วันนี้ (1 กรกฎาคม) ตรงกับโอกาสครบรอบ 25 ปีที่อังกฤษได้ส่งมอบเกาะฮ่องกงคืนสู่จีน ซึ่งมีการจัดงานเฉลิมฉลองกันอย่างยิ่งใหญ่ โดยมีประธานาธิบดี สีจิ้นผิง เดินทางมาร่วมในพิธีด้วย แต่อีกซีกโลกหนึ่ง นักเคลื่อนไหวประชาธิปไตยของฮ่องกงที่ต้องพลัดถิ่นฐาน รวมถึงอดีตนักการเมืองหลายคนที่ลี้ภัยไปต่างประเทศ ก็ได้เฝ้ามองบรรยากาศที่เกิดขึ้นจากแดนไกล พร้อมโพสต์ข้อความลงบนโซเชียลมีเดีย เพื่อส่งความหวัง ความคิดถึง และความเจ็บปวด มายังฮ่องกงอันเป็นดินแดนบ้านเกิด
หลังรัฐบาลฮ่องกงประกาศใช้กฎหมายความมั่นคงแห่งชาติ ซึ่งมีบทลงโทษที่รุนแรง เมื่อปี 2020 ส่งผลให้มีนักเคลื่อนไหวและนักการเมืองหลายคนต้องลี้ภัยทางการเมือง ขณะที่ประชาชนนับแสนคนเลือกเดินทางออกจากดินแดนแห่งนี้ในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา โดยส่วนใหญ่เลือกอาศัยอยู่ในอังกฤษ ออสเตรเลีย สิงคโปร์ และแคนาดา
หลายคนยอมรับว่า พวกเขารู้สึกหมดหวังกับคำมั่นสัญญาของจีนที่เคยให้ไว้เมื่อปี 1984 ว่าจะให้อิสระฮ่องกงในการปกครองตนเองในระดับสูงภายใต้หลักการ ‘หนึ่งประเทศ สองระบบ’ เป็นเวลา 50 ปี แต่ช่วงที่ผ่านมานั้นทางการได้ลิดรอนสิทธิเสรีภาพของพวกเขาไปหลายอย่าง ทั้งเสรีภาพในการพูด สิทธิในการแสดงออกทางการเมือง และเสรีภาพของสื่อมวลชน
สำนักข่าว CNN ได้รวบรวมข้อความของบรรดาผู้ลี้ภัยที่แสดงความเห็นผ่านโลกออนไลน์ในวันนี้ หนึ่งในนั้นคือ เท็ด ฮุ่ย อดีต ส.ส. พรรคฝ่ายค้าน ที่ลี้ภัยจากฮ่องกงไปอาศัยอยู่ที่ออสเตรเลีย ซึ่งได้โพสต์ข้อความลงบนเฟซบุ๊กว่า “เสรีภาพและหลักนิติธรรมในฮ่องกงได้ตายไปแล้ว”
ฮุ่ยเป็นหนึ่งในนักการเมืองที่ต้องลี้ภัยออกจากฮ่องกง หลังจากที่จีนบังคับใช้กฎหมายความมั่นคงแห่งชาติเมื่อปี 2020 โดยฮุ่ยเลือกเดินทางมายังออสเตรเลียหลังได้รับการประกันตัวจากข้อหาบิดเบือนกระบวนการยุติธรรม การเข้าถึงข้อมูลคอมพิวเตอร์ด้วยเจตนาที่ไม่ซื่อสัตย์ และทำลายทรัพย์สินของรัฐ
ฮุ่ยยอมรับว่า ความโกรธแค้นในหัวใจเขาของเขาไม่มีวันลบเลือน “ผมรู้สึกผูกพันกับฮ่องกงมากราวกับว่าผมไม่เคยจากไปไหน ผมไม่สามารถปล่อยมือจากสถานที่ที่ผมรัก และผมไม่สามารถปล่อยมือจากเพื่อนที่ต้องติดคุกไปได้
“ปัจจุบันฮ่องกงมีนักโทษการเมืองมากกว่า 1,000 คน จากกระบวนการยุติธรรมที่ถูกทำลายโดยกฎหมายความมั่นคงแห่งชาติที่ชั่วร้าย รวมถึงการกวาดล้างสื่อเสรีและสังคมประชาธิปไตย”
ด้าน เจฟฟรีย์ ง้อ นักเคลื่อนไหวและนักประวัติศาสตร์ซึ่งอาศัยอยู่ในสหรัฐฯ ยังคงมีความหวังว่า ฮ่องกงจะกลับมามีประชาธิปไตยได้จากการรวมพลังต่อสู้ของบรรดาชาวเมืองที่ต้องพลัดถิ่นฐาน เนื่องจากปัจจุบันมีชาวฮ่องกงที่เลือกย้ายถิ่นฐานโดยใช้หนังสือเดินทางบริติชโพ้นทะเล (British National Overseas Passport) กันมากขึ้น รวมถึงข้อกำหนดการย้ายถิ่นฐานของแคนาดาและออสเตรเลียที่เอื้อประโยชน์ต่อคนกลุ่มดังกล่าว
“เราต้องก้าวไปข้างหน้า ขบวนการทางการเมืองจะต้องดำเนินการโดยคนที่พร้อมจะไม่กลับไปฮ่องกง เพราะกฎหมายความมั่นคงแห่งชาติอ้างสิทธิในเขตอำนาจศาลทั่วโลก” ง้อบอกกับสำนักข่าว CNN
ด้าน นาธาน เหลา อดีตนักการเมืองและนักเคลื่อนไหวเพื่อประชาธิปไตยคนสำคัญ ซึ่งเป็นหนึ่งในผู้ที่ขับเคลื่อนการปฏิวัติร่มเมื่อปี 2014 ก็เป็นหนึ่งในผู้ที่เดินทางออกจากฮ่องกงมายังอังกฤษในปี 2020
เขายอมรับว่า ตั้งแต่เดินทางมาอังกฤษย้ายบ้านมา 5 ครั้งแล้ว และใช้ชีวิตอยู่ด้วยความวิตกกังวลมาโดยตลอด
“เราเดินทางออกจากบ้านเกิด เพื่อเดินหน้าสร้างฮ่องกงในอุดมคติตามคำสัญญา หลังจากที่ต้องจากมา เรามองย้อนกลับไปยังเมืองซึ่งมีฉากหน้าที่สวยงาม แต่ ‘ฮ่องกงใหม่’ แห่งนี้ได้สูญเสียเสียงสะท้อนของประชาชนไป เรายังคงปรารถนาที่จะได้กลับไปอาศัยอยู่ในฮ่องกงแบบเดิม” เขากล่าว
นอกจากการเฉลิมฉลองโอกาสครบรอบ 25 ปีที่ฮ่องกงคืนสู่จีนแล้ว ในวันนี้ สีจิ้นผิง ยังได้ร่วมเป็นประธานในพิธีสาบานตนเข้ารับตำแหน่งผู้บริหารสูงสุดของเขตปกครองพิเศษฮ่องกงของ จอห์น ลี วัย 64 ปี ซึ่งสียกย่องว่า เขาเป็น ‘บุคคลที่รักชาติ’ และมีคุณสมบัติเหมาะสมที่จะเป็นผู้นำฮ่องกงคนใหม่ โดยลีมีบทบาทสำคัญอย่างมากในการควบคุมการจับกุมกลุ่มผู้ประท้วงและนักกิจกรรมในฮ่องกงก่อนหน้านี้ อีกทั้งยังเป็นผู้สนับสนุนการบังคับใช้กฎหมายความมั่นคงแห่งชาติในฮ่องกงด้วย ซึ่งต้องจับตาต่อไปว่ายุคสมัยของฮ่องกงภายใต้ผู้นำคนใหม่นี้จะเดินไปในทิศทางใด
แฟ้มภาพ: Anthony Wallace / AFP via Getty Images
อ้างอิง:
