วานนี้ (19 กุมภาพันธ์) ศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ (International Court of Justice: ICJ) ณ กรุงเฮกของเนเธอร์แลนด์ เปิดการไต่สวนและรับฟังข้อโต้แย้งในคดีเกี่ยวกับการที่อิสราเอลยึดครองดินแดนปาเลสไตน์ โดยถือเป็นครั้งแรกที่มีการยื่นคำร้องขอให้ศาลโลกให้ความเห็นเชิงคำปรึกษาในประเด็นประวัติศาสตร์นี้
คดีนี้แยกออกจากคดีฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ที่แอฟริกาใต้ยื่นฟ้องต่ออิสราเอล จากกรณีการทำสงครามกวาดล้างกลุ่มฮามาสในฉนวนกาซา
จุดเริ่มต้นของคดีมาจากคำร้องของสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติ (UN General Assembly) ในปี 2022 ที่ขอให้ศาลโลกให้ความเห็น โดยมุ่งเน้นไปที่ผลทางกฎหมายต่อกรณีที่อิสราเอลยึดครองดินแดนปาเลสไตน์มายาวนาน นับตั้งแต่ปี 1967 ซึ่งรวมถึงเขตเวสต์แบงก์และเยรูซาเลมตะวันออก
ขณะที่ 52 ประเทศจะมีส่วนร่วมในการไต่สวนที่จะมีขึ้นทั้งสิ้น 6 วัน จนถึงวันที่ 26 กุมภาพันธ์ ซึ่งมากกว่าคดีอื่นๆ ที่ศาลโลกเคยไต่สวนมาในประวัติศาสตร์ และคาดว่าอาจต้องใช้เวลาหลายเดือนในการให้คำตัดสิน ซึ่งจะเป็นเพียงข้อแนะนำที่ไม่มีผลผูกพัน
ริยาด อัลมาลิกี (Riyad al-Maliki) รัฐมนตรีต่างประเทศของปาเลสไตน์ พร้อมด้วย ริยาด มานซูร์ (Riyad Mansour) ทูตปาเลสไตน์ประจำสหประชาชาติ ได้ให้ข้อโต้แย้งในฐานะตัวแทนปาเลสไตน์ โดยบอกต่อศาลว่าอิสราเอลได้เลือกปฏิบัติต่อชาวปาเลสไตน์มานานหลายทศวรรษ โดยให้ทางเลือกแค่การ ‘ถูกแทนที่ ปราบปราม หรือประหารชีวิต’ พร้อมทั้งเรียกร้องให้ยุติ ‘ความ 2 มาตรฐานในการจัดการปัญหาชาวปาเลสไตน์’ และเรียกร้องให้ ICJ ยอมรับสิทธิของชาวปาเลสไตน์ในการตัดสินใจด้วยตนเอง
“สิทธิในการตัดสินใจด้วยตนเองไม่มีหมดอายุความและไม่สามารถเจรจาต่อรองได้ และการยึดครองของอิสราเอลจะต้องยุติลงโดยไร้เงื่อนไข ถึงเวลาแล้วที่จะต้องยุติความ 2 มาตรฐานที่กักขังประชาชนของเราไว้นานเกินไป กฎหมายระหว่างประเทศจะต้องนำไปใช้กับทุกรัฐ”
ขณะที่มานซูร์กล่าวย้ำว่า อิสราเอลจะต้องรับผลที่ตามมาจากการกระทำที่ขัดต่อกฎหมายระหว่างประเทศ พร้อมแสดงความคับข้องใจทั้งน้ำตาว่ากฎหมายระหว่างประเทศล้มเหลวในการคุ้มครองเด็กๆ ชาวปาเลสไตน์อย่างไร
“เราขอเรียกร้องให้คุณยืนยันว่าการปรากฏตัวของอิสราเอลในดินแดนปาเลสไตน์ที่ถูกยึดครองนั้นผิดกฎหมาย และการยึดครองของพวกเขาจะต้องสิ้นสุดลงทันทีโดยสมบูรณ์และไร้เงื่อนไข หากปราศจากความรับผิดชอบก็จะไม่มีความยุติธรรม และหากปราศจากความยุติธรรมก็จะไม่มีความสงบสุข” เขากล่าว
สำหรับคำถามในการไต่สวนมี 2 คำถาม ได้แก่
- อะไรคือผลทางกฎหมายของการที่อิสราเอลยึดครองดินแดนปาเลสไตน์อย่างต่อเนื่อง และการขัดขวางชาวปาเลสไตน์จากการตัดสินใจด้วยตนเอง โดยการยืดเวลาการยึดครอง การสร้างถิ่นฐาน และการผนวกดินแดนปาเลสไตน์
- นโยบายเหล่านั้นส่งผลอย่างไรต่อสถานะทางกฎหมายของการยึดครอง และอะไรคือผลทางกฎหมายที่เกิดขึ้นสำหรับทุกรัฐไม่ใช่แค่อิสราเอล
ทางด้าน ลิออร์ ไฮเอท (Lior Haiat) โฆษกกระทรวงการต่างประเทศอิสราเอล วิจารณ์การขอความเห็นจากศาลโลกต่อกรณีดังกล่าว โดยระบุว่าเป็นการขอคำตัดสินทางกฎหมายฝ่ายเดียวของปาเลสไตน์ และชี้ว่าเป็นการ ‘บิดเบือนความเป็นจริงและหลีกเลี่ยงการเจรจาโดยตรง’
“ด้วยการโยนข้อกล่าวหาที่เป็นเท็จและสร้างความเป็นจริงที่บิดเบี้ยว ทางการปาเลสไตน์กำลังพยายามเปลี่ยนความขัดแย้งที่ควรได้รับการแก้ไขผ่านการเจรจาโดยตรงและไม่มีการยัดเยียดจากภายนอก ให้กลายเป็นกระบวนการทางกฎหมายฝ่ายเดียวและไม่เหมาะสม ซึ่งออกแบบมาเพื่อรับเอาการเล่าเรื่องแบบหัวรุนแรงและบิดเบือน” เขากล่าว พร้อมทั้งประณามผู้นำปาเลสไตน์ โดยกล่าวหาว่าเพิกเฉยต่อการกระทำก่อการร้าย และการยุยงให้ต่อต้านยิว ตลอดจนบิดเบือนกรอบกฎหมายของความขัดแย้ง และเรียกร้องให้กลับไปสู่การเจรจาโดยตรงเพื่อแก้ไขข้อขัดแย้ง
ขณะที่สำนักนายกรัฐมนตรีอิสราเอลเผยแพร่แถลงการณ์ ปฏิเสธความชอบธรรมของ ICJ ในการให้ความเห็นกรณีผลทางกฎหมายของการยึดครองดินแดนปาเลสไตน์ โดยมองว่า “เป็นความเคลื่อนไหวที่ถูกออกแบบมาเพื่อทำลายสิทธิของอิสราเอลในการปกป้องตนเองจากภัยคุกคามที่มีอยู่”
ภาพ: Piroschka van de Wouw / REUTERS
อ้างอิง:
