วันนี้ (6 กรกฎาคม) ผู้สื่อข่าวรายงานว่า น.ท.หญิง มายูร บุณยรัตพันธุ์ ร.น. ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 4 กรกฎาคม 2564 ด้วยวัย 97 ปี 6 เดือน 8 วัน นับเป็นการสูญเสียทหารเรือหญิงคนแรกแห่งราชนาวีไทยและคนแรกของสำนักงานเลขานุการกองทัพเรือ
ทั้งนี้ กำหนดสวดพระอภิธรรม ณ วัดเครือวัลย์วรวิหาร ศาลา 5 ระหว่างวันที่ 5-9 กรกฎาคม 2564 และฌาปนกิจในวันเสาร์ที่ 10 กรกฎาคม 2564 เวลา 16.00 น.
สำหรับ น.ท.หญิง มายูร บุณยรัตพันธุ์ ร.น. เกิดเมื่อวันที่ 26 ธันวาคม 2466 เป็นบุตรของ ร.อ. เมศร์ บุณยรัตพันธุ์ ร.น. กับ เยื้อน บุณยรัตพันธุ์ สมรสกับ น.ต. จรัส จรัสกุล ร.น. มีบุตรธิดา 3 คน คือ จุฬามาศ จรัสกุล, พล.ร.ต.หญิง จันทรวิมล จรัสกุล และ จิรยศ จรัสกุล
น.ท.หญิง มายูร บุญยรัตพันธ์ุ ร.น. เป็นนักเรียนโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา รุ่นที่ 1 เลขประจำตัว 2 (เลขประจำตัว 1 คือ ชอุ่ม ปัญจพรรค์) จบการศึกษาจากคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เมื่อจบการศึกษาได้เข้าทำงานที่กระทรวงกลาโหม เมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม 2487 ในตำแหน่งประจำสำนักงานปลัดกระทรวงกลาโหม (เป็นทหารเรือหญิงคนแรกของกองทัพเรือ)
ต่อมาได้ไปช่วยปฏิบัติราชการที่กรมเสมียนตรา ทำหน้าที่ดูแลการร่างหนังสือของปลัดกระทรวงและรัฐมนตรี รวมทั้งการจดบันทึกการประชุม
จนถึงปี พ.ศ. 2497 ได้ขอย้ายมารับราชการที่กองทัพเรือ เพราะปรารถนาจะเจริญรอยตามบิดาและน้าชายที่เป็นทหารเรือ โดยโอนย้ายจากสำนักงานปลัดกระทรวงกลาโหมมาอยู่กองทัพเรือตั้งแต่ปี พ.ศ. 2498 โดยทำงานที่สำนักงานปลัดทัพเรือ (สำนักงานเลขานุการกองทัพเรือในปัจจุบัน)
หลังจากรับราชการในกองทัพเรือ 5 ปี น.ท.หญิง มายูร ได้ย้ายกลับไปอยู่กระทรวงกลาโหม เป็นหัวหน้าแผนกระเบียบการกรมสารบรรณ กระทรวงกลาโหม ได้เลื่อนยศเป็นนาวาโทเมื่ออายุ 45 ปี ซึ่งต้องแปรสภาพไปเป็นข้าราชการพลเรือน (สมัยนั้นทหารหญิงตั้งครรภ์ หรืออายุ 45 ปี หรือเป็นนาวาเอกเต็มขั้น จะต้องถูกปรับเป็นข้าราชการพลเรือน)
ต่อมาได้ไปประจำสำนักผู้บัญชาการทหารสูงสุด ตำแหน่งสุดท้ายของ น.ท.หญิง มายูร อยู่ในกรมการศึกษาวิจัย (กรมยุทธศึกษาทหาร กองบัญชาการกองทัพไทย ในปัจจุบัน) ก่อนลาออกจากราชการเมื่อวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2525
น.ท.หญิง มายูร เป็นผู้เสนอเปลี่ยนเครื่องแบบทหารเรือหญิงจากเดิมเป็นชุดสีกากีเหมือนเครื่องแบบทหารเรือชาย ใส่ถุงเท้าสั้น รองเท้าเหมือนทหารชาย ใช้หมวกแก๊ป ซึ่งท่านเห็นว่าไม่สวยงาม
พล.ร.ท. พิษณุ ณ ถลาง ปลัดทัพเรือในขณะนั้น ได้แนะให้นำเครื่องแบบชุดเล็กของทหารเรืออเมริกามาเป็นแบบอย่าง เป็นชุดติดกันสีขาว ผูกโบยาวที่คอ โดยท่านได้นำมาดัดแปลงเป็นท่อนบนใช้เสื้อสีขาวคอบัวปลายปกแหลมผูกโบสั้น ท่อนล่างเป็นกระโปรงสีน้ำเงินติดกระดุมทหารเรือ
เมื่อออกงานใช้กระโปรงสีขาว รองเท้าสีขาว ถุงเท้ายาว ชุดใหญ่ก็มีเสื้อนอกใส่รองเท้าส้นสูง สูงไม่เกิน 2 นิ้วครึ่ง
นอกจากนั้น น.ท.หญิง มายูร ยังเป็นผู้ร่างระเบียบเครื่องแบบของทหารเรือหญิง และผ่านการพิจารณาของสภากลาโหมออกเป็นกฎกระทรวงว่าด้วยเครื่องแบบทหารเรือหญิง ปี พ.ศ. 2494
นอกจากนั้น น.ท.หญิง มายูร ยังเคยเป็นผู้นำขบวนทหารหญิงในการสวนสนามเมื่อครั้งที่ จอมพลเรือหลวงยุทธศาสตร์โกศล ผู้บัญชาการทหารเรือในขณะนั้น ได้เลื่อนยศเป็นจอมพลเรือ โดยจัดให้มีการสวนสนามทั้งทหารชายทหารหญิง และการสวนสนามก็ผ่านไปได้ด้วยดี รวมถึงได้มีโอกาสเป็นอาจารย์พิเศษโรงเรียนนายเรือ โดยสอนวิชาการร่างหนังสือราชการและระเบียบงานสารบรรณให้แก่นักเรียนนายเรือ
น.ท.หญิง มายูร เคยเล่าถึงความภาคภูมิใจในความเป็นทหารเรือว่า ภูมิใจในเครื่องแบบทหารเรือหญิงที่ท่านเป็นผู้คิดริเริ่มออกแบบและเป็นผู้ร่างกฎกระทรวงว่าด้วยเครื่องแบบทหารเรือหญิงฉบับที่ 1 ซึ่งต่อมาก็มีการปรับปรุงแก้ไข และการได้มีส่วนร่วมในการรื้อฟื้นการจัดขบวนพยุหยาตราทางชลมารคในปี พ.ศ. 2500 และภูมิใจที่ได้เป็นอาจารย์สอนนักเรียนนายเรือ ซึ่งต่อมาลูกศิษย์ของท่านหลายคนได้เป็นผู้บริหารระดับสูงของกองทัพเรือ
“ถึงแม้จะอยู่ในกองทัพเรือน้อยแค่ 5 ปี แต่เราก็มีความภูมิใจ เราได้แต่งเครื่องแบบทหารเรือตามรอยพ่อ ตามรอยตระกูลของเรา พ่อก็เป็นทหารเรือ น้องก็เป็นทหารเรือ ลูกก็เป็นทหารเรือเป็นพลเรือตรีหญิง”
พิสูจน์อักษร: นัฐฐา สอนกลิ่น
