ถ้าเราเอ่ยชื่อศิลปินอย่าง คริสโต และฌอง-โคลด สองสามีภรรยา ‘นักห่อ’ ที่ทำงานศิลปะที่ไม่มีขีดจำกัดอยู่แค่ในแขนงเดิมๆ หลายๆ คนก็คงคิดถึงงานอันเป็นที่น่าจดจำที่สุดของเขามากมาย ตั้งแต่การห่อหุ้มอาคารด้วยผ้า หรือการปิดพื้นผิวน้ำด้วยผ้าที่ทั้งสวยงามและเล่นกับพื้นที่ของภูมิประเทศได้อย่างน่าสนใจ
‘เล่นใหญ่’ จึงกลายเป็นเอกลักษณ์ของงานศิลปะไร้ขีดจำกัดที่ทำให้สองสามีภรรยากลายเป็นคู่รักนักห่อที่เก่งฉกาจที่สุดในวงการศิลปะ และแน่นอนว่าเรื่องหนึ่งที่คุณอาจไม่เคยรู้ พวกเขาสร้างงานศิลปะและนำไปขายเพื่อนำเงินมารังสรรค์โปรเจกต์เหล่านี้เกือบทั้งหมด!
นี่คือ 7 ผลงานตลอดช่วงชีวิตของเขาที่เคยทำให้คนทั้งโลกตื่นเต้น หลงใหล และแม้ในวันนี้ศิลปินทั้งสองจะได้กลับไปใช้ชีวิตร่วมกันในอีกโลกหนึ่ง แต่สิ่งที่พวกเขาฝากไว้คือไอเดีย ความยิ่งใหญ่ และงานศิลปะแบบไร้ขีดจำกัดที่น่าจดจำไปตลอดกาล
The Floating Piers (2016)
ไม่รู้ว่างานนี้จะเป็นงานที่เล่นใหญ่ที่สุดของพวกเขาหรือเปล่า เพราะดูเหมือนทุกๆ งานแสดงที่เกิดขึ้นของพวกเขาก็มักจะมีสเกลที่ ‘ทำมากได้มาก’ ที่แท้จริง อย่างเช่นงานแรกที่เราจะพูดถึงอย่าง The Floating Piers ทางเดินสีเหลืองสวยบนพื้นผิวทะเลสาบอีเซโอ (Lake Iseo) ในประเทศอิตาลี ศิลปินได้ดีไซน์สีสันของทางเดินลงไปบนพื้นผิวของทะเลสาบที่เขียวเข้ม สร้างทางเดินที่มีความยาวกว่า 3 กิโลเมตร วางอยู่บนแผ่นยึดลอยน้ำสำหรับใช้เดินที่มีพื้นที่กว่า 1 แสนตารางเมตร
“There were no tickets, no openings, no reservations and no owners. The Floating Piers were an extension of the street and belonged to everyone.” นี่คือคำกล่าวของคริสโตที่มีต่อโปรเจกต์ทางเดินลอยน้ำของเขาว่ามันเป็นเหมือนส่วนต่อขยายของทางเดินเดิมลงไปในทะเลสาบ เป็นงานศิลปะที่ไม่ต้องจองบัตร ไม่มีเจ้าของ ไม่ต้องมีงานเปิดยิ่งใหญ่ เพื่อให้เป็นประสบการณ์ใหม่ของผู้ชมทุกคน ซึ่งโปรเจกต์นี้ใช้เวลาเตรียมงานกว่า 2 ปี และเปิดให้เข้าชมเพียง 16 วันเท่านั้น
Wrapped Coast (1969)
ถ้าคุณคิดว่าการห่อพื้นผิวทะเลสาบนั้นบ้าบอแล้ว งานที่เขาเรียกว่าโปรเจกต์ Wrapped Coast จะทำให้คุณรู้สึกแปลกใจยิ่งขึ้นไปอีก เมื่อศิลปินเคยตัดสินใจที่จะทำการ ‘ห่อชายฝั่ง’ ของหาดลิตเติลเบย์ (Little Bay) ทางตะวันออกเฉียงใต้ของเมืองซิดนีย์ ประเทศออสเตรเลีย โดยศิลปินได้ใช้ผ้าใยสังเคราะห์ที่ปกติจะใช้เสริมกับวัสดุอื่นเพื่อป้องกันการกัดเซาะของชายฝั่งมาคลุมโขดหินและบริเวณชายหาดตรงนั้นทั้งหมด รวมๆ แล้วมีพื้นที่กว่า 1 ล้านตารางฟุต!
The Gates (2005)
งานอินสตอลเลชันที่ชื่อว่า The Gates นี้สร้างขึ้นในปี 2005 งานติดตั้ง ‘ประตู’ กว่า 7,503 บานที่ทำจากเสา และห้อยผ้าสีเหลืองซัฟฟรอนตลอดทางเดินในเซ็นทรัลพาร์ก กรุงนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา ซึ่งประตูแต่ละบานนี้มีความสูงราว 4.87 เมตร และมีขนาดความกว้างที่แตกต่างกันออกไปในช่วงทางเดินที่บ้างอาจแคบหรือกว้างกว่า และการตั้งเรียงกันของประตูเหล่านี้มีความยาวถึง 37 กิโลเมตร!
หากคุณอาศัยอยู่บนตึกสูงรายล้อมเซ็นทรัลพาร์ก แน่นอนว่าประตูพวกนี้จะเป็นเสมือนเส้นทางสีเหลืองทองอร่ามที่คดเคี้ยวอยู่ในสวน นับเป็นความสวยงามที่น่าตื่นตามากๆ ซึ่งนี่เป็นงานแรกที่พวกเขาทั้งคู่ได้ริเริ่มทำ และทั้งหมดนี้เกิดขึ้นจากน้ำพักนำ้แรงของตัวเองเท่านั้น พวกเขาไม่ต้องการเงินสนับสนุนและเงินบริจาคใดๆ เพื่อทำโปรเจกต์นี้ในเวลานั้นอีกด้วย
Wrapped Reichstag (1995)
อีกโปรเจกต์สุดขีดคลั่งที่สองศิลปินสร้างขึ้นมาและใช้เวลาเตรียมงานมาตั้งแต่ยุค 70 ก่อนจะได้เริ่มลงมือทำและเสร็จสิ้นจริงๆ ในปี 1995 กับการห่อคลุมอาคารไรชส์ทาค (Reichstag) หรืออาคารรัฐสภาของประเทศเยอรมนี สถาปัตยกรรมอันสวยงามที่มีประวัติมาอย่างยาวนาน โดยใช้ผ้าสปันบอนด์กว่า 1 แสนตารางเมตร และเชือกสีฟ้าที่ทำจากใยสังเคราะห์ความยาว 15.6 กิโลเมตรห่ออาคารทั้งหลังไว้ และในงานห่อครั้งนี้ใช้แรงงานกว่า 210 คนมาร่วมกันทำให้ภาพของอาคารเก่าแก่แห่งนี้เปลี่ยนไปโดยสิ้นเชิง
The Umbrellas (1991)
ชิ้นงานที่ชื่อว่า The Umbrellas ก็คือแปลแบบตรงตัวไปเลยว่า ‘ร่ม’ และศิลปินก็เลือกใช้ร่มมากางตั้งในสองเมืองที่อยู่คนละมุมโลก ซึ่งเป็นการสะท้อนวัฒนธรรมและชีวิตความเป็นอยู่ของสองสถานที่ที่แตกต่างกันมากๆ ทั้งพื้นที่ทางตอนเหนือของลอสแอนเจลิสในสหรัฐอเมริกา และทางตอนเหนือของเมืองอิบารากิ ประเทศญี่ปุ่น โดยศิลปินสร้างร่มขนาด 6 เมตรขึ้นมากว่า 3,100 คัน โดย 1,340 คันที่เป็นสีฟ้าถูกส่งไปตั้งที่ประเทศญี่ปุ่น กลายเป็นงานที่ทั้งน่าทึ่ง สวยงาม และเล่นกับสภาพภูมิประเทศได้อย่างน่าสนใจ
Surrounded Islands (1983)
งานอินสตอลเลชันที่ศิลปินเลือกห่อเกาะขนาดเล็กในอ่าวบิสเคย์น (Biscayne Bay) เมืองไมอามี สหรัฐอเมริกา ด้วยผ้าสีชมพูกว่า 6 แสนตารางเมตร ซึ่งรายล้อมเกาะขนาดเล็กราว 11 เกาะ สร้างสีสันใหม่ๆ ให้กับเมืองและอ่าวแห่งนี้ได้อย่างยอดเยี่ยม ซึ่งนอกจากเป็นงานศิลปะที่น่าสนใจแล้วยังเป็นความร่วมมือของศิลปินกับหน่วยงานในเมืองที่เดินทางไปเก็บขยะจากบนเกาะทั้งหลายออกมาด้วย ซึ่งได้เก็บขยะไปกว่า 40 ตัน!
Wrapping the Arc de Triomphe (2021)
ในปีหน้าเราจะได้ชมงานใหม่ของเขา แม้ว่าเขาจะไม่ได้อยู่ชมมันด้วยตาตัวเอง ซึ่งจะเป็นอีกงานที่จะสร้างบันทึกใหม่ให้ประวัติการทำงานของเขา ด้วยการนำผ้าโพรพิลีนสีฟ้าเหลือบเงินขนาดราว 25,000 ตารางเมตร และเชือกสีแดงที่มีความยาวรวมๆ ประมาณ 7,010 เมตรคลุมประตูชัย สถาปัตยกรรมชื่อดังที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศฝรั่งเศส
งานนี้เขาได้รับความร่วมมือจาก The Center for National Monuments หน่วยงานของรัฐบาลฝรั่งเศสที่ดูแลรักษาและฟื้นฟูอาคารสถานที่และสถานที่ทางประวัติศาสตร์ซึ่งเป็นทรัพย์สินของรัฐบาลฝรั่งเศสเพื่อห่อประตูชัยให้เสร็จสมบูรณ์ ซึ่งหลังจากที่โลกต้องพบกับวิกฤตโควิด-19 งานนี้จึงถูกเลื่อนไปจัดแสดงในช่วงเดือนกันยายนปีหน้า จากเดิมที่ต้องแสดงในปีนี้
ภาพ: Christo and Jeanne-Claude Official
พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์
