สายพันธุ์แอฟริกาใต้มีชื่อในระบบ Pango ว่า B.1.351 เริ่มมีการระบาดในมาเลเซียช่วงกลางเดือนเมษายน 2564 สายพันธุ์นี้มีการกลายพันธุ์หลายตำแหน่ง เช่น N501Y (เหมือนสายพันธุ์อังกฤษ) แต่ตำแหน่งที่สำคัญคือ E484K เพราะทำให้มีความสามารถในการหลบหนีภูมิคุ้มกันต่อสายพันธุ์เดิมหรือแม้กระทั่งวัคซีน
โดยจากการศึกษา #ประสิทธิภาพของวัคซีน พบว่าลดลงทุกยี่ห้อ แต่ไม่เท่ากัน ดังนี้
- วัคซีน Pfizer-BioNTech มีประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อแบบมีอาการ 75.0% แต่ป้องกันอาการรุนแรง/เสียชีวิต 100.0% (การศึกษาในกาตาร์)
- วัคซีน Johnson & Johnson มีประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อระดับปานกลางขึ้นไป 52.0% แต่ป้องกันอาการรุนแรง/เสียชีวิต 73.1% (การศึกษาในแอฟริกาใต้)
- วัคซีน AstraZeneca มีประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อแบบมีอาการ 10.4% แต่ไม่สามารถประเมินการป้องกันอาการรุนแรงได้ เนื่องจากไม่มีผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรง (การศึกษาในแอฟริกาใต้)
- วัคซีน Sinovac มีผลการศึกษาในห้องทดลองว่าน้ำเหลืองของผู้ที่ได้รับวัคซีนมีความสามารถในการยับยั้งสายพันธุ์แอฟริกาใต้ลดลง 70% เมื่อเทียบกับสายพันธุ์เดิม
เนื่องจากประเทศไทยมีความเสี่ยงต่อสายพันธุ์แอฟริกาใต้ ซึ่งดื้อต่อวัคซีนหลักของไทย ดังนั้นรัฐบาลจึงควรพิจารณาจัดหาวัคซีนที่มีประสิทธิภาพต่อไวรัสสายพันธุ์ใหม่เพิ่มขึ้น เช่น วัคซีน Pfizer-BioNTech หรือเปลี่ยนวัคซีน Moderna (ซึ่งเป็นวัคซีนชนิดเอ็มอาร์เอ็นเอเหมือนกัน) จากวัคซีนทางเลือกมาเป็นวัคซีนหลักในพื้นที่เสี่ยง
ภาพประกอบ: กริน วสุรัฐกร
พิสูจน์อักษร: พรนภัส ชำนาญค้า
อ้างอิง:
- Effectiveness of the BNT162b2 Covid-19 Vaccine against the B.1.1.7 and B.1.351 Variants https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMc2104974
- Efficacy of NVX-CoV2373 Covid-19 Vaccine against the B.1.351 Variant https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2103055
- Janssen COVID-19 Vaccine https://www.fda.gov/media/146338/download
- Efficacy of the ChAdOx1 nCoV-19 Covid-19 Vaccine against the B.1.351 Variant https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2102214
- Susceptibility of Circulating SARS-CoV-2 Variants to Neutralization https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMc2103022
