023 ที่เครื่องจักรของอุตสาหกรรมมวยไทยเดินเครื่องชนิดที่เรียกได้ว่า Fire on All Cylinders หรือแบบเต็มสูบ เพราะในปีนี้เป็นปีแรกที่ ONE Lumpinee ได้จัดการแข่งขันแบบสัปดาห์ต่อสัปดาห์ที่เวทีลุมพินี โดย ชาตรี ศิษย์ยอดธง ผู้ก่อตั้งและซีอีโอของ ONE Championship โปรโมเตอร์ของเวทีลุมพินี ได้ประกาศแล้วว่าตั้งเป้าให้รายการนี้เป็นเหมือนกันฟุตบอลพรีเมียร์ลีก อังกฤษ ที่มีแฟนกีฬาจากทั่วโลกคอยติดตามอย่างต่อเนื่องในทุกสัปดาห์
เช่นเดียวกับเวทีราชดำเนิน เวทีมาตรฐานมวยไทยที่เก่าแก่ที่สุดในโลก ก็ยังคงเดินหน้าต่อกับการนำเอามวยไทยมาเข้าถึงผู้คนมากขึ้น ด้วยการยกระดับการเป็น Sport Entertainment ในรายการ Rajadamnern World Series หรือ RWS
ไปจนถึงการที่ USA Muaythai ได้รับการรับรองเป็นสมาชิกใหม่ของโอลิมปิกและพาราลิมปิกแห่งสหรัฐอเมริกา (USOPC) เป็นที่เรียบร้อยแล้ว ซึ่งจะส่งผลให้เส้นทางต่อไปใกล้จะได้รับการบรรจุเข้าชิงชัยในมหกรรมกีฬาโอลิมปิกมากขึ้น โดยเฉพาะในโอลิมปิกฤดูร้อนที่นครลอสแอนเจลิส สหรัฐฯ จะเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันในปี 2028
กระแสข่าวที่เกิดขึ้นของ กุน ขแมร์ ในซีเกมส์ จึงเป็นอีกหนึ่งความท้าทายของมวยไทย ที่กีฬาชนิดนี้เองก็เคยผ่านพ้นมาแล้วในหลายรูปแบบ แต่ในความเป็นจริงแล้ววันนี้กีฬามวยไทยรับการยอมรับในระดับสากล ไปจนถึงการมีค่ายต่างๆ เกิดขึ้นทั่วโลกแล้ว ดังนั้นมวยไทยเองในตอนนี้ มีเพียงสิ่งเดียวที่ต้องโฟกัสคือการมองไปข้างหน้า สร้างกีฬาให้มีมาตรฐานสูงขึ้นและเดินหน้าพัฒนากีฬาอย่างต่อเนื่อง
เพราะหากเราถอดบทเรียนจากชีวิตของนักมวยที่เก่งกาจระดับตำนาน พวกเขาไม่ได้เก่งขึ้นมาได้ หรือได้รับการยอมรับในระดับสากล เพียงแค่เขาบอกว่าเขาเป็นคนแรกที่เริ่มต้นชกมวยเป็น แต่เขาเป็นคนที่ผ่านบททดสอบหลากหลายรูปแบบ การต่อสู้บนหลากหลายเวที และพิสูจน์ตัวเองอย่างต่อเนื่อง ซึ่งหากเปรียบมวยไทยเป็นนักมวย กีฬาชนิดได้ผ่านบททดสอบมาหลากหลายรูปแบบจนได้รับการยอมรับทั่วโลก การถูกสิ่งที่หลายคนใช้คำว่า ‘ถูกเคลม’ ในวันนี้ ก็เป็นเพียงอีกบททดสอบหนึ่งที่มวยไทยต้องพบเจอ แต่ด้วยศักยภาพและอุตสาหกรรมมวยไทยที่เติบโตและแข็งแกร่งขึ้นอย่างมาก ตลอดหลายสิบปีที่ผ่านมา ผมเชื่อว่ามวยไทยก็จะก้าวต่อไปสู่ความสำเร็จอย่างต่อเนื่อง
หากทุกฝ่ายยังคงร่วมกันสนับสนุนและพัฒนามวยไทยด้วยความเป็นหนึ่งเดียว
อ้างอิง:
